İkinci El Araç Satışlarında Satıcının Ayıp Nedeniyle Sorumluluğu

Günümüzde ikinci el araç satışlarına olan rağbetin artması ile birlikte bu alanda doğabilecek hukuki uyuşmazlıkların da sayısı artmıştır. Bu makalemizde ikinci el araç satışında satıcının ayıp nedeni ile sorumluluğunu inceleyeceğiz.

Ayıp Kavramı

Ayıp,  satılanın bildirilen ya da tanıtılan şekilde olmamasıdır. Satılan şeyin ayıplı olmasına neden olan özelliği satıcı tarafından biliniyor olsaydı hiç alınmayacak ya da daha düşük bir bedel ile alınacaksa bu durumda hukuki anlamda ayıp mevcuttur. Ayıp alıcının görebileceği şekilde açık ayıp olabileceği gibi alıcının hatta satıcının bile fark edemediği gizli ayıp şeklinde de olabilir.

Açık Ayıp Gizli Ayıp

Açık ayıp; alıcının duyu organları ile satılanı alacağı anda fark edebileceği ayıptır. Araç satışında aracın boyalı olması açık ayıptır. Çünkü alıcı bunu anlayabilir.

Gizli ayıp; alıcının duyu organları ile satılanı alacağı anda fark edemediği ve zamanla ortaya çıkabilen ayıptır. Örneğin aracın motorunda olan bir sıkıntı aracın satıldığı anda değil zamanla ortaya çıkabilen bir ayıp olduğu için gizli ayıptır.

Ayıbın Fark Edilmesi ve Bildirim Yükümlülüğü

Açık ayıbı fark ettiği anda alıcı satıcıya uygun bir süre içinde bildirimde bulunmalıdır. Gizli ayıbın bildirim süresi ise farklıdır. Satıcı gizli ayıbı fark edince derhal satıcıya bildirmelidir.

Gözden geçirme ve satıcıya bildirme

Madde 223’e göre, alıcının gözden geçirme ve satılanın ayıbını satıcıya bildirme zorunluluğu vardır. Buna göre alıcı satılanı imkân bulur bulmaz gözden geçirmelidir. Satılanda satıcının sorumluluğunu gerektiren ayıp olması halinde bu durumu uygun süre içinde satıcıya bildirmek zorundadır. Aksi halde alıcı, satılanı kabul etmiş sayılır. Ancak alıcı imkân bulur bulmaz satılanı gözden geçirmiş ise daha sonra satılanda ayıbı ortaya çıkmışsa ve bu ayıp gözden geçirme ile ortaya çıkarılamayacak bir ayıp ise bu hüküm uygulanmayacaktır. Bu ayıp satıcıya derhal bildirilmelidir. Bildirilmez ise satılanın bu ayıp ile kabul edilmiş sayılır.

Ayıplı İkinci El Araç Alan Kişinin Hakları Nelerdir?

Alıcının ayıplı ikinci el araç alması durumunda Borçlar Kanunu’nun 227. Maddesinde sayılan seçimlik haklardan birini seçme hakkı vardır.

2. El Araç Ayıplı Mal Süresi

2. El Araç Ayıplı Mal Süresi: 2. el araç alımında karşılaşılan ayıplar, tüketiciyi korumaya yönelik hükümlerle düzenlenmiştir. Ayıplı mal durumunda, tüketici hakları kapsamında belirli bir süre içinde haklarını kullanabilir. Ayıplı mal süresi, Satışa İlişkin Ayıplar Hakkında Kanun’a göre belirlenmiştir. Bu süre, genellikle malın teslim tarihinden itibaren başlar ve belirli bir zaman dilimini kapsar. Tüketici, ayıplı olduğunu tespit ettiği bir 2. el araç satın aldığında, belirlenen süre içinde satıcıya başvurarak haklarını kullanabilir. Ayıplı mal süresi içinde yapılan başvurular, ayıplı araçla ilgili taleplerin karşılanmasını sağlar. Tüketici, 2. el araç ayıplı mal süresi boyunca haklarını koruma altına alır ve gerekli adımları atabilir.

