Şike, Teşvik ve Yasadışı Bahis Suçları

Şike, Teşvik Ve Yasadışı Bahis Suçları 6222 sayılı Kanun ile getirilen düzenlemelerle daha önce ceza hukuku bakımından adli suç oluşturmayan sadece spor federasyonlarının ceza ve disiplin talimatlarında disiplin suçu olarak yaptırıma bağlanmış olan ‘’şike, teşvik primi verilmesi’’ gibi eylemler spora verdikleri önemli ölçüdeki zararlar göz önünde tutularak ceza hukuku kapsamında adli suç olarak kabul edilmiş ve cezai yaptırıma bağlanmıştır.

ŞİKE VE TEŞVİK SUÇU

Bahis suçları Sportif faaliyetlerin  ulaştığı ekonomik boyutun büyüklüğü ile birlikte spor müsabakalarından kötü niyetle menfaat elde etmeye çalışanların sayısı bir hayli artmıştır. Bu nedenle 6222 sayılı Kanun yürürlüğe konmuştur ve böylelikle şike ve teşvik primi yolu ile sportif faaliyetlerden haksız kazanç elde ederek sporun ruhu olan fair-play gerçekleşmesini engelleyen ve müsabaka sonuçlarını etkileyerek haksız rekabete neden olan faaliyetlerde bulunan kişi veya kişilere bu kanun hükümlerine göre gerekli ceza verilmektedir.

Şike, bir çıkar karşılığında maçın sonucunu değiştirecek şekilde anlaşma yapılması iken; Teşvik primi ise, kayıt dışı bir para veya mal karşılığında başka takım oyuncularına karşı takım ile oynayacakları maç öncesinde 3.bir takım yararına bir sonuç almaları için motive etme faaliyeti denebilir.

Bu suçlar 6222 sayılı kanunun 11.maddesinde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.

a)Hukuki Konu

Bahis suçları şike ve teşvik suçunun hukuki konusu, sportif faaliyetlerin fair-play kurallarına uygun bir şekilde yapılmasına ilişkin kamusal ve bireysel yarardır. Şike ve teşvik primi faaliyetleri ile spor müsabakalarının sonuçları değiştirilmekte ve sportif faaliyetler dürüstlük kuralının dışına çıkmaktadır. Bunun sonucu olarak gerek günümüzde iyice büyüyen spor ekonomisi zarar görmekte hem de şike ve teşvik primi faaliyetleri aynı zamanda sporun ruhuna da aykırı olmaktadır.

b)Unsurları

• Fiil: Şike ve teşvik primi suçunun düzenlendiği 6222 sayılı kanunun ilgili maddelerini incelediğimiz zaman, bu suçların fiil unsuru kazanç ve sair menfaat temin edilmesidir. Bununla birlikte bu suçların oluşması için somut olayda kazanç ve sair menfaatin illaki bulunmasına gerek yoktur. Yani kazanç veya sair menfaat elde edilmeden de şike ve teşvik primi suçunun işlenmesi mümkündür.
• Fail: Bu suçların faili herkes olabilir. Ancak ilgili kanunun 11.maddesinin 4.fıkrasında belirtilen kişi veya kişilerin bu suçu işlemesi durumunda ağırlaştırıcı sebep olarak kabul edilmiştir.
• Mağdur: Bu tür suçlarda mağdur, şike ve teşvik primi sonucunda hakları ihlal edilen ve hukuki menfaati zarar gören kişidir.

c)Teşebbüs

6222 sayılı Kanunun 11.maddesinin 3.fıkrası hükmüne göre, bahis suçları fail veya faillerinin kazanç veya sair menfaat elde etme amaçları gerçekleşmese hatta bunun için anlaşmaya varamamış olsalar dahi önemli değildir. Zira, bu durumda suç teşebbüs aşamasında kalmış sayılır ve fail veya failler bu nedenle cezalandırılır.

d)İştirak

İlgili kanunun 11.maddesinin 2.fıkrası hükmünde de belirtildiği üzere, şike veya teşvik primi üzerindeki anlaşmayı bilmek veya anlaşmadaki sonucun gerçekleşmesine katkıda bulunan kişiler 1.fıkra hükmüne göre cezalandırılmaktadır. Dolayısıyla bu suça iştirak edenler de şike ve teşvik primi suçunu işleyenler gibi ceza alırlar.

