Tazminat Davası Ceza Davası Sonrası Tazminat Davası

Ceza davası sonrası maddi ve manevi tazminat davası ile ilgili bilgilendirmeyi okuyorsunuz. TCK’nda düzenlenmiş suçların büyük bir kısmı işlenirken mağdur veya suçtan zarar görenin maddi çıkarlarını zedelemekte veya kişilik haklarına dokunmaktadır.

Şikâyet üzerine veya devlet tarafından bir şikâyetin varlığı olmasa da takip edilen suçların varlığı halinde resen takip üzerine mahkeme tarafından bir cezaya hükmedilmektedir.

Bu cezalandırma aynı zamanda mağdur veya suçtan zarar görenin haksız bir fiil karşısında maddi olarak zarara uğradığının veya kişilik haklarına zarar verildiğinin ceza mahkemesince kabul edilmesi demektir.

Bu durumda ceza mahkemesince verilen mahkûmiyet, adli para cezası, HAGB (bu konuda yargıtayın birbiriyle çelişen farklı uygulamaları olduğu söylenebilir.), güvenlik tedbirleri kararlarının varlığı halinde mağdur veya suçtan zarar gören Tazminat davası ile zararların karşılanması talebinde bulunulabilecektir.

Fakat beraat, ceza verilmesine yer olmadığı kararı, kamu davasının açılmasının ertelenmesi durumunda artık tazminat davası yoluna gitmek mantıklı değildir. Çünkü beraat suçun unsurlarının tamamlanmadığını yani işlenmiş bir suç olmadığını göstermektedir.

Ceza verilmesine yer olmadığı kararı ise kusurun olmadığını ortaya koymaktadır ve kusursuz tazminat olmaz. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi durumunda suç hakkında ise muhakemeye başlanmamış, henüz bir değerlendirme yapılmamış fakat 5 yıl şartlara uygun iyi hal ile geçirilir, hiçbir suç işlenmezse kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilecektir. Dolayısıyla hukuk hâkimi ceza mahkemesinin tespit ettiği olay ve olgulara sadık kalacağı için tazminat davasından olumlu sonuç alınması çok zor olacaktır.

En önemli noktalardan biri, eğer suç şikâyete tabi ise ön ödeme, uzlaşma kapsamında olmaktadır. Bu durumda taraflar uzlaşma sağlarsa artık ceza davası açılmasına gerek kalmaz dolayısıyla uzlaşma sağlandığında artık tazminat davası yoluna da gidilemez.

Maddi Manevi Tazminat Davası Hangi Mahkemeye Açılır?

Maddi manevi tazminat davaları genellikle Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılır. Ancak, davaya konu olan meseleye göre farklı mahkemelerde de açılabilir. Örneğin, iş kazaları veya meslek hastalıkları gibi çalışma hayatına ilişkin maddi manevi tazminat davaları İş Mahkemelerinde açılırken, trafik kazaları gibi maddi manevi tazminat davaları ise Trafik Kazalarından Sorumlu Büyükşehir Belediyesi veya İlçe Belediyeleri tarafından kurulan Trafik Kazaları İdari Komisyonu’nda da görülebilir.

Bu nedenle, davaya konu olan meseleye göre hangi mahkemede dava açılacağına karar verilmesi gerekmektedir.

Hukuk Mahkemeleri Ceza Mahkemesi Kararları İle Bağlı Mıdır?

Ceza mahkemesi fiili, fiilin failini ve mağdurunu inceler. Fiilin kanundaki suç tanımına birebir uygun olması üzerinde durur ve yaptırımlarını belirler.

Hukuk mahkemesi ise haksızlık oluşturan kişiye zaran veren fiilleri kusur bazında inceler.

İki mahkemenin üzerinde durduğu olgular farklıdır. Bu yüzden istisnaları bulunmakla birlikte hukuk hakimi ceza mahkemesi kararı ile bağlı olmadan serbestçe karar verebilecektir.

İki mahkeme birbirinden farklı muhakeme yapmaktadır: Hukuk mahkemesi haksız fiili araştırır, Ceza mahkemesi suç fiillini araştırır.