2 el araba satışlarında cayma süresi ne kadar?

İkinci El Araç Satışında Satıcının Sorumluluğu

İkinci el bir araç satışı gerçekleştirdiğinizde, satıcının belirli sorumlulukları vardır. Peki, “İkinci el araç satışında satıcının sorumluluğu” tam olarak nedir? Bu rehber, ikinci el araç satışında satıcının sorumluluklarını ayrıntılı bir şekilde ele alacak.

İkinci El Araç Satışında Satıcının Sorumlulukları Nelerdir?

İkinci el bir araç satarken, satıcı olarak aracın durumu hakkında doğru ve dürüst bilgi verme sorumluluğunuz vardır. Aracın mevcut kusurlarını, hasarlarını ve bakım geçmişini alıcıya bildirmelisiniz.

İkinci El Araç Satışında Satıcının Yasal Sorumlulukları

Yasal olarak, ikinci el araç satışında satıcının bir takım sorumlulukları vardır. Örneğin, satılan aracın mülkiyetini düzgün bir şekilde devretme, araç üzerinde herhangi bir mülkiyet hakkını veya borcunu ifade etme ve aracın durumunu doğru bir şekilde beyan etme sorumluluğu satıcının üzerindedir.

İkinci El Araç Satışında Satıcının Ahlaki Sorumlulukları

Ahlaki olarak, ikinci el bir araç satarken satıcının, alıcıya karşı dürüst olma ve aracın durumu hakkında yanıltıcı bilgi vermemek gibi sorumlulukları vardır.

Sonuç olarak, “İkinci el araç satışında satıcının sorumluluğu” konusu, hem alıcıların hem de satıcıların bilmesi gereken önemli bir konudur. Satıcının, yasal ve ahlaki sorumluluklarını yerine getirmesi, ikinci el araç satış sürecinin sorunsuz ve adil bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.

Ayıplı Araç Satışı

Ayıplı araç satışı, satıcı tarafından alıcıya geçen bir aracın belirli bir kusuru veya eksikliği olduğu durumlarını ifade eder. Bu tür durumlarda, alıcı genellikle aracın kusurunu ya da eksikliğini satın almadan önce bilmez ve bu durum, alıcının aracı belirli bir fiyat karşılığında satın almasını etkileyebilir.

Bir aracın “ayıplı” olarak kabul edilebilmesi için, aracın normal kullanımını engelleyen veya değerini ya da alıcının ondan faydalanmasını önemli ölçüde azaltan bir kusurun veya eksikliğin olması gerekmektedir. Ayıp, satış anında var olan ancak sonradan ortaya çıkan bir durum olmalıdır.

Ayıplı araç satışında alıcı, genellikle Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca çeşitli haklara sahiptir. Bunlar arasında satışın iptalini (ayıbın oranına göre) ve ayıplı araç için ödenen miktarın geri alınmasını talep etme hakkı bulunur.

Alıcının seçimlik hakları

Madde 227’ye göre; Satıcının satılanın ayıplarından sorumlu olduğu durumlarda alıcının kullanacağı bazı seçimlik haklar mevcuttur. Bunlar; alıcının satın alınanı geri vererek sözleşmeden dönme hakkı, satın aldığı ürünü alıkoyarak ayıp oranında satış bedelinden indirim, aşırı masraf gerektirmiyor ise bütün masrafları satıcının karşılaması şartıyla satılanın ücretsiz onarımı ya da imkân dahilinde satılanın ayıpsız benzeri ile değiştirilmesi.

Alıcı genel hükümlere göre tazminat isteyebilir. Satıcı alıcının seçimlik haklarını önlemek istiyorsa alıcıya aynı malın ayıpsız benzerini verip uğradığı zararın tamamını giderebilir. Alıcı diğer seçimlik haklarını kullanabilecekken sözleşmeden dönme hakkını kullanıyorsa ve bu durum haklı değil ise hâkim, satılanın onarılmasına ve satış bedelinden indirilmesine karar verebilir. Ancak satılanın değerindeki eksiklik zaten satış bedeline çok yakın ise alıcı iki seçimlik haklarından birini kullanabilir. Bunlar ; sözleşmeden dönme ya da satılanın ayıpsız benzeriyle değişimidir.

İkinci el araçlarda ayıbın fark edilmesi üzerine alıcı, aracı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönebilir ancak sözleşmeden dönerek para iadesi istiyorsa ama tamir onarım gibi işlemler mümkünse hâkim diğer seçimlik haklardan birini kendiliğinden seçebilir. Ya da satılanı alıkoyarak ayıp oranında satış bedelinden indirim istenebilir. Ya da ayıp çok büyükse hatta aracın bedeline yakınsa bu durumda sözleşmeden dönülebilir ya da satılanın ayıpsız benzeri ile değiştirilmesi istenebilir. Şahıstan alınan araçlar için bu ihtimal çok zor görünse de galeriden alınan araçlar için böyle bir ihtimal mümkündür. Ayıplı araç aşırı masraf gerektirmeden onarılabiliyorsa bu durumda da satıcının onarımını talep etme hakkı vardır.

Aracın ayıplı olduğu büyük bir kaza sonucu aracın perte çıkması ya da çok büyük hasar alması sonucu öğrenilmiş ise alıcı yine de bu seçimlik haklarından birini kullanabilir.

Sözleşmeden dönme hakkını kullanan alıcı, satıcıdan ne talep edebilir?

• Ödediği satış bedelini faiziyle birlikte,
• Yargılama giderlerini ve satın aldığı araca yaptığı masrafları,
• Aracın ayıplı olmasından ötürü doğrudan uğradığı zararların tazminini talep edebilir.

Sözleşmenin Noterde İmzalanmasının Ayıba Etkisi Nedir?

İkinci el araç satışı noterde yapılmaktadır. Noterde imzalanan sözleşmede aracın beğenilerek alındığına dair ibare vardır. Bu ibare dolayısıyla ayıplı aracı kabul ettiği çıkarımında bulunabilirse de bu ibare satıcının sorumluluğunu kaldırmaz.

Ancak gözle görünebilir olan açık ayıbı noterde sözleşme yapılmasından sonra alıcı ileri süremez. Gizli ayıbın varlığı durumunda noterde imzalanan sözleşmede yazılı ibareler dolayısıyla satıcının sorumluluğu vardır.

Ekspertiz Raporunun Alınması Durumunda Satıcının Sorumluluğuna Etkisi

İkinci el araçların, İkinci El Kara Taşıtları Ticareti Hakkında Yönetmelik gereği ekspertiz raporu almaları zorunludur. 8 yıl ve 160 bin kilometrenin üzerinde olan araçlar için ekspertiz zorunluluğu yoktur. Ekspertiz raporunu bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kişilerin alması gerekmektedir. Ekspertiz raporu alınması halinde satıcının sorumluluğu ortadan kalkar.

Araçtaki Hasar Kaydının Ayıba Etkisi

Araçtaki hasar(tramer) kaydının bilinmesi durumunda aracın ayıplı olduğu ileri sürülemez. Ancak araçta meydana gelen hasar sonrası hasar kaydı olmaması için araç sahipleri başka bir tamirciye gidebiliyorlar. Bu durumda alıcı bu hasardan haberdar edilmemişse, ayıp mevcut olduğu için alıcı seçimlik haklarını kullanabilir. Aynı şekilde aracın hasarlı olduğu ama hasarlı işlevler hakkında yanıltıcı bilgi verilirse yine alıcı gizli ayıp dolayısıyla yukarıda saymış olduğumuz seçimlik haklarını kullanabilirler.

Satıcının Ayıbı Bilmiyor Olması

Satıcının ayıbı bilmiyor olması ayıptan sorumluluğunu etkilememektedir. Satıcı bilmese dahi ayıptan sorumludur. Alıcı yukarıdaki seçimlik haklarını kullanabilir.

