Subay ve Astsubay Atamaları Dava Süreci
Makale Başlıkları
Subay ve Astsubay Atamaları İle İlgili Dava Süreci
Subay Astsubay Atamaları Hangi Kıstaslara Göre Yapılır?
Subay ve astsubay atamaları yapılırken yürütülen milli savunma hizmetinin aksamamasına önem gösterilmektedir. Ayrıca ülkenin bulunduğu ekonomik, sağlık ve iklim gibi durumlarda göz önüne alınır. Ataması yapılacak kişinin mesleki eğitimi, sağlık durumu, zaruri sebepleri ve isteğine bağlı olarak ataması yapılır. Subay ve Astsubay Atamaları Dava Süreci.
Subay ve Astsubay Atamalarında Baz Alınan İlkeler Nelerdir?
Subay ve astsubay atamalarında Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinin 5. ve 12. Maddelerinde düzenlenen temel ilkeler şu şekildedir:
- Kadroya Göre Atama: Atamalarda esas olan atama yapılacak yerdir. Atamalarda kişiler değil kadrolar esas alınır.
- Hizmet İhtiyacına Göre Değişik Garnizonlara Atama: Ataması yapılacak subay ve astsubaylar genel kaide olarak önceki görev yaptıkları birliklerden farklı bir birliğe atanmalıdır. Fakat kadro ihtiyacından kaynaklı bu kural göz ardı edilebilir.
- Atamada Planlı Değişim: Subayların ve astsubayların atamalarında kişilerin sınıf, branş veya fonksiyon gibi özellikleri göz önüne alınır. Kişilerin gelişimi esas ilkelerdendir.
- Asgari Sayıda Garnizon Değiştirme: Subay ve astsubaylar asgari ölçüde yer değiştirmelidir. Bu konuda atamalar personelin en az 2 yıl görev yapabileceği şekilde yapılmaktadır.
- Hizmet Safahatı Puanı: Hizmet safahatı puanı gelişim puanıdır. Kara kuvvetleri ve jandarma kuvvetlerinde bu puana göre atamalar yapılmıştır. Fakat rütbeden kaynaklı veya kilit pozisyonlara atamalarda bu husus göz ardı edilebilmektedir.
- Personel Destekleme Öncelikleri: Atama yapılacak birliğin komşu ülkeler açından konumu ve iç güvenliğin sağlanması yönünden kuvvet komutanlıklarınca personel öncelikleri belirlenir.
- Garnizon Hizmet Sürelerinin Tamamlanması: Ataması yapılacak personelin öncelikli olarak garnizondaki görev süresini tamlaması esastır. Yönetmelikte belirtilen haller dışında garnizon değiştirme şeklinde atama yapılamaz.
- Atamanın Ertelenmemesi: Atama emrinin yayımlanmasından sonra; herhangi bir şekilde bu emir geri alınamaz. Bu emrin geri alınma şekli sadece yargı yoluyla olabilmektedir. Fakat yargı yoluna başvurabilmek için verilen emirde hukuka aykırı bir unsur olması gerekmektedir.Subay ve Astsubay Atamaları Dava Süreci
Subay ve Astsubaylar İçin İlk Atama
Subay veya astsubay atamalarında kura usulü uygulanır. Fakat bir kişi askeri eğitim ve öğrenim hayatını başarılı bir şekilde devam ettirmiş ve yönetmelikte belirlenen başarı kıstasına göre %10 luk dilime girebilirse atama yapılacak kadrolardan birini seçebilmektedir. Bu başarı uygulaması, fakülte ve yüksek öğretim kurumlarından mezun olmuş muvazzaf personel için uygulanamaz.
Ayrıca evlilik birliği içerisinde olan iki askeri personel atamadan muaf tutulurlar ve münferit olarak atamaları gerçekleşir. Eşlerden biri atama bekliyor diğeri ise göreve başlamış ise ataması yapılacak olan eş diğer eşin yakınındaki uygun bir kadroya atanır.
Subay ve Astsubay Atamaları Dava Süreci Subay ve Astsubay Sağlık Sebebiyle Atamalar
Subay ve astsubayların bakmakla yükümlü olduğu yakın akrabalarının sağlık sorunlarının tedavisi için atama yapılabilir.
Söz konusu atamalar sağlık raporları doğrultusunda tedavisi için gerekli olan hastane ve sağlık kuruluşlarının olduğu garnizona yapılır. Sağlık probleminin devam etmesi durumda, her yıl rapor almak şartıyla, görevlendirme 3 yıl uzatılabilir.