Haksız Fiil Ve Suç Nedir? Farkları Nelerdir?

Haksız Fiil: Kusurlu bir fiil sonucunda zarar meydana gelmesi, bu zarar ile fiil arasında uygun illiyetin bulunmasını ifade eder.

Suç: Kanunilik unsuru, Maddi unsur, manevi unsur, hukuka aykırılık olmak üzere 4 unsurdan oluşur. Kanunda düzenlenmiş bir fiil bulunmalı, bu fiilin fail, mağdur, konu gibi tüm maddi unsurlarının bulunması, kasten veya bazı suçlar açısından taksirle(bazı suçlarda saik de dikkate alınır) işlenmiş olması gerekir. Tazminat Davası Bu hususların varlığı yeterli olmayıp ayrıca kanunda düzenlenmiş hukuka uygunluk nedenlerinden birinin veyahut düzenlenmemiş olsa da fiili hukuka uygun hale getirecek nedenlerin bulunmaması gerekir.

Davanın açılabileceği yer mahkemelerinden birisi zarar görenin yerleşim yeri mahkemesidir. Tazminat Davası Diğer yetkili yer mahkemesi, haksız fiilin işlendiği yer mahkemesidir. Bir diğer yetkili yer mahkemesi ise; zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer mahkemesidir.

Haksız fiil meydana gelirse tazminat, suçun varlığı halinde ise ceza yaptırımı uygulanır.

Bir fiil hem suç hem haksız fiil olabilir ki çoğunlukla durum böyledir.

Sadece bazı durumlarda bir fiil sadece haksız fiil olmaktadır. (Örneğin: haksız rekabet, Hile(irade fesadı), nişan bozma )

Bazı durumlarda ise bir fiil sadece suç fiili olabilmektedir. (Örneğin: trafiği kasten tehlikeye sokma vb. tehlike suçları)

Farklı muhakeme süreçleri olduğu da gözetilirse hukuk hâkimi istinalar dışında ceza mahkemesi kararı ile bağlı değildir. TBK 74. Maddeye göre: “Hâkim, zarar verenin kusurunun olup olmadığı, ayırt etme gücünün bulunup bulunmadığı hakkında karar verirken, ceza hukukunun sorumlulukla ilgili hükümleriyle bağlı olmadığı gibi, ceza hâkimi tarafından verilen beraat kararıyla da bağlı değildir. / Aynı şekilde, ceza hâkiminin kusurun değerlendirilmesine ve zararın belirlenmesine ilişkin kararı da, hukuk hâkimini bağlamaz.” şeklinde düzenleme ile hukuk hâkiminin serbestliğine vurgu yapmıştır.

Maddi tazminatlar nelerdir?

Maddi tazminat, kişinin malvarlığındaki eksilmenin talep edilmesidir. Kişinin uğradığı zarar kadar mahkeme tazminat değeri belirleyecektir, daha fazlasına hükmetmeyecektir.

Maddi zarar, genellikle fark kuramına dayandırılmakta ve “malvarlığının aktifinin azalması ve pasifinin artması veya kazanç kaybına uğranılması; zarar verici eylem veya olay olmasa idi, malvarlığının alacağı durum ile eylem sonucu aldığı durum arasındaki fark” olarak tanımlanmaktadır. Tazminat Davası, maddi tazminat davalarında, kişi zararının karşılığını talep ettiği meblağ üzerinden değil ama daha küçük bir miktar belirleyerek dava açabilir

Fakat Bazı İstisnalar Vardır:

• Ceza Mahkemesi Kararlarının Hukuk Mahkemesinde Kesin Hüküm Etkisi Bakımından

Sahtecilik Suçuna ilişkin ceza mahkemesinin mahkûmiyet kararı hukuk mahkemelerini bağlar. Fakat eğer ceza mahkemesi sürecinden sonra bir delil elde edilmiş olursa hukuk mahkemesince değerlendirilebilir.

