Tehlikeli Madde Kaçakçılığı Suçu Nedir?

Tehlikeli Madde Nedir?

Tehlikeli madde kimyasal bileşenlerden oluşan çevreye, canlılara zararlar verebilen maddelerdir. Canlılar üzerinde olumsuz etkiler bıraktıkları gibi ölümcül sonuçlar da doğurabilir. Tehlikeli maddeler katı, sıvı, gaz hallerinde bulunurlar.

Tehlikeli Maddeleri İzinsiz Taşıma Veya Bulundurma Suçu Nedir? (TCK 174)

Tehlikeli maddeleri izinsiz taşıma veya bulundurma suçu, kimyasal bileşenlerden oluşan bu maddeleri kanunlara aykırı bir şekilde bir yerden bir yere taşımak, alışverişini yapmak, saklamak gibi suçlardır. Örneğin ülkeye kaçak yollarla sokulan benzin, mazot gibi tehlikeli maddeleri saklamak gibi.
Tehlikeli maddeleri izinsiz taşıma veya bulundurma suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun “Topluma Karşı Suçlar” kısmında, “Genel Tehlike Yaratan Suçlar” bölümünde Türk Ceza Kanunu 174. maddede yer almaktadır.

Tehlikeli Maddeleri İzinsiz Taşıma Veya Bulundurma Suçlarının Unsurları

Tehlikeli maddeleri taşıma veya bulundurma durumunda görevli makamlardan gerekli olan izinler alındığı zaman suç oluşmaz. Kanun tehlikeli maddeleri tek tek saymak yerine sınıflandırmayı seçmiştir. Bunlar: Patlayıcı maddeler, basınçlı gazlar, yanıcı sıvılar, yanıcı katılar, oksitleyici, zehirli maddeler, radyoaktif maddeler, aşındırıcı sıvılar ve diğer tehlikeli maddelerdir. Bir maddenin Türk Ceza Kanunu madde 174’e göre tehlikeli mi değil mi sorusuna cevap Polis Kriminal Laboratuvarı ve Adli Tıp Kurumundan alınacak uzmanlık belgesine göre verilir.
Tehlikeli maddeleri izinsiz taşıma veya bulundurma suçları tek bir suçtan oluşmadığı için birbirinin alternatifleri ile işlenebilen suçlar arasına girmektedir. Tehlikeli maddeyi üretmek, alış-verişini yapmak, saklamak, taşımak, üzerinde işlem yapmak, başka ülkeden ülkemize sokmak, ülkemizden başka ülkeye sokmak gibi sekiz hareketten oluşan durumların işlenmesi ile işlenen suçlardır. Yetkili makamlardan izin alınmadan yapılan her işlemde Türk Ceza Kanunu maddesi gereğince cezalandırma yapılmaktadır.
Tehlikeli maddeleri yasa dışı örgütlere patlayıcı, mühimmat olarak pazarlayan kişiler veya yasa dışı örgüt için tehlikeli madde saklayan kişiler Türk Ceza Kanunu madde 315’de örgüte silah sağlama suçu olarak kabul edilen kanun ile cezalandırılır.
Tehlikeli maddeler ile başka suçların işlenilmesi durumunda suçlu genel güvenliği kasten tehlikeye sokma suçu Türk Ceza Kanununda madde 170’te yer alan kanuna göre cezalandırılır.
Türk Ceza Kanunu madde 174’te yer alan suçların alternatiflerinin bazıları şunlardır:
Tehlikeli Madde Üretimi: Tehlikeli madde üretme eylemi, tehlikeli maddelerin el ile ya da makine yardımı ile üretilmesi durumudur. Bazı kimyasalların birbiri ile karıştırılması durumunda tehlikeli madde üretimi oluşmuş olur. Suçlu tehlikeli maddeyi bir defaya mahsus ürettiyse eğer tehlikeli madde üretme eyleminden sorumlu tutulamaz. Ama suçlu bulundurma eğer taşıma durumu yaptıysa bunlardan ceza alabilir. Suçlu şahsın üretimden dolayı suçlanabilmesi için ürettiğine dair alt yapı olduğunun ispatlanması gerekmektedir.
Tehlikeli Madde Taşıma: Tehlikeli maddeleri bir yerden başka bir yere taşınması durumudur. Taşınma durumunda mesafenin önemi yoktur. Üretilen tehlikeli maddeyi şahıs 50 metre bile taşısa tehlikeli madde taşıma durumundan cezalandırılır.
Önemsiz Tür Ve Miktarda Patlayıcı Bulundurma (Türk Ceza Kanunu madde 174/3): tehlikeli maddelerin önemsiz tür ve miktarda olması durumunda suçlu maddedeki ağır cezalar yerine daha hafifletilmiş ceza yaptırımı ile karşılaşır. Tehlikeli maddenin önemsiz tür ve miktarda olduğunu Adli Tıp Kurumundan alınacak uzmanlık raporu belgesi ile kanıtlanmaktadır.

Tehlikeli Maddeleri İzinsiz Olarak Saklama, Taşıma Veya Alışverişini Yapma Suçlarının Cezaları

Tehlikeli maddeleri izinsiz olarak saklama, taşıma veya alışverişini yapma suçlarının cezaları şu şekildedir:
TCK madde 174/1; yetkili makamların gerekli izni olmadan, patlayıcı, yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeyi üreten, ithal veya ihraç eden, ülke içinde bir yerden diğer bir yere taşıyan, saklayan, alışverişini yapan veya işleyen kişi, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılmasına hükmetmiştir. Aynı maddenin devamında; yetkili makamların izni alınmadan, bu fıkra kapsamındaki maddeleri imal etmek, işlemek veya kullanmak gayesiyle, şart olan malzeme ve teçhizatı ithal eden, ihraç eden, satışa arz eden, başkalarına veren, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi de aynı ceza ile cezalandırılacağı düzenlenmiştir.
TCK madde 174/2’de suçun nitelikli hali düzenlenmiştir. Anılan fıkraya göre; bu eylemlerin suç işlemek gayesiyle kurulmuş bir örgütün faaliyeti içinde işlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
TCK madde 174/3 uyarınca; önemsiz tür ve miktarda tehlikeli maddeyi satın alan, kabul eden veya saklayan kişi için, kullanılış gayesi göz önünde bulundurularak, bir yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

Tehlikeli Madde Kaçakçılığı Suçunda Şikâyet Süresi Ve Dava Zamanaşımı

Tehlikelı madde kaçakçılığı suçu şikâyete tabi suçlar arasında yer almamaktadır. Bu yüzden savcılık tarafından kendiliğinden soruşturulur. Bu suçlarla ilgili bir şikâyet süresi yoktur. Kamu davası olduğu için şikâyetçi olarak bulunan birisi varsa bile şikâyetinden vazgeçmesi durumunda dava düşmez. Suç dava zamanaşımı süresince savcılık tarafından soruşturulabilir.
Tehlikeli maddeleri izinsiz bulundurma veya taşıma suçlarında dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.

Tehlikeli Madde Kaçakçılığı Suçunda Görevli Mahkeme

Tehlikeli maddeleri izinsiz saklama, yer değiştirme suçlarında görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir.
Tehlikeli maddeleri bir örgüt için bulundurma, üretme, nakletme suçlarında ise görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesidir.