Hukuk Muhakemesinde Olağanüstü Kanun Yolları Nelerdir?
Makale Başlıkları
Genel Olarak:
Hukuk Muhakemesinde Olağanüstü Kanun Yolları , Hukuk düzeninde ilgili konu hakkında mahkemelerce verilmiş tek bir kararın var olması oldukça mühimdir. Çünkü hukuki barışın korunmasına yardımcı olur, usul ekonomisi ilkesine hizmet ederek aynı konunun mahkemeler önüne birden fazla kere gelip yargılamasının yapılmasına engel olur, aynı konu hakkında mahkemelerden farklı karar çıkıp hukuki barışın bozulmasına, mahkeme kararlarına duyulan güvenin sarsılmasına engel olur.
Mezkur sebeplerle bir konu yargı önüne olağan kanun yollarını da tüketmişse eğer bir kere gelebilir, yani derdestlik engeline takılır. Fakat kanun koyucu daha önce mahkeme önüne gelmiş olan konunun tekrar gelmesini gerektirecek ağır yargılama hataları, sonradan yargılamanın sonucuna önemli ölçüde tesir edebilecek vakıanın ortaya çıkması gibi olağan dışı durumlarda kişilerin fazlaca mağdur olabileceklerini de düşünmüş ve Olağanüstü Kanun Yolu’nu düzenlemiştir. Özel Hukuk Muhakemesinde Olağanüstü Kanun Yolları başvuru iki şekilde gerçekleştirilir; ilki yargılamanın yenilenmesi yoluna gitmektir, ikincisi ise yaygın olarak değişiklik davası diye bilinen kesinleşmiş mahkeme kararını değiştirilmesi yoludur.
Hukuk Muhakemesinde Olağanüstü Kanun Yolları Yargılamanın İadesi (Yenilenmesi):
Yukarıda da anıldığı şekilde bir konuda mahkeme karar verdiği ve bu karar kesinleştiği zaman o uyuşmazlık hakkında artık ileride tekrar yargılama yapılması mümkün değildir. Eğer bu yapılırsa derdestlik itirazında bulunulup davanın reddedilmesine sebep olunabilir. Fakat bunların gerçekleşme ihtimali kadar yargılama sırasında hakimin yanlış, hatalı karar verme olasılığı her zaman mevcuttur ve sonrasında taraf olan kişi bunu olağan kanun yoluna taşıyamamış veya taşısa bile olumsuz dönüş almış olabilir. İşte bu olasılıkların gerçekleşmesi durumunda yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilmesi mümkündür. Bu istisnai bir durumdur çünkü kesinleşmiş hüküm tekrar yargının önüne gelecektir. Belirtmek gerekir ki icra mahkemesinin kesinlik teşkil etmeyen kararları ve çekişmesiz yargı işleri kesinlik teşkil etmediği için yargılamalarının yenilemesi yoluna gidilmez.
Yargılamanın İadesinin (Yenilenmesinin) Sebepleri Nelerdir?
- Mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül etmemesi,
- Davaya bakması yasak olan ya da hakkındaki ret talebi, merciince kesin olarak kabul edilen hâkimin karar vermiş veya karara katılmış bulunması,
- Vekil veya temsilci olmayan kimselerin huzuruyla davanın görülmüş ve karara bağlanmış olması,
- Yargılama sırasında, aleyhine hüküm verilen tarafın elinde olmayan nedenlerle elde edilemeyen bir belgenin, kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması,
- Karara esas alınan senedin sahteliğine karar verilmiş veya senedin sahte olduğunun mahkeme veya resmî makam önünde ikrar edilmiş olması,
- İfadesi karara esas alınan tanığın, karardan sonra yalan tanıklık yaptığının sabit olması,
- Bilirkişi veya tercümanın, hükme esas alınan husus hakkında kasten gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun sabit olması,
- Lehine karar verilen tarafın, karara esas alınan yemini yalan yere ettiğinin, ikrar veya yazılı delille sabit olması,
- Karara esas alınan bir hükmün, kesinleşmiş başka bir hükümle ortadan kalkmış olması,
- Lehine karar verilen tarafın, karara tesir eden hileli bir davranışta bulunmuş olması,
- Bir dava sonunda verilen hükmün kesinleşmesinden sonra tarafları, konusu ve sebebi aynı olan ikinci davada, öncekine aykırı bir hüküm verilmiş ve bu hükmün de kesinleşmiş olması,
- Kararın, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlali suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya karar aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı bildirge sonucunda düşme kararı verilmesi.Hukuk Muhakemesinde Olağanüstü Kanun Yolları
Hukuk Muhakemesinde Olağanüstü Kanun Yolları Yargılamanın İadesini (Yenilenmesini) Kimler İsteyebilir?
Madde uyarında kural olarak kesinleşmiş olan kararın tarafları isteyebilir. Maddenin devamına göre ise tarafların aralarında anlaşıp 3. kişileri zor durumda bırakma ihtimalleri var olduğu için tarafların alacaklıları ya da halefleri de isteyebilirler.Hukuk Muhakemesinde Olağanüstü Kanun Yolları
Yargılamanın İadesini (Yenilenmesini) İsteme Süreye Tabii Midir?
Bu hakkında her ne kadar süreye tabii olmayacağı düşünülse de hakkın kötüye kullanımına engel olmak ve hukuki barışı tesis etmek amacıyla kanun koyucu ilgili hükmün kesinleşmesinden itibaren 3 ay ve her halükarda 10 Yıllık bir zamanaşımına tabii tutmuştur.Hukuk Muhakemesinde Olağanüstü Kanun Yolları