e)Nitelikli Halleri

İlgili kanunun 11.maddesinin 4.fıkrasında şike ve teşvik primi suçunun nitelikli halleri düzenlenmiştir. Bu maddeye göre:

• Federasyon veya spor kulüpleri ile spor alanında faaliyet gösteren tüzel kişilerin, genel kurul ve yönetim kurulu başkan ve üyeleri, teknik ve idari yöneticiler, kulüplerin ve sporcuların menajerleri veya temsilcileri tarafından suçun işlenmesi,
• Suçun bahis oyunlarının sonuçlarını etkilemek amacıyla işlenmesi,
• Suçun kamu görevinin sağladığı güven ve nüfuzun kötüye kullanılması suretiyle gerçekleştirilmesi,
• Suçun suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmiş olması.

Madde hükmünde belirtilen, ağırlaştırıcı sebeplerden birinin varlığında fail veya failler temel cezanın yarı oranında arttırılmış ceza ile karşı karşıya kalacaklardır.

f)Cezasızlık Halleri (bahis suçları)

• Spor kulüpleri tarafından kendi takım oyuncularına veya teknik heyetine müsabakalarda başarılı olabilmelerini sağlamak amacıyla,
• Milli takımlara veya milli sporculara başarılı olabilmelerini sağlamak amacıyla

Prim verilmesi veya prim verme vaadinde bulunulması durumunda bu fiil suç oluşturmaz ve dolayısıyla ceza verilmez.

g)Gönüllü Vazgeçme

Gönüllü vazgeçme, bahis suçları suçun failinin kendi istek ve arzusuyla, herhangi bir baskı altında kalmadan suçun fiil unsurunun gerçekleşmesinden önce suçun ve sonucu önlemesi için harekete geçmesi durumudur. Gönüllü vazgeçme durumunda faile teşebbüsten dahi ceza verilmez ve ceza almaktan kurtulur. İlgili kanunun 11.maddesinin 8.fıkrasına göre de şike ve teşvik primi suçlarında failin gönüllü vazgeçmesi mümkündür.

h)HAGB ve Erteleme Kararları

6222 sayılı kanunda yapılan değişiklik ile eklenen hüküm gereği şike ve teşvik primi suçlarında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) ve erteleme kararı verilemez.

ı)Bahis Suçları Yaptırımları

İlgili kanun hükmüne göre şike suçunu işleyen fail veya failler 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Eğer fail teşvik primi suçunu işlemişse bu durumda fail şike suçunda belirtilen cezaların yarı oranında indirilmiş halleri ile cezalandırılacaktır.

İlgili kanunun maddesinin 7.fıkrasına göre bu suçların spor kulüplerinin ve sair tüzel kişilerin yararına işlenmesi halinde bunlara ayrıca şike ve teşvik primi miktarı kadar idari para cezası verilecektir. Ancak bu miktarın yüz bin Türk lirasından az olamayacağı belirtilmiştir.

Yukarıda da belirtildiği üzere 4.fıkradaki ağırlaştırıcı sebeplerin varlığı halinde ceza yarı oranında arttırılarak verilecektir.

Ayrıca kanunda 2011 yılında yapılan değişiklik ile ilgili maddeye eklenen 11.fıkra neticesinde bu suçu işleyen fail veya failler sportif faaliyetler ile ilgilenen tüzel kişilerin organlarında görev alamayacaktır.

Yine 2011 yılında yapılan değişiklik ile birlikte aynı suçun farklı zamanlarda birden fazla işlenmesi durumunda bu suçlardan en ağır cezayı gerektirenin dörtte birinden dörtte üçüne kadar arttırılmış hali ile cezalandırılacaktır.

YASADIŞI BAHİS SUÇLARI

Şike, Teşvik Ve Yasadışı Bahis Suçları 6222 sayılı kanunda düzenlenmeyen ancak Türkiye Futbol Federasyonu Disiplin Talimatında disiplin suçu olarak yer alan yasadışı bahis eylemi de, sporun gerçek amacı dışına çıkılarak haksız kazanç yapılması noktasında önemli etkenlerden biri olmuştur. Yasadışı bahis suçları 7258 sayılı Kanun’da düzenlenmiştir. Ancak belirtmek gerekir ki bunun yanında Türk Ceza Kanunu’nun 228. maddesinde düzenlenen ‘’kumar oynanması için yer ve mekân sağlama suçu’’ da ceza olarak öngörülmektedir.