Fakat bu süre 6 yılı aşamaz. 6 yıllık sürenin dolmuş olmasına rağmen sağlık sorunu devam ediyorsa, tedavi için uygun görülen başka bir garnizona atama yapılır.
Subay ve astsubayların bakmakla yükümlü olduğu kişilerde sürekli olan bir sağlık sorununun bulunması halinde atamalar ilgili kuvvet komutanlıkları tarafından belirlenen garnizonlara yapılır.
Eşleri Devlet Kuruluşlarında Çalışan Subay ve Astsubayların Atamaları
Eşleri herhangi bir devlet kuruluşunda görevli olan subay ve astsubayların ataması eşlerinin memuriyeti göz önüne alınarak yapılır. Eşlerinin görev yaptıkları garnizonda uygun kadrolar varsa atmalar o garnizona yapılır.Subay ve Astsubay Atamaları Dava Süreci
Atamalar İle İlgili İptal ve Tazminat Davaları
Yukarıda açıklamış olduğumuz gibi atamaların kesinleşmiş olması durumda herhangi bir askeri personel tarafından iptal edilmesi mümkün değildir.
Fakat yapılan atama hukuka aykırılık barındırıyorsa iptal davası açılabilmektedir. Atama sonucunda kişinin maddi ve manevi değerleri zarar görmüş ise tazminat talep edilebilmektedir. Bu tazminat tam yargı davası aracılığıyla talep edilmektedir.
Tam yargı davası iptal davasıyla beraber veya daha sonra da açılabilmektedir. Bu konuda askeri hukuka hakim konusunda uzman kişilerden destek almak faydalı olacaktır. Subay ve Astsubay Atamaları Dava Süreci.
Atamalar ile ilgili açılacak iptal ve tam yargı davalarında görevli mahkeme İdare Mahkemeleri olmakla beraber yetkili mahkemenin belirlenmesi hususunda genel yetki kuralına göre davaya konu idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yer deki idare mahkemesi yetkilidir.
Yargı Kararları
Danıştay Kararı – 2. D., E. 2020/467 K. 2021/2256 T. 22.6.2021
MADDİ OLAY:
Davacı, Balıkesir Hava Kuvvetleri 6’ncı Ana Jet Üs Komutanlığı Uçak Bkm. Tb. K.lığı Uçk. Ünt. Bkm. Bl. K.lığı Uçk. Avi. Atl. K.lığı EH Chz. Atl. emrinde astsubay olarak görev yapmakta iken,
Aynı Komutanlık içerisinde Hatl. Bkm. Bl. K.lığı 161’inci Fl. Hat Bkm. Bl. K.lığı Uçş. Hat. İht. K.lığı Eh Atl. emrine 30/08/2015-30/11/2015 tarihleri arasında asli görevi uhdesinde kalmak üzere görevlendirilmiştir,
Davacı, anılan görevlendirmeye ilişkin … günlü, UÇK. BKM. TB. K. : … sayılı işlemin iptalini istemektedir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
18/12/2005 günlü, 26027 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği’nin “Atama yetkileri” başlıklı 13. maddesinin (f) bendinde
“(Değişik:RG-9/4/2011-27900) Çeşitli nedenlerle yapılacak görevlendirmelerde; görevlendirmenin 3 aya kadar yapılması durumunda Kuvvet Komutanlığına, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bilgi verilmek suretiyle asgari Tümen/Tugay ve eşidi Komutanlıklarca (Sahil Güvenlik Komutanlığında Alay ve eşidi), görevlendirmenin 3 aydan fazla süreler için yapılması durumunda ise görevlendirme ilgili birliğin teklifi ile Kuvvet Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca yapılır.” hükmü yer almaktadır.
İdare Mahkemesince her ne kadar Sözleşmeli Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği’nin ilgili maddesine dayanılarak hüküm kurulmuş ise de, dosya kapsamından davacının sözleşmeli değil muvazzaf astsubay olarak görev yaptığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan; dosyanın incelenmesinden dava konusu uyuşmazlığın, davacının atamalı olduğu “Bandırma/Balıkesir 6’ncı Ana Jet Üs Uç.Sis.K.lığı Uçak Bkm. Tb. K.lığı Uçk. Ünt. Bkm. Bl. K.lığı Uçk. Avi. Atl. K.lığı EH Chz. Atl. EH Cihaz Teknisyeni” kadro görevine ilaveten;
“Uç.Sis.K.lığı Uçak Bkm. Tb. K.lığı Hatl. Bkm. Bl. K.lığı 161’inci Fl. Hat Bkm. Bl. K.lığı Uçş. Hat. İht. K.lığı Eh Chz. Atl.sine EH Cihaz Teknisyeni” olarak ek görevle görevlendirilmesine ilişkin işlemden kaynaklandığı,
Anılan işlemde davacının asli görevi uhdesinde kalacak şekilde ek görevli olarak görevlendirildiğinin, özlük işlemlerinin atamalı olduğu kadro görev yeri üzerinden yürütüleceğinin belirtildiği, bir başka deyişle davacının asli kadrosu ile bağının kesilmediği, bu haliyle dava konusu işlemin Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği’nden kaynaklanan bir geçici görevlendirme işlemi olmadığı açıktır.
