Rüşvet Suçu ve Cezası
Makale Başlıkları
Rüşvet Suçu ve Cezası
Rüşvet suçu ve cezası konulu yayınımıza rüşvet nedir? sorusuyla başlayalım. Rüşvet; bir işlemin yapılması sırasında, bunu yapmakla yükümlü kişinin kendisi veya başkası adına doğrudan ya da dolaylı olarak kamu görevlisinden, yaptığı işe bağlı ya da yaptığı iş dolayısıyla kolaylaşan bir tasarrufu, yerine getirme, geciktirme ya da ihmal etmesini talep etmek veya bu kişiden bir vaatte bulunmasını istemektir.
Cezalandırılacak Kişiler:
- Rüşvet veren
- Rüşvet alan
- Rüşvete aracılık eden şahıslar.
Rüşvet alan, rüşvet veren şahıslar cezalandırılarak kamu güveninin sağlanması amaçlanmaktadır. Rüşvete aracılık eden kişiler de müşterek fail olarak rüşvet suçundan cezalandırılır.
Bir kişi bir işinin vaktinde yerine getirilmediği veya yerine getirilme olanağının bulunmadığı bir durum içerisinde duyduğu endişe sebebiyle bir kamu görevlisine ya da kamu görevlisinin yönlendireceği şahsa menfaat sağlarsa endişe içinde kalmış şahıs bakımından bu suç oluşmaz. Bu kişi mağdur kabul edilir. Menfaat elde etmiş kamu görevlisi ise artık rüşvet değil icbar suretiyle irtikap suçundan yargılanmalı ve cezalandırılmalıdır.
Para veya başkaca bir menfaatin temin edildiği anda Rüşvet suçu tamamlanmaktadır. Eğer rüşvet konusunda anlaşma yapılmış fakat menfaat henüz temin edilmemişse suç tamamlanmış olsaydı hükmedilecek cezaya hükmolunacaktır. Bu durumda kamu görevlisi ve rüşvet anlaşmasına taraf olan diğer kişi arasında anlaşmanın varlığı halinde bu anlaşma yeterli olup cezalandırma yapılacaktır.
Buna karşılık, kamu görevlisinin belli bir işi yapması veya yapmaması için kişiden para ve başkaca menfaat talebinde bulunmasına rağmen, bu talebin kişi tarafından kabul edilmemesi hâlinde ya da kişinin işinin görülmesi için kamu görevlisine menfaat teklifinde veya vaadinde bulunmasına rağmen, bu teklif veya vaadin kamu görevlisi tarafından kabul edilmemesi hâlinde, rüşvet suçu teşebbüs aşamasında kalmış olacaktır.
Rüşvet alan şahsa bir kişi tarafından menfaat sağlanması söz konusudur. Bu menfaat sağlayan şahıs devlete karşı suç işlemiş olmaktadır. Rüşvet veren ve alan kişi dışında 3. taraf olarak devlet bulunmaktadır. Devletten kasıt kamu güveninin ve kamu düzeninin sarsılmasının önlenmesidir.
Rüşvet Anlaşması
Rüşveti alan ve rüşveti veren arasında bir menfaat öngören anlaşma yapılmaktadır. Rüşvet anlaşmasının yapılmış olması halinde suç oluşmaktadır. Artık sadece etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılması söz konusu olabilir.
Rüşvet anlaşmasının yazılı olması veya sözlü olması mümkündür. Hatta taraflar bir araya gelmeden de yapılmış olması mümkündür. Rüşvet anlaşması hukuka aykırılık oluşturmakta ve hukuka uygunluk bulunması veya anlaşmanın hukuk tarafından tanınabilmesi mümkün değildir. Tarafların iradelerinin uyuşması anlaşma yapılması ve rüşvet suçunun oluşması için yeterlidir.
Anlaşma işin yapılmasından önce veya iş sırasında yapılmış olmalıdır. İş yapıldıktan sonra anlaşma yapılması rüşvet suçunu oluşturmaz. İrtikâp veya görevde yetkiyi kötüye kullanma suçunu oluşturabilir.
Anlaşma teklifinin önce karşı taraftan gelmesi veya kamu görevlisinden gelmesi suçun oluşumu bakımından önemi değildir.
Rüşvet Suçu TCK’nın 252. maddesine buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Rüşvet Suçu ve Etkin Pişmanlık
Rüşvet Alan Şahsın Etkin Pişmanlıktan Yararlanabilmesi
Herhangi bir soruşturma yapılmadan durumu yetkili makamlara bildirmesi ve aldığını iade etmesi gerekir. Burada ceza veya idari soruşturma başlaması durumunda artık etkin pişmanlık hükümleri uygulanamayacaktır.
Malın niteliği gereği aynen iadesi mümkün olamıyorsa bedelinin ödenmesi veya bedelin iade edilemeyen kısmının ödenip iade alınabilen kısmının iadesi sağlanabilir.
Rüşvet Veren Açısından İse Etkin Pişmanlık
Yine soruşturma yapılmadan önce etkin pişmanlıktan yararlanılabilir. Bu durumda verilen rüşvet kamu görevlisinden geri alınacaktır. Suça iştirak edenler de etkin pişmanlıktan yararlanabilir.
Rüşvet olayının idare yetkililerince öğrenilmiş olması durumunda artık soruşturma başlatılmamış olsa bile etkin pişmanlıktan yararlanma imkânı ortadan kalkmış olacaktır.
Etkin pişmanlık hükümleri uygulanıldığında rüşvet veren şahıs ceza almaktan kurtulacaktır. Fakat rüşvet alan kamu görevlisinden geri alınan rüşvet konusu menfaat artık iade edilmeyecek müsadere edilecektir.
Diğer Ceza Hukuku konulu makalelerimizi buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.