Ceza mahkemesinin fiilin gerçekleştiğine ilişkin hükmü kesin delil niteliğindedir. Ceza mahkemesi bir fiilin gerçekleştiğine hükmetmiş ise hukuk mahkemesi bununla bağlıdır. Yine ceza mahkemesi tarafından saptanmış kesin olgularla da hukuk mahkemesi hâkimi bağlıdır. Tazminat Davası TBK 74 gereği Beraat kararlarının hukuk hâkimini bağlamayacağı hükme bağlanmıştır. Fakat beraat kararı fiilin işlenmediğini ortaya koyarsa hukuk hâkimi bununla bağlı olacaktır.

Yukarıda fiilin gerçekleştiğine dair ceza mahkemesi kararının hukuk hâkimini bağlayacağından bahsetmiştik aynı şekilde ceza mahkemesi tarafından hukuka aykırı bulunan fiil de hukuk hâkimince hukuka aykırı kabul edilecektir. Hukuka aykırılık incelemesi de hukuk hâkimini bağlayacaktır.

•  Boşanma Davaları Bakımından

Boşanma nedeni olarak eşin işlediği suçların varlığı öne sürüldüğünde aile mahkemesi ceza mahkemesinde verilmiş hükümle bağlı olacaktır.

• Yargılamanın İadesi Bakımından

·     Bilirkişi, yemin ve yalan tanıklıktan dolayı yargılamanın iadesi isteniyorsa kesinleşmiş mahkeme ilamı sunulması gerekmektedir. Hukuk hâkimi bu ilamla bağlıdır.

• Ceza Mahkemesince Alınmış Bir Bilirkişi Raporu Bakımından

Yukarıdaki ceza mahkemesi kararının hukuk hakimini bağladığı durumlarda ceza mahkemesince alınmış bilirkişi raporu mevcutsa bu rapor hukuk hakimini de bağlar. Aksine durumlarda hukuk hâkimi isterse başka bir bilirkişiden de rapor alabilir.

Bazı istisnalar dışında muhakeme sistemlerinin farklı olması göz önüne alınarak hukuk mahkemesinin ceza mahkemesi kararıyla bağlı olmadığı görülmektedir.

Ancak hukuk hâkimi serbestçe karar verebilecekse de ceza mahkemesi sürecine ilişkin delilleri göz ardı etmeyecektir dolayısıyla takdir hakkı hukuk hâkiminde olduğu da unutulmamalıdır.

Özetleyecek olursak elimizde kesinleşmiş bir ceza mahkemesi kararı bulunuyorsa bununla hukuk mahkemesinde tazminat davası açabiliriz.

Ayrıca ceza mahkemesinde kişiye beraat verilmiş olsa bile bunun delil yetersizliğinden olduğu durumlarda haksız bir fiil bulunduğunu öne sürerek hukuk mahkemesinde tazminat davası açabilir.

Manevi zararın tazmininin; bir şeyin, olayın yol açtığı; görülmeyen, duyularla sezilebilen kötü sonuçların tazmin edilmesine ilişkin olduğu söylenebilir.

Tazminat Davası Açma

Maddi ve manevi tazminat davası açma süresi, tazminat nedenine bağlı olarak değişmektedir. Tazminat davasının hangi hukuki nedene dayalı olarak açıldığı tazminat davası açma süresini de belirlemektedir. NAKDİ TAZMİNAT VE AYLIK BAĞLANMASI HAKKINDA KANUN 

Tazminat davaları ne zaman açılır?

Tazminat davasında zamanaşımı süresinin olup olmadığı önemli bir konudur. Belli bir süre belirtilmiş ve o süre içerisinde dava açılmaz ise dava zamanaşımının dolması nedeniyle sona erecektir. İstisnalar haricinde fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl, her halde 10 yıl içerisinde açılmalıdır.

Tazminat açma süresi ne kadardır?

Zamanaşımı Türk Borçlar Kanunu’nun 72.maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.

Ayrıca Ankara Ağır Ceza Avukatı makalemizi inceleyebilir ve danışmanlık için iletişime geçebilirsiniz.