926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu’nun 3. maddesinde, “Kadro: Barışta Türk Silahlı Kuvvetlerinin hizmetlerini etkin bir şekilde yürütebilmek için ihtiyaç duyduğu personelin rütbe, sınıf ve varsa branşına göre tespit edilen miktarıdır.” şeklinde tanımlanmış, aynı Kanun’un 4. maddesinde ise, Silâhlı Kuvvetlere mensup subayların ve astsubayların görev ve sorumluluklarının Türk Silâhlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu ve Yönetmeliği ile diğer mevzuat ve hizmet kadrolarının açıklamalarında gösterileceği hükme bağlanmıştır.
Yürütülen hizmetin gereklerine göre belirlenecek kadrolara usulüne uygun olarak yapılacak atamalarla kamu hizmetinin devamlılığının sağlanması esastır. Aynı zamanda, zaman içinde kamu hizmetinde oluşabilecek değişiklikler ve hizmetin bu değişikliklere göre verimli ve dengeli bir şekilde sunulabilmesi, hizmetin aksamaması için İdare gerekli önlemleri almakla yükümlü ve yetkilidir. Bu durumlarda atama yapılamayan veya boşalan kadrolara ek görevlendirme yapılması konusunda İdarenin takdir yetkisi bulunmaktadır. Ancak takdir yetkisinin, mutlak ve sınırsız bir yetki olmadığı, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanılması gerektiği ve bu yönüyle de yargı denetimine tabi olduğu tartışmasızdır.
Dava konusu uyuşmazlıkta, davacının ilk olarak 03/07/2015-31/08/2015 tarihleri arasında asli görevi uhdesinde kalmak kaydıyla ek görevli olarak görevlendirildiği, bu kadroya nokta atama teklifinde bulunulmasına rağmen kadro/rütbe uyumsuzluğu nedeniyle atamasının yapılmadığı, akabinde dava konusu işlemle 30/08/2015-30/11/2015 tarihleri arasında tekrar ek görevlendirme yolu ile görevlendirildiği, kamu görevinin atamalı personelce yapılmasının esas olduğu ve İdarenin sahip olduğu takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanıldığına ilişkin yeterli bilgi ve belge sunulamaması karşısında, dava konusu işlemin ek görevlendirmenin usul ve amacını aştığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, dava konusu işlemde hukuka uyarlık, işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
- DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
- … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E: …, K: … sayılı kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
Bölge İdare Mahkemesi Kararı – Gaziantep BİM, 1. İDD, E. 2018/1252 K. 2019/150 T. 5.2.2019
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi Birinci İdari Dava Dairesi’nce, dosyadaki tüm bilgi ve belgeler, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca incelenerek işin gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdarî Yargılama Usûlü Kanunu’nun 45’inci maddesinin dördüncü fıkrasında” Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin kaldırılmasına karar verir. Bu halde bölge idare mahkemesi işin esası hakkında yeniden bir karar verir” hükmü; altıncı fıkrasında ise “Bölge idare mahkemelerinin 46 ncı maddeye göre açık olmayan kararları kesindir ” hükmüne yer verilmiştir.
926 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunun 118’inci maddesinde; “Subay ve astsubayların atama ve yer değiştirmelerinin hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına bağlı olarak, sosyal, iklim ve ulaşım durumları ile kültür ve sağlık durumları ve bunlara benzer yer ve bölge şartları göz önünde tutularak tespit edilen bölge ve garnizonlara –(a) meslek programları, meslek içi ve kadro ihtiyacı-(b) Sağlık durumu-(c) İdari, asayiş ve zaruri sebepler –(d) istekte bulunduğu yerler” dikkate alınarak sıra ile yapılacağı belirtilmektedir.
