- +90 312 911 1168
- info@mdmhukuk.com
- Kızılırmak Mah. 1443. Cad. Ankara 1071 Plaza A Blok No:25/58 06510 Çankaya/ANKARA
Kırmızı ve Yeşil Reçeteye Tabi İlaçların Kanun Hilafına Reçete Edilmesi
Makale Başlıkları
Bazı hastalıkların tedavisinde kullanılacak ilaçların uyuşturucu ve bağımlılık etkisi vardır. Tıbbi ve bilimsel amaçları dışında bu ilaçlara uyuşturucu ve bağımlılık niteliğinden dolayı ulaşmaya çalışmak isteyenler olabilir. Bu tür ilaçlar her hastaya verilmediği gibi her hastanın da bu tür ilaçlara ulaşması mümkün değildir. Tıbbi erişimlerine imkân sağlanabilmesi ve uyuşturucu–bağımlılık özelliğinden dolayı su istimallerin önüne geçilebilmesi için ayrı reçetelere tabi tutulmuştur. Bunlar kırmızı ve yeşil reçetelerdir. Bu makalemizde kırmızı ve yeşil reçeteye tabi ilaçların neler olduğu, içlerinde nelerin bulunduğuna değindikten sonra bu kadar önemli ilaçların reçete edilmesi, sahte reçete ile alınmaya çalışılması, saklanması, usulsüz ele geçirilip kullanılması gibi hukuka aykırı davrananların suç ve cezalarına değineceğiz.
Kırmızı reçete ile verilen ilaçlar uyuşturucu madde, yeşil reçete ile verilen ilaçlar bağımlılık yapıcı madde yani psikotrop madde içermektedirler. Türkiye Tıbbi İlaç ve Cihaz Kurumu’nun sayfasında yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçların neler olduğu tablo halinde mevcuttur.
Kırmızı Reçeteye Tabi İlaçlar Listesi
Yeşil Reçeteye Tabi İlaçlar Listesi
Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmeliğin 24. Maddesine göre;
”Uyuşturucu ve psikotrop ilaçlar, elektronik imza ile imzalanmış elektronik reçete haricinde ancak özel reçetelerine yazılması hâlinde verilebilir. Bu reçeteler sahibine geri verilmez. Tekrarında yeni reçete getirilmesi gerekir.”
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun Renkli Reçete ile ilgili 2017 yılında çıkardığı genelge ile yeşil ve kırmızı reçeteli ilaçların reçete usulü açıkça söylenmiştir. 17.03.2017 tarihinden itibaren Renkli Reçete Sistemi üzerinden uyuşturucu madde ve müstahzarları psikotrop madde ve müstahzarları için “elektronik reçete” düzenlenmektedir. E-imza hukuki geçerliliği olan, ıslak imzaya eşdeğer nitelikte imzadır. E-imza ile düzenlenen elektronik reçeteye eczacılar sistem üzerinden ulaşabilmektedir. Aslında bu yeniliğin gelmesi basılı reçeteye oranla reçetede yapılacak sahteciliklerin önüne geçmektedir.
Eczacıların önüne düşen e-imzalı yeşil ya da kırmızı elektronik reçete sisteme kaydedildikten sonra ilaç hastaya verilir. Genelgede e-imzanın olmadığı basılı reçete ile verilebilecek durumlar da ayrıca ve açıkça, sınırlı olarak belirlenmiştir. Bunlar;
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. Maddesinin 8.fıkrası gereği uyuşturucu ve uyarıcı madde içeren kırmızı reçeteye tabi ilacın usulsüz reçete edilmesi sonucu uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan cezaya hükmolunması gerekir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu madde 188 göre;
1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve iki bin günden yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
(3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi,on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
(4) a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya baz morfin olması,
b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi, hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(5) Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
(6) Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
(7) Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(8) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Bu maddede incelediğimiz üzere uyuşturucu ve uyarıcı madde içeren kırmızı reçete ile verilmesi gereken ilaçlar da uyuşturucu ve uyarıcı madde kategorisine girmektedir. Ulaşabilmelerinin kolaylığı ve yetkileri olması dolayısıyla doktor, diş doktoru, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal edenler için 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. Maddesinde sayılan suçların işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır. Örneğin; bir doktorun yakının uyuşturucu madde içeren ilaçları kullanma isteğine karşı kayıtsız kalamaması veya yetkisi olduğu için bu yetkisini kullanarak para karşılığı kırmızı reçeteye tabi bir ilacı yazıp vermesi sonucu Türk Ceza Kanunu 188. Maddesinde yer alan “ruhsata aykırı olarak veren” ibaresi gereği on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ayrıca son fıkraya göre bu suçu işleyen doktor, diş doktoru, eczacı gibi maddede sayılan kişiler olması durumunda ceza yarı oranında artırılır.
