Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kapsamında Güncel Değişiklikler Nelerdir? 7315 Sayılı Kanun Neleri İçeriyor?
Makale Başlıkları
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kapsamında Güncel Değişiklikler Nelerdir?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, kamu kurumları ve özel sektörde çalışan kişilerin, güvenlik açısından araştırılmasıdır. Bu araştırma, kişilerin geçmişindeki olası suç, terör bağlantısı veya güvenlik riski oluşturan bir durumun tespit edilmesi için yapılır. Son dönemde, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bazı değişiklikler yapılmıştır.
7315 Sayılı Kanun Nedir ve Ne İçerir?
7315 sayılı Kanun, Türkiye’de yürürlüğe giren ve 16 maddeden oluşan bir kanundur. Kanun, arşiv araştırması, memuriyet ve kamu görevine atamaların yapılmasında uygulanır. 657 sayılı kanuna tabi atamalar da bu kanun kapsamındadır. Kanunda, güvenlik ve arşiv araştırmasının birlikte yapılacağı kurum ve görevler detaylı olarak belirtilmiştir.
7315 sayılı Kanun, Türkiye’de yürürlüğe giren ve belirli konularda düzenlemeler getiren bir kanundur. Kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilmiş ve Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmıştır. Bu kanun, çeşitli alanlarda düzenlemeler yaparak mevcut yasal düzenlemeleri güncelleyebilir veya yeni düzenlemeler getirebilir.
7315 sayılı Kanun’un içeriği konuya bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Kanun, genellikle belirli bir konuyu düzenlemek veya sorunları çözmek amacıyla çıkarılır. Bu tür kanunlar, sosyal, ekonomik, hukuki veya idari alanlarda değişiklikler yapabilir. Örneğin, vergi düzenlemeleri, iş hukuku, sağlık sektörü, eğitim sistemi veya ulaşım gibi birçok farklı konu bu tür kanunlarla düzenlenebilir.
7315 sayılı Kanun’un detaylarına ve içeriğine tam olarak hakim olabilmek için resmi kaynaklardan güncel metni veya ilgili makaleleri incelemeniz önemlidir. Kanun metni, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin resmi web sitesi veya Resmi Gazete gibi yetkili kaynaklardan temin edilebilir. Ayrıca, konuyla ilgili uzman bir hukukçudan veya hukuk bürosundan destek almanız da önemli olabilir.
7315 Sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Nedir?
Anayasa Mahkemesinin güvenlik soruşturmasına dair çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameyi İptal etmişti. İptal kararından dolayı eskiden göreve alım sırasından yapılan güvenlik soruşturması, görev sırasında yapılmaya başlamıştı.
Bu durum birçok sıkıntıyı da beraberinde getirmişti. Bunun üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi bu sıkıntıları fark ederek 7315 sayılı kanun tasarısını meclise getirdi ve 7.04.2021 tarihinde mecliste oy çoğunluğuyla kabul edildi.
7315 Sayılı Kanunun Amaç ve Kapsamı Nedir?
7315 sayılı Kanunun, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek verilerin kullanılmasına ilişkin temel ilkeleri, kimler hakkında yapılacağını, araştırma konusu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğunu, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağını, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağını, Değerlendirme Komisyonunun oluşumu ve çalışma usul, esaslarını, veri güvenliği ile verilerin saklanma ve silinme sürelerini düzenlemektedir.
Kimler Hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yapılabilir?
Arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması kamuda yeni göreve başlayacak veya yeniden göreve atanacak kişiler için yapılır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacak kişiler, 7315 sayılı kanunun 3. maddesi 2. fıkrasında sayılmıştır. Belirtilen maddede yer alan kurum ve kuruluşlarda çalışan kişiler hakkında, yeni göreve başladıkları veya yeniden görevlendirildikleri, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmaktadır. Yeni gelen düzenlemeyle beraber öğretmenler de bu kanun kapsamına alınmıştır.
Arşiv Araştırması Nedir?
Arşiv Araştırması;
- Kişinin adli sicil kaydının,
- Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının,
- Kişi hakkında herhangi bir kısıtlama olup olmadığının,
- Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve kamu davası açılmasının ertelenmesi kararı veya hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararları ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,
- Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının, mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kapsamında Güncel Değişiklikler Nelerdir 7315 Sayılı Kanun Neleri İçeriyor
Güvenlik Soruşturması Nedir?
