Boşanma Sebepleri ve Boşanmada Yetkili Mahkeme

Boşanma Sebepleri Nelerdir?

Boşanma sebepleri Türk Medeni Kanunu İkinci Bölüm md.161-md.166 arasında düzenlenmiştir. Boşanma davası özel boşanma sebeplerine dayanarak veya genel boşanma sebeplerine dayanarak açılabilir. Bu şekilde açılmış boşanma davası çekişmeli boşanma davası olarak adlandırılır. Bunun haricinde iki tarafın anlaşarak boşanmaya karar verdiği davalara ise anlaşmalı boşanma davası denir.

 

Özel Boşanma Sebepleri

• Zina

Özel boşanma sebeplerinden zina Türk Medeni Kanunu md. 161’de sayılmıştır. Zina, evli bir erkek veya kadının eşinden farklı biriyle kendi arzusuyla cinsel ilişkide bulunmasıdır.

Eşinin zina yaptığını öğrenen taraf, bu durumu öğrenmesinden itibaren altı ay içinde ve her halde zina fiilinin üzerinden beş yıl geçmesiyle birlikte dava hakkı sona ermiş olur. Zinayı yapan eş diğer eş tarafından affedildiği takdirde, affeden tarafın dava hakkı düşer.

Eşlerin birbirinden ayrı yaşamaları, eşlerden biri hakkında gaiplik kararı verilmesi, küslük, dargınlık vs. olması zinanın boşanma sebebi olarak sayılmasına engel teşkil etmeyecektir.

• Hayata Kast, Pek Kötü Veya Onur Kırıcı Davranış

Özel boşanma sebeplerinden hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış Türk Medeni Kanunu md. 162’de sayılmıştır.

Hayata kasttan anlaşılan; kişinin, eşinin yaşam hakkına yönelik kasti fiiller gerçekleştirmesidir. Bu fiilin gerçekleşmesi neticesinde herhangi bir yaralanmanın ortaya çıkması önemli değildir. Önemli olan kasti bir şekilde böyle bir fiilin gerçekleştirilmesidir.

Pek kötü muameleden anlaşılan; yapılan fiille eşe acı vermek, eziyet çektirmek ve eşin ruhsal sağlığını bozmaktır. Sınırları belli olmağı için, hâkim takdiriyle somut olaya göre bu çerçevede değerlendirilecektir.

Onur kırıcı davranıştan anlaşılan; eşi küçük düşürmek, aşağılamak, eşe hakarette bulunmak gibi hâkim takdiriyle değerlendirilebilecek olaylardır.

Hayatına kast edilen, pek kötü veya onur kırıcı davranışa maruz kalan eşin, boşanma sebebini öğrenmesinden itibaren altı ay ve her halde bu fiilin gerçeklemesinin başlangıcından itibaren beş yıl geçmekle dava hakkı sona erer. Ancak dava açmaya hakkı olan eş fiili gerçekleştiren eşi affettiği zaman dava hakkı düşer.

• Suç İşleme ve Haysiyetsiz Yaşam Sürme

Suç işleme ve haysiyetsiz yaşam sürme Türk Medeni Kanunu md.163’te sayılmıştır. Eşlerden birisinin küçük düşürücü bir suç işlemesi veya haysiyetsiz hayat sürmesi diğer eş için birlikte yaşamayı çekilmez hale getiriyor ve bu durumlardan ötürü bu fiilleri işleyen kişiyle yaşaması diğer eşten beklenemiyorsa bu sebeplerden boşanma davası açılabilir.

Küçük düşürücü suç olarak anılan suçlar hâkimin takdir yetkisiyle her somut olaya göre belirlenir. Hırsızlık, rüşvet, dolandırıcılık, irtikâp gibi suçlar örnek olarak gösterilebilir.

Küçük düşürücü suç veya haysiyetsiz yaşam sürmeye dayanarak açılacak boşanma davası her zaman açılabilir. Ayrıca fiili gerçekleştiren eşin diğer eş tarafından affedilmesi boşanma davasının açılmasına engel teşkil etmez.

