- +90 312 911 1168
- info@mdmhukuk.com
- Kızılırmak Mah. 1443. Cad. Ankara 1071 Plaza A Blok No:25/58 06510 Çankaya/ANKARA
Evlilik-Birliğinde-Eşlerin-Mali-Hak-Ve-Yükümlülükleri
Makale Başlıkları
Eşlerin evlilik ile birlikte sosyal ve kişisel durumlarının değiştiği gibi mali durumları da değişmektedir. Bu bakımdan eşlerin evlilik birliğinde mali hak ve yükümlülükleri evlilik birliğinin devamı için oldukça önemli bir durumdur.
Eşlerin birlikte oturacağı konutu yani aile konutunu seçme hakkı eşlere tanınmıştır. Buna göre, eşlerden biri diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki haklarını sınırlayamaz. Rızayı sağlayamayan veya haklı bir sebep olmadan kendisine rıza verilmeyen eş, hakimin müdahelesini isteyebilir.
Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhlerin verilmesini isteyebilir. Tapuda aile konutu şerhinin verilebilmesi için;
Aile konutu eşlerden biri tarafından kira ile sağlanmışsa, sözleşmenin tarafı olmayan eş, kiralayana yapacağı bildirimle sözleşmenin tarafı haline gelir ve bildirimde bulunan eş diğeri ile müteselsilen sorumlu olur.
Eşlerin sahip bulundukları malların yönetimi, yani eşler arasındaki mali ilişkilerin düzenlenmesi mal rejimleri ile olmaktadır.
4721 sayılı TMK 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu yeni TMK ile birlikte yasal mal rejimi ile ilgili de birtakım yenilikler getirilmiştir. Dolayısıyla kanuna göre 01.01.2002 tarihinden önce evlenmiş olan eşler arasında bu tarihe kadar tabi oldukları mal rejimi devam eder. Eğer eşler 01.01.2003 tarihine kadar hangi mal rejimini seçtiklerine ilişkin mal rejimi sözleşmesi yapmamış iseler bu tarihten itibaren yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olurlar.
Mal rejimlerinden bazıları yasal bazıları ise seçimlik yani yapılan bir sözleşmeden doğan mal rejimi mahiyetindedir.
Eşlerin evlenme sözleşmesinin yapılmasından önce veya evliliğin devamı süresinde aralarında yapacakları bir mal rejimi sözleşmesiyle veya evlenme başvurusu sırasında yazılı olarak bildirimde bulunmak suretiyle kanunun öngördüğü başka bir mal rejimi seçmemiş olmaları halinde, malların yönetimi bakımından kanundan ötürü tabi olacakları rejimdir. Önceki Medeni Kanun zamanında yasal mal rejimi mal ayrılığı rejimi iken; 4721 sayılı TMK kabulü ile yasal mal rejimi ‘’Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi’’ kabul edilmiştir.
Kanun koyucu, eşlerin aralarındaki mali ilişkileri diledikleri gibi düzenlemelerine imkan vermek suretiyle yasal mal rejimi yanında mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı ve mal ortaklığı rejimlerini de kabul etmiştir.
Dolayısıyla eşler evlenmeden önce veya evlendikten sonra mal rejimi sözleşmesi yapmak suretiyle veya evlenme başvurusu sırasında yapacakları yazılı bir açıklamayla kendi istek ve iradeleriyle yasal mal rejimi dışındaki kanunda belirtilen diğer mal rejimlerini seçebilir ve buna tabi olabilir.
Eğer haklı bir sebep varsa hakim, eşlerden birinin istemi üzerine, mevcut mal rejiminin mal ayrılığına dönüşmesine karar verebilir. Bu konuda yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesidir. Özellikle aşağıdaki hallerde haklı sebebin varlığından söz edilecektir:
Mal ortaklığını kabul etmiş eşlerden birinin iflasına karar verildiği takdirde, ortaklık kendiliğinden mal ayrılığına dönüşür.
Mal ortaklığını kabul etmiş eşlerden birine karşı icra takibinde bulunan alacaklı, haczin uygulanmasında zarara uğrarsa, hakimden mal ayrılığına karar verilmesini isteyebilir.
Mal rejimi sözleşmesi evlenmeden önce yapılabileceği gibi evlilik devam ederken de yapılabilir. Mal rejimi sözleşmesi ayırt etme gücüne sahip taraflarca bizzat yapılarak imzalanır; temsilci vasıtasıyla yapılamaz. Mal rejimi sözleşmesinin geçerliliği, noter önünde resmi şekle uyularak yapılmış olmasına, taraflarca ve gerektiğinde yasal temsilcilerince imzalanmış bulunmasına bağlıdır.
Mal ayrılığı rejimi erkeğin malları ve kadının malları arasında kesin sınırlar çizer. Eski Medeni Kanun’da yasal mal rejimi olan mal ayrılığı rejimi yeni TMK ile seçimlik rejim olarak düzenlenmiştir. Bu rejimde eşler malvarlıksal açıdan evlenmeden önceki durumları gibidirler. Yani, evlenme, eşlerin malvarlıklarını herhangi bir biçimde etkilemez. Eşlerin malları üzerindeki mülkiyet hakları, yönetim, yararlanma yetkileri veya borçlardan sorumluluğu, evlilik birliği üzerinde etkili değildir. Her bir eş kendi malının tek başına maliki olduğundan, tasfiyede malın maliki olmayan diğer eşte bulunan malını sahibi olan eş, her zaman ondan geri isteyebilir.