Güvenlik soruşturması arşiv araştırmasındaki hususlara ilave olarak kişinin;
- Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin,
- Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,
- Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının,
- mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Hangi Birimler Aracılığıyla Nasıl Yapılır?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması Milli İstihbarat Teşkilatı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Mahalli Mülki İdari Amirlikleri tarafınca yapılır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler kendilerine iletilen taleplerle sınırlıdır. Ayrıca bu birimler kanunun 4. Maddesinin de belirtilen kararları ve kayıtları almaya yetkilidir.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılırken hukuka aykırı olarak sorgulama yapılamaz ve bu bilgiler hiçbir şekilde ilgisi olmayan kişilerle paylaşılamaz. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapan birimler tarafında bu hususlarda önleyici tedbirler alınmalıdır.
Elde edilen veriler incelenmek üzere idari organlar tarafından oluşturulan değerlendirme komisyonuna gönderilir. Bu komisyonlar en az 5 kişi ve tek sayıda olacak şekilde kurulur. Milli güvenlik ve stratejik öneme sahip proje ve benzeri sebeplerle yapılan araştırma ve soruşturmaları, ilgili kurumların tarafından oluşturulan komisyonlarca incelenir. Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kapsamında Güncel Değişiklikler Nelerdir 7315 Sayılı Kanun Neleri İçeriyor
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Sonucu Elde Edilen Verilerin Saklanması ve Korunması Nasıl Yapılır?
Güvenlik soruşturması ve Arşiv araştırmasında kişisel verilerin işlenmesi ve muhafaza edilmesi hassas bir konudur. Bu konuda kanun koyucu 7315 sayılı kanunda bu konuyu düzenlemiştir.
Kişisel verilerin korunmasına dair konularda, soruşturmayı ve araştırmayı yürüten birimler sorumludur. Ayrıca kişisel verilerin sadece işlendikleri amaçla ve ölçülü olarak kullanılabilir. Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kapsamında Güncel Değişiklikler Nelerdir 7315 Sayılı Kanun Neleri İçeriyor
Elde edilen kişisel veriler ilgisi olmayan kişilere verilmez ve amacı dışında kullanılamaz. Bu veriler işlenme amacının ortadan kalması halinde veya 2 yıllık sürenin dolması sonucunda elektronik ortamdan silinir ve fiziki olarak yok edilir.
Yapılan soruşturma ve araştırma işlemine karşı dava açılması durumunda ise belgeler kararın kesinleşmesi beklenir. Mahkemenin bu verilere dair talepleri, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından karşılanır. Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kapsamında Güncel Değişiklikler Nelerdir 7315 Sayılı Kanun Neleri İçeriyor
Araştırma ve Soruşturma Sınavdan Önce Mi Yapılacak Sonra Mı?
Araştırma ve soruşturmanın sınavdan önce mi yoksa sonra mı yapılacağına dair henüz bir düzenleme yapılmamıştır. Bu konu hazırlanacak yönetmelik aracılığıyla düzenlenecektir.
Bizim kanaatimiz araştırma ve soruşturmanın, yazılı ve sözlü sınav sonrası yapılması yönündedir. Çünkü hem idarenin işleyişi açısından hem de sınavların itiraz edilebilirliği açısından olması gereken budur. Araştırma ve soruşturmanın sınav öncesinde yapılması, kamu görevine atanmayı bekleyen ve olumsuz sonuçlanan adaylar için hangi konuda itiraz edecekleri hakkında karışıklığa sebep olacaktır.
Ayrıca sınava tabi olmuş fakat olumsuz sonuçlanmış kişiler için güvenlik soruşturması yapılması idare için ekstra bir yük anlamına gelmektedir.Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kapsamında Güncel Değişiklikler Nelerdir 7315 Sayılı Kanun Neleri İçeriyor.
7315 Sayılı Kanun Kapsamında Hangi Bilgilere Erişilir?
İlgili kanun çerçevesinde arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması yapmaya yetkili kişilerin yerinde inceleme haricinde şu kayıtlara ulaşma yetkisi mevcuttur: Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden ve elektronik bilgi işlem merkezlerindeki bilgi ve belgeler, kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme hükümleri, kamu davasının açılmasının ertelenmesi hükümleri, HAGB kararları, şahıs hakkında sonuçlanmış veya devam eden soruşturma ve kovuşturmalar dahilindeki olgular.