• Terk

Terk, Türk Medeni Kanunu md.164’te sayılmıştır. Boşanma davasının bu nedene dayandırılarak açılabilmesi için; eşlerden birinin evlilik içerisindeki sorumluluklarından kaçması, haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmemesi, diğer eşi terk etmeye zorlaması, diğer eşi haklı sebep olmadan ortak konuta dönmesini engellemesi gerekmektedir. Eşin terk etmesi en az altı ay kesintisiz bir şekilde sürmeli ve hala devam etmelidir. Eş ortak konuttan 4 aydır ayrı şekilde yaşıyorsa eşe bu konuta dönmesi için ihtar çekilir. Çekilen ihtara 2 ay içinde uyulması gerekir. Terk nedeniyle boşanmak isteyen eşin karşı tarafa usule uygun şekilde bu ihtarnameyi göndermelidir. İhtarnamenin kanuni unsurlarının varlığını hâkim resen dikkate alır.

• Akıl Hastalığı

Akıl hastalığı, Türk Medeni Kanunu md.165’te sayılmıştır. Eşlerden birinin akıl hastası olması durumunda diğer eş işin bu çekilmez hale geliyorsa boşanma davası açılabilir. Ancak bu akıl hastalığının resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmesi şarttır.

Akıl hastalığı sebebiyle boşanma davası açılabilmesi için bu hastalığın evlilik birliği içinde doğmuş olması gerekmektedir. Evlenmeden önce olması durumda mutlak butlan sebebiyle evliliğin iptali davası açılır.

Akıl hastalığı sebebine dayanarak açılan boşanma davası her zaman açılabilir ve hak düşürücü süre bulunmamaktadır.

Genel Boşanma Sebepleri

• Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması

Evlilik birliğinin temelden sarsılması Türk Medeni Kanunu md.166/1-2’de sayılmıştır. Bu nedenden kastedilen eşler arasındaki şiddetli geçimsizlik veya anlaşmazlıktır. Herhangi bir hak düşürücü süre bulunmayıp hâkim somut olayın varlığına göre değerlendirip karar verecektir.

Eşlerden birinin kusurunun olması gerekmemektedir yalnızca oluşan durumun eşler arasında evlilik birliğinin devamı için isteği ve arzuyu azaltmasına sebebiyet vermesi yeterlidir. Ayrıca boşanma olması durumunda elde edilecek çıkarın evlilik birliği içerisindeki çıkardan daha fazla olması bu nedene dayanarak açılacak dava için bir gerekliliktir.

• Eşlerin Anlaşması

Eşlerin anlaşarak boşanması Türk Medeni Kanunu md.166/3’te sayılmıştır. Bu şekilde boşanmak isteyen eşlerin evliliği en az bir yıl sürmüş olmalıdır. Tarafların beraber mahkemeye başvurması veya eşlerden birinin açmış olduğu davayı karşı taraf kabul etmiş olması gerekmektedir. Tarafların hâkim huzurunda boşanma iradelerini açıklayıp, hakim tarafından mali düzenlemeler uygun bulunmalıdır.

• Ortak Hayatın Yeniden Kurulamaması

Ortak hayatın yeniden kurulamaması Türk Medeni Kanun md.166/4’te sayılmıştır. Herhangi bir sebepten açılmış boşanma davasının reddedilip bu kararın kesinleşmesinden sonra üç yıl geçmesi durumunda ortak hayatın yeniden kurulamaması halinde eşlerden birinin istemiyle boşanmaya karar verilir. Hâkimin bu durumda başka bir karar vermesi mümkün değildir böyle bir durumda hâkim boşanmaya karar vermek zorundadır. Üç yıllık süre zarfında ortak hayatı yeniden kurma iradesi olmadan tarafların bir araya gelmesi bu süreyi bölmeyecektir.

Boşanma Davasında Yetkili Mahkeme

Boşanma davaları davayı açan kişinin veya davalının adresinin olduğu yerdeki ya da çiftlerin davadan önce en son 6 ay süre ile beraber oturdukları yerdeki aile mahkemesinde açılabilir. Eğer davanın açılacağı yerde aile mahkemesi yoksa asliye hukuk mahkemesinde de dava açılabilir.

Boşanma davası açmış olan taraf boşanma da talep edebilir ayrılıkta talep edebilir.

Yurtdışında ikamet eden vatandaşlar yaşadıkları yerde dava açamazlarsa ve Türkiye’de yer itibariyle yetkili mahkeme saptanamazsa oturdukları yer mahkemesinde boşanma davası açılabilir. Türkiye’de oturma gibi bir durum yoksa Türkiye’de son ikamet edilen yer mahkemesinde dava açılabilir. Eğer bu da saptanamıyorsa Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemeleri davayı görmeye yetkilidir.

Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi ve danışmanlık hizmeti almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.