Tereke ve Mirasın Tespiti Davası
Makale Başlıkları
Tereke ve Mirasın Tespiti Davası
Tereke Nedir?
Tereke, ölen ya da gaipliğine karar verilen kişilerin mal varlığı(aktifleri ve pasifleri), hak ve borçlarının tümüne verilen isimdir. Bu hakların içine murisin şahsa bağlı hakları dâhil değildir. Örnek vermek gerekirse, murise tanınmış intifa hakkı terekeye dahil olmaz ve hiçbir şekilde mirasçılara geçmez.
Tespit Davası Açmakla Ne Amaçlanır?
Mahkemeden bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının, yokluğunun belirlenmesi veyahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesinin istenmesinde hukuki yararı bulunan kişiler tespit davası açabilirler. TMK md.106 hüküme göre kişiler varlığını veya yokluğunu iddia ettikleri hukuki ilişkilerin tespit edilmesi için mahkemeye başvurabileceklerdir.
Tereke Tespiti Davası Nedir?
Murise ait mal varlığının mirasçılar tarafından tam ve doğru bilinmesi her zaman mümkün olmaz. Mirasçılar bu konuda kendi araştırmaları neticesinde bazı bilgililere ulaşsalar da pratikte her zaman zorluklarla karşı karşıya gelmektedirler. Mirasçılar araştırma yaparken zaman zaman aleniyet ilkesinden faydalanamamakta veya veraset ilamı, miras varlığının intikali gibi hususlar mirasçılardan talep edilebilmektedir. Bu sebeplerden ötürü mirasçının mirası ret hakkı ve mal kaçırma durumlarında muvazaa nedeniyle tapu iptal davası açma hakları zarar görmektedir. Özellikle taşınmazla alakalı muvazaalı bir işlem gibi önceden yapılmış sağlar arası kazandırmaların olması durumunda, geçmişe dönelik tapu kayıtlarının incelenmesi gerekecektir. Bu hususarın yanı sıra miras bırakanın hiç bilinmeyen mal varlıkları da olabileceği için tüm bu araştırmaların mahkeme yardımıyla yapılması mirasçıların menfaatine olmaktadır.
Tereke Tespiti Davasını Kimler, Hangi Süre İçinde Açabilir?
Tereke paylaşılıncaya kadar el birliği mülkiyete tabidir. Bu yüzden tereke üzerinde yapılacak her hukuki işlem için tüm paydaşların onayı gerekir. Ancak TMK md.640 gereğince mirasçılara bazı durumlarda tek başına hareket imkânı tanınmıştır. TMK’ nın 589.maddesinde ise terekenin korunmasından bahsedilmiş ve hakimin talep üzerine veya re’sen gözeteceği durumlar olması halinde terekede bulunan mal ve hakların yazımına karar verir. Bu önlemlerle ilgili giderler ilerde terekeden alınmak üzere başvuran kişiden, hakim re’sen karar vermişse devlet tarafından ödenir. Maddenin lafzından anlaşılacağı üzere terekenin tespiti davası tek bir mirasçı tarafından açılabilir. Terekenin tespiti davası miras bırakanın vefatından sonra herhangi bir hak düşürücü süreye tabi olmadığından “hukuki menfaat” olduğu sürece açılabilir.
Tereke Tespiti ve Hesaplanması Nasıl Olur?
Miras bırakanın taşınır ve taşınmaz mallarının devletin ilgili kurumlarından bilgi talep edilmesi, banka hesaplarının incelenmesi, borç ve alacaklarının araştırılması yoluyla tespit edilir. Hakim gerekli gördüğü takdirde bilirkişi görevlendirebilir. Yapılan bu işlemler sonucu miras bırakanın aktiflerinden pasiflerinin çıkarılması sonucu terekesi hesaplanır. “Aktif” teriminden miras bırakanın taşınırları, taşınmazları, alacakları, iadeye veya tenkise tabii kazandırmaları, “Pasif ” teriminden ise borçları, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin bir aylık nafakası, terekenin defterinin tutulması, mühürlenmesi, cenaze masrafları gibi giderler anlaşılır.
Tereke Tespiti Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme Neresidir?
Terekenin tespiti davası bir çekişmesiz yargı işidir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 383.maddesine göre çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkeme aksine bir hüküm yoksa Sulh Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise TMK md.576 uyarınca miras bırakanın yerleşim yeri mahkemesidir.