Satıcının Ayıbı Bilerek Gizlemesi

Bu durumda satıcı ayıbı biliyor ancak buna rağmen alıcıya bildirmediği gibi birde gizliyorsa bu durumda sorumluluğunun devam etmesinin yanında sorumluluk süresi uzamaktadır. Ayıptan sorumluluk sonsuza kadar sürecek bir sorumluluk değildir, 2 yıl kadar sürenin sonunda satıcının ayıptan sorumluluğu sona erecektir. Ancak satıcının ayıbı bilerek gizlemesi durumunda 2 yıllık süre uygulanmaz. Çünkü satıcı burada ağır kusurludur.

Ayıplı Aracın Piyasa Değerinin Altında Satılmış Olması

 Satılan aracın piyasa değerinin altında olması ve aradaki bakiye farkının ödenmiş olduğunun düşünülmesi satıcıyı sorumluluktan kurtarmaz.

Ayıplı Aracın Galeriden Satın Alınması Durumunda

Aracın galeriden alınmış olması sorumluluğu etkilemez. Alıcı yine Türk Borçlar Kanunu kapsamında seçimlik haklarını talep edebilir. Galerici araba alım satımını ticari bir iş olarak belirlediği için alıcı da bu durumda tüketici olduğu için Türk Borçlar Kanunu’na göre alıcının seçimlik hakları aynen burada da geçerlidir.

Araçtaki Ayıbın Çok Sonradan Fark Edilmesi

Araçtaki ayıbın çok sonra fark edilmesi belirlenen “2 yıllık” sürecin geçip geçmemesine göre farklılık arz etmektedir. Buna göre;

• 2 yıl geçmeden araçtaki ayıp fark edilmiş ise, derhal satıcıya başvurulmalıdır.
• 2 yıl geçtikten sonra ayıp fark edilmiş ise; satıcı ayıbı biliyorsa ve ayıbın gizlemesinde ağır kusurlu ise derhal satıcıya başvurulmalı, eğer 2 yıl geçmiş ancak satıcı ayıbın varlığını bilmiyorsa ve kusuru yoksa satıcıya başvurulamaz.

Ayıplı Araç Alıcısının İzlemesi Gereken Hukuki Yol

Yukarıda bahsettiğimiz üzere alıcının Türk Borçlar Kanunu’na, Tüketicilerin Korunması Hakkında Kanun’a göre seçimlik hakları mevcuttur. Alıcı bu seçimlik haklardan somut duruma göre sorununun çözüleceği en yakın seçeneği seçebilir. Hangi yolu seçeceğiniz konusunda avukata danışmanızı tavsiye ederiz.

Zamanaşımı Süresi

Yukarıda da değindiğimiz üzere zamanaşımı süresi 2 yıldır. 2 yıl içinde alıcı satıcıya ayıbı bildirirse eğer sonra dava açabilir. Önemli olan 2 yıl içinde alıcının ayıbı satıcıya bildirmesidir. Ancak bu 2 yıllık süre satıcının ayıbı bilmesi ve ağır kusurlu olması halinde uygulanmaz.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Görevli ve yetkili mahkeme davalının yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesidir.

Dava Sürerken Alıcı Aracı Başkasına Satabilir Mi?

Alıcı yukarıda saydığımız seçimlik haklardan birini kullanırsa 2.el aracı bir başkasına satabilir. Bunun için tek şart dava tarihi itibariyle alıcının araç malik olmasıdır. Ayrıca alıcı bu aracı ayıplı olduğu için piyasa değerinin altına satarsa aradaki farkı da satıcıdan talep edebilir.

Alıcı Satıcıdan Tazminat Talep Edebilir Mi?

Alıcının seçimlik haklarını kullanması tazminat talebini de kapsamaktadır. Ancak alıcı satıcıdan ayıplı malı alması sonucu başka bir zarar görmüş ise ayrıca manevi tazminat talebinde de bulunabilir.

Ayrıntılı bilgi ve danışmanlık hizmeti almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.