BİLİŞİM HUKUKU
Bilişim hukuku, internet hukuku ve bilgi teknolojisi hukuku olarak iki ana başlıkta incelenmektedir. İnternet hukuku, internet kullanımına dair her konuyu kapsar. Bilgi teknolojisi ise bilgi güvenliklerinin sağlanması ve e-ticaret gibi konuları düzenler.
İnternet hukukunun bir çok alanı ile etkileşim içerisindedir. İnternet kullanımı, veri paylaşımı, güvenlik