Bu rejim, esasen mal ayrılığına dayanmakla birlikte, eşlerden biri, malın kendi mülkiyetinde olduğunu kanıtlayamazsa, o malı eşlerin paylı mülkiyetinde kabul eder. Bu rejimde, eşler malvarlıklarını birlikte yönetebilecekleri gibi, yönetme yetkisini diğer eşe ya da üçüncü bir kişiye de bırakabilir.
Paylaşmalı mal ayrılığı rejiminin sona ermesi ile birlikte, ailenin ortak kullanımına özgülenmiş mallar (aile konutu, ev eşyası vs.) ve eşlerin kazançları ile yaptığı tasarruflara konu mallar (bankaya yatırılan paralar, kıymetli evrak vs.) paylaşma konusu iki mal grubunu oluşturur.
Eşler, ev eşyasını kimin alacağı, aile konutunda hangi eşin kalacağı ve o konutta oturma hakkına sahip olacağını kararlaştırmamışlarsa bunlar hakkında hakim, somut olaya özgü durum ve koşulları dikkate alarak hakkaniyet ölçüsünde takdir eder. Eşlerin Mali Hak Ve Yükümlülükleri
Mal ortaklığı rejiminde, rejimin kapsamındaki mallar ortaklık malları ile eşlerin kişisel mallarıdır. Ortaklık malları itibariyle, rejime özgü alt türler, genel mal ortaklığı, sınırlı mal ortaklığı ve diğer mal ortaklıklarıdır. Eşlerin ortak mallarına bir bölünme olmadan sahip oldukları genel mal ortaklığında, kişisel mal dışındaki mallar ve bunların gelirleri rejime tabidir. Sınırlı mal ortaklığında sadece emek karşılığı edinilmiş mallar ile kişisel malların gelirleri ortaklık malıdır.
Kanun gereği, bir eşin kişisel malı olduğu kanıtlanamayan varlıksal değerler ortaklık malı sayılmaktadır.
Eşlerin seçmiş oldukları mal rejimi mal ortaklığı ise, bu ortaklık rejimi, eşlerden birinin iflasına karar verildiği anda kendiliğinden mal ayrılığına dönüşür.
Edinilmiş mallara katılma rejimi 4721 sayılı TMK’nın 218-241. maddeleri arasında düzenlemiştir.
Edinilmiş mallara katılma rejimi, eşlerin edinilmiş malları ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar. Bunlara üçüncü mal türü olarak paylı malların eklenmesi mümkündür.
Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. O halde, bir malın veya malvarlığı değerinin edinilmiş mal sayılabilmesi için, mal rejiminin devamı süresinde edinilmiş olması ve emek karşılığı edinilmiş olması gibi iki önemli şartın gerçekleşmesi gereklidir. Eşlerin Mali Hak Ve Yükümlülükleri
TMK hükümlerine göre edinilmiş mallar:
Kişisel mallar, eşlerin sahip olduğu mallardan bizzat kanun tarafından veya eşler arasında yapılan sözleşme dolayısıyla kişisel mal sayılan mallardır. Buna göre kanun gereği kişisel mal sayılan mallar:
Konuyla alakalı ayrıntılı bilgi ve danışmanlık hizmeti için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
MDM Hukuk ve Danışmanlık; Ankara merkezli faaliyet gösteren bir avukatlık bürosudur.
Büromuz; ülke genelinde avukatlık mesleğinin yasal ve etik değerleri çerçevesinde hukukun bir çok alanında yetkin kadrosuyla avukatlık ve danışmanlık hizmeti sunmaktadır.
Bu web sitesi ve içindeki bilgiler, Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kurallarına göre ve özellikle reklam yasağına uygun olarak tasarlanmıştır. MDM HUKUK & DANIŞMANLIK web sitesinin tüm bilgi ve materyaller sadece bilgilendirme olup bunların tamamına veya bir kısmına dayanılarak yapılan işlemlere, eylemlere ve bunların sonuçlarına ilişkin hiçbir sorumluluk kabul edilmez. Söz konu bilgilerin aktarılması ile kullanıcılar ve web tarayıcıları ile MDM HUKUK & DANIŞMANLIK arasında bir avukat-müvekkil ilişkisi yaratılması amaçlanmamıştır ve bilgilerin bu kişilerce alınması hiçbir şekilde bu yönde bir ilişki oluşturmayacaktır. Müvekkiller veya okuyucular hiçbir şekilde mevcut duruma ve özelliklerine ilişkin olarak uygun hukuki veya başka herhangi bir profesyonel görüş almadan, MDMHUKUK & DANIŞMANLIK web sitesinde yer alan herhangi bir hususa dayanarak bir eylemde bulunmamalıdır. MDM HUKUK & DANIŞMANLIK, bu web sitesi aracılığıyla ulaşılan üçüncü kişilere ait içeriklerden hiçbir şekilde sorumlu değildir.
MDM Hukuk ve Danışmanlık Tüm Hakları Saklıdır.