Uyuşturucu ve uyarıcı madde içeren kırmızı reçeteye tabi ilaçların saklanması ve temini eczacılar tarafından yapıldığı için Türk Ceza Kanunun 188.maddesinin 3. Fıkrasında geçen “ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi” ibaresinden anlaşılacağı üzere eczacılar ve ecza depolarında çalışanlar için de aynı hükümler uygulanır.
Kırmızı ve yeşil reçeteye tabi ilaçları gerek olmadığı halde yazan doktor, diş doktoru ya da temini ve saklanmasından sorumlu sağlık memuru dolayısıyla yukarıda sayılan suçların işlenmesi durumunda aynı zamanda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na ve Türk Tabipler Birliği Disiplin Yönetmeliği’ne göre “görevi kötüye kullanma” suçundan dolayı ayrıca disiplin soruşturması da başlatılır.
Makalemizde incelediğimiz üzere uyuşturucu ve uyarıcı madde içeren kırmızı reçete ile verilebilen ve psikotroptik madde içeren yeşil reçete ile verilebilen ilaçlar tıbbi ve bilimsel amaçlı kullanılmasının dışında uyuşturucu ve bağımlılık yapıcı özelliğinden dolayı hastaların dışında da kullanılmak istenmektedir. Yetkisi olması dolayısıyla doktorlar, diş doktorları, eczacılar, ecza depoları çalışanları, sağlık memurları tarafından suiistimal edilebilmektedir. Bu suiistimallerin önüne geçebilmek için Sağlık Bakanlığı tarafından Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından 2017 yılında çıkarılan genelge usulüne göre e-imza ile sistem üzerinden reçete edilmesi ve ilacın eczacı tarafından bu usulüne uygun olarak sistem üzerinden reçeteye göre temin edilerek hastaya verilmesi aşamalarını açıkça belirtmiştir. Yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçlar Türkiye İlaçlar ve Tıbbi Cihazlar Kurumunda liste halinde yayınlanmıştır. (TİTCK) Bu listeye göre ve usulüne uygun olmadan Türk Ceza Kanunu’nun 188. Maddesinin 3. Fıkrasına göre, “ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi” on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır ve iki kat artırılır. Verilen bu cezadan hariç olmak üzere Türk Tabipler Birliği Disiplin Yönetmeliği ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre “görevi kötüye kullanmak” ve “ihmali davranmak, görevin gereklerini yerine getirmemek” suçundan dolayı disiplin cezaları da uygulanır.
MDM Hukuk ve Danışmanlık Alanında Uzman Avukat ve Danışmanlardan Oluşan Büyük Bir Kadroya Sahiptir.
Bu web sitesi ve içindeki bilgiler, Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kurallarına göre ve özellikle reklam yasağına uygun olarak tasarlanmıştır. MDM HUKUK & DANIŞMANLIK web sitesinin tüm bilgi ve materyaller sadece bilgilendirme olup bunların tamamına veya bir kısmına dayanılarak yapılan işlemlere, eylemlere ve bunların sonuçlarına ilişkin hiçbir sorumluluk kabul edilmez. Söz konu bilgilerin aktarılması ile kullanıcılar ve web tarayıcıları ile MDM HUKUK & DANIŞMANLIK arasında bir avukat-müvekkil ilişkisi yaratılması amaçlanmamıştır ve bilgilerin bu kişilerce alınması hiçbir şekilde bu yönde bir ilişki oluşturmayacaktır. Müvekkiller veya okuyucular hiçbir şekilde mevcut duruma ve özelliklerine ilişkin olarak uygun hukuki veya başka herhangi bir profesyonel görüş almadan, MDMHUKUK & DANIŞMANLIK web sitesinde yer alan herhangi bir hususa dayanarak bir eylemde bulunmamalıdır. MDM HUKUK & DANIŞMANLIK, bu web sitesi aracılığıyla ulaşılan üçüncü kişilere ait içeriklerden hiçbir şekilde sorumlu değildir.
MDM Hukuk ve Danışmanlık Tüm Hakları Saklıdır.