Emsal Yargı Kararları
Danıştay 12. İdari Dava Dairesi, E. 2021/5983, K. 2021/5904
Dava konusu istem: …Piyade Okul Komutanlığında uzman erbaş olarak görev yapan davacının, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin 22/10/2019 tarihli işlemin iptali ile yoksun kaldığı parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; davacının sözleşmesinin, yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması neticesinde babası hakkında elde edilen istihbari bilgi notuna istinaden feshedildiği, ancak babası hakkındaki istihbari bilgi notunun, başkaca bilgi ya da belgeler ile desteklenmediği sürece, tek başına davacının güvenlik soruşturmasının olumsuz olarak sonuçlandırılmasına dayanak teşkil edemeyeceği, bu durumda, güvenlik soruşturması olumsuz olarak değerlendirilmek suretiyle davacının sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince; dava konusu işlemin dayanağını oluşturan güvenlik soruşturması sonucunda elde edilen ve davalı idarece kullanılan davacıya ait kişisel veri niteliğindeki bilgilere, güvenlik soruşturması yapmakla görevli birimler tarafından ulaşılabileceğine ve bu kapsamdaki bilgileri alabileceğine ilişkin 4045 sayılı Kanun’un 1. maddesinin ikinci fıkrasının Anayasa Mahkemesince iptal edildiği ve bu kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı 28/04/2020 tarihinde yürürlüğe girdiği anlaşıldığından,
Anayasa’nın 153. maddesinde yer alan Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcı olduğuna dair hüküm ile Danıştayın yerleşmiş içtihatlarıyla istikrarlı bir şekilde belirtildiği üzere, Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmiş olduğu bilindiği halde görülmekte olan davaların Anayasa’ya aykırılığı saptanmış hükümler dikkate alınarak çözümlenmesinin,
Anayasa’nın üstünlüğü ve hukuk devleti ilkesine aykırı olacağı hususu göz önünde bulundurulduğunda, Anayasa’ya aykırılığı nedeniyle iptal edilmiş olan Kanun hükmüne göre elde edilen kişisel verilere dayanılarak güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlandığından bahisle davacı hakkında tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı; öte yandan, Anayasa Mahkemesince verilen iptal kararının, ilgililer hakkında güvenlik soruşturması yapılamayacağı yönünde olmadığı, aksine, kamu görevinde çalıştırılacak kişiler hakkında, Anayasanın 129. maddesi uyarınca kamu hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesini teminen güvenlik soruşturması yapılması yönünde düzenlemeler getirilmesinin kanun koyucunun takdir yetkisinde olduğu hususunun açıkça belirtildiği;
bu doğrultuda 17/04/2021 tarih ve 31457 sayılı ResmiGazete’de, 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’nun yayımlanarak yürürlüğe konulduğu, 7315 sayılı Kanun’da öngörülen temel ilkelere, usul ve esaslara uygun olarak, davacı hakkında yeniden bir değerlendirme yapılabileceğinin de kuşkusuz olduğu belirtilmek suretiyle, sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmeyen İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun, belirtilen gerekçe ile reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Ülkenin güvenliği ve savunulmasından sorumlu olan Türk Silahlı Kuvvetlerine alınacak personelin güvenilirliğinin her türlü şüpheden uzak olarak ortaya konulmasının önem arz ettiği, bu itibarla, personel istihdamına yönelik takdir yetkisinin davacıyı istihdam etmeme yönünde kullanılmasında herhangi bir yanlışlık ve hukuka aykırılık bulunmadığı,
her ne kadar Anayasa Mahkemesinin 19/02/2020 tarih E:2018/163 K:2020/13 sayılı kararı ile 4045 sayılı Kanun’un 1. maddesinin ikinci fıkrası iptal edilmiş ise de, dava konusu işlem tarihinde düzenlemenin yürürlükte bulunduğu, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu, ayrıca Harçlar Kanunu’na göre harçtan muaf olduklarından, idare aleyhine harca hükmedilemeyeceği belirtilerek, temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Bölge İdare Mahkemesi kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek, istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
- Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
- Dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun gerekçeli olarak reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının ONANMASINA,
- Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
- 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın …İdare Mahkemesine gönderilmesine, 17/11/2021 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.