Aynı Kanunun 119’uncu maddesi de; “Yukardaki maddede yazılı esaslar dahilinde bölge ve garnizonların tespiti, bölgelerin ve garnizonların değişen şartlara göre yeniden tesbiti, buralarda kalma süreleri, atanma ve yer değiştirmelerde dikkate alınacak sair hususlar Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca hazırlanacak yönetmelik ile tespit edilir.” şeklinde düzenlenmiştir.
926 sayılı TSK Personel Kanunun 119’uncu maddesi uyarınca çıkarılan 18 Aralık 2005 tarih ve 26027 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 01 Ocak 2006 tarihinde yürürlüğe giren Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinde;
“Atamalarda kadro görev yerinin özellikleri esas alınır. Bu Yönetmelikte ve bu Yönetmeliğe dayalı olarak çıkarılan Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı atama yönergelerinde gösterilen istisnalar hariç olmak üzere, kadrosu olmayan bir görev yerine atama yapılmaz.
Barışta kıta, karargâh ve kurumlara kadrolarda belirtilen rütbelerden ast rütbe ile asil olarak kimse atanamaz.” düzenlemesi, Hizmet ihtiyacına göre değişik garnizonlara atama ilkesi” başlıklı 6’ncı maddesinde; “Subay ve astsubaylar;
Türk Silahlı Kuvvetlerinin hizmet ihtiyacı esas alınarak ve bu Yönetmelikte düzenlenmiş esaslar kapsamında, meslek hayatları boyunca değişik garnizonlarda vazife görecek şekilde atama işlemine tabi tutulurlar.” düzenlemesi,
“Atamada planlı değişim ilkesi” başlıklı 7’nci maddesi; “Subayların atanmaları, bu Yönetmelik esaslarını ve meslek programlarının maksadını gerçekleştirecek şekilde hazırlanmış sınıf/branş/ihtisas, mesleki gelişim plan/paternlerine uygun olarak, atamada planlı değişimi sağlayacak şekilde yapılır” düzenlemesi, 14’üncü maddesinde; “Subay ve astsubayların atamaları, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına ve hizmet ihtiyacı prensibine uygun olarak aşağıdaki kriterler dikkate alınarak,
Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından atama yönergelerinde belirtilen garnizonlar arasında sıra ile yapılır.
a) Meslek programları ve meslek içi eğitim esasları,
b) Kadro ihtiyaçları,
c) Kıta hizmeti zorunluluğu,
ç) Terfi durumu,
d) Sınıf, branş, fonksiyon alanı ve ihtisasları,
e) Kendisinin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının atamaya esas hayati önemi haiz sağlık durumları,
f) İdari, asayiş ve zaruri sebepler,
g) Personelin atanma isteğinde belirttiği yerler.
ğ) Bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşin atamaya esas hayati önemi haiz sağlık durumları.” düzenlemesi yer almaktadır.
Aynı yönetmeliğin “Subay ve astsubaylardan eşleri muvazzaf/sözleşmeli askerî personel olan ya da devlet kuruluşunda görevli olanların atamaları”başlıklı 43. maddesinin 2. fıkrasında ise; “Eşleri Devlet kuruluşlarında görevli subay ve astsubayların atanmalarında eşlerinin memuriyet görevi göz önünde tutulur. Talep ettikleri garnizonlara atanmaları muvazene, kadro ve ihtiyaç durumu ile safahatı ve sıralı hizmet garnizonu hizmet sırası dikkate alınarak öncelikle yapılabilir.” hükmü mevcuttur.
Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği’ne dayanılarak çıkarılan Jandarma Genel Komutanlı Atama Yönergesi’nin 9. Bölümünde yer alan “Eşleri Devlet Kuruluşlarında Çalışan Personele Uygulanacak Esaslar”
Başlıklı 2. Maddesinde de; “Eşleri çalışan subay, astsubay ve uzman jandarmaların atamalarında, eşlerinin görevi, emsallerine nazaran avantaj sağlamayacak şekilde gözönünde tutulur.
Talep ettikleri garnizonlara atanmaları; muvazene, kadro ve ihtiyaç durumu ile safahatı ve sıralı hizmet garnizonu hizmet sırası dikkate alınarak yapılmaya çalışılır.”
Şeklinde düzenlemeye yer verilerek, yukarıda belirtilen subay ve astsubay atama yönetmeliğindeki eşleri kamu kurumunda görev yapan personelin atamalarıyla ilgili olarak getirilen kriterlerle benzer ve uyumlu kriterler getirilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; Düzce İl J.K.lığı, Kaynaşlı İlçe J.K.lığı, Merkez J.Krk.K.lığı emrinde J.Asb.Üçvş. olarak görev yapan davacının, 2016 yılı Genel Atamalarında tercihte bulunduğu sıralı hizmet garnizonları haricinde tercih dışı Şırnak İli, Beytüşşebap İlçesi, A2 3.J.Komd.Tb.K.lığı emrine atanmasına ilişkin davalı idare işleminin tesis edilmesi üzerine, iş bu işlemim iptali istemiyle istinafa konu olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bakılan davada, dosya içinde yer alan bilgi ve belgelerden; 2016 yılı Genel Atama Döneminde ataması yapılan 5.195 jandarma astsubaydan 929’unun 5’inci dereceli bölgedeki birliklere atandığı, bunlardan 903’ünün jandarma branşlı (ihtisası olmayan) personel olduğu ve 433’ünün tercih dışı 5’inci dereceli bölgeye atandığı;
5’inci dereceli bölgeye atanan jandarma branşlı (ihtisası olmayan) 903 personelden 787’sinin ilk kez, 100’ünün ikinci kez, 12’sinin üçüncü kez, 4’ünün dördüncü kez 5’inci dereceli bölgeye atandığı;
Davacı ile aynı atama kriterlerine sahip(ihtisas kapsamında olmayan, üstçavuş rütbesinde ve J.Gn.K.lığı atama Yönergesi kapsamında özür grubuna alınmayan)
167 personelin 107’sinin tercih dışı 5’inci dereceli bölgeye atandığı;
2016 yılı Genel Atamalarında Şırnak İli’ne ataması yapılan astsubayların %68’inin tercih dışı atandığı; davacının 2016 yılı Genel Atama Dönemine esas atama puanının 849,526 olduğu; davacının tercihleri arasında yer alan Erzurum J.Blg.K.lığı, Erzurum Mrk.K.lığı, Erzincan İl J.K.lığı ve Kars İl J.K.lığı’na davacının emsallerinden atanan personel bulunmadığı,
Ardahan İl J.K.lığı’na 868,324 atama puanı ve Erzurum İl J.Klığı’na en düşük 880,015 atama puanı ile atama yapıldığı,
Ayrıca 2. kez aile götürülmez 5. dereceli garnizona atandığı, eşinin de Düzce ilinde öğretmen olarak görev yaptığı görülmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuata; personel atamalarının hizmetin aksatılmadan ve ihtiyaç prensibi ile yapılacağı, fakat bu prensiplerin yanında esas alınacak kriterler arasında personelin eş durumunun da olduğu belirtilmiştir.
Olayda; atama işlemi tesis edilirken davacının eş durumunun dikkate alınmadığı, davalı idare tarafından idare mahkemesinin ara kararına verilen cevaptan anlaşılmaktadır.
Bu durumda; yukarıda yer verilen Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği ileİçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı Atama Yönergesinde,
Eşleri kamu kurumunda çalışan personelin atamalarında eşlerinin görevinin göz önünde bulundurulması gerektiği açıkça belirtildiği halde idare tarafından davacının eşinin Düzce ilinde öğretmen olarak yani kamu hizmetini icra etmek üzere görev yaptığı hususu göz önünde bulundurulmadığı gibi;
Davacının eş götürülemeyen bir yere atanmış olması hususu da birlikte değerlendirildiğinde; davalı idarenin, davacının eşinin görevini ve görev yaptığı ili değerlendirmeksizin davacıyı tercihleri arasında olmayan Şırnak iline atamasına ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı, aksi yöndeki mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Gelinen aşamada, belirtilen değerlendirme sürecinin sonucunda davacı hakkında yeni bir işlem tesis edilmesi icap etmektedir.
Açıklanan nedenlerle,
1- Davacının istinaf başvurusunun KABULÜNE,
2- Mardin 1.İdare Mahkemesi’nce verilen 07/02/2018 gün ve E: 2017/2511, K: 2018/491 sayılı kararın KALDIRILMASINA, dava konusu işlemin İPTALİNE,
3- Karar sonucu değiştiğinden yargılama giderlerinin yeniden hüküm altına alınmasına,
4-İlk derece aşamasında yapılan 253,30-TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine
Faydalı Linkler:
- Subay ve Astsubaylar İçin Güvenlik Soruşturması
- ASKER VE POLİS HUKUKU
- TSK Disiplin Kanunu ve Yargılama Süreci
- TSK Sicil İptal Davaları
- Uzman Erbaşlıktan Astsubaylığa Nasıl Geçilir? Şartları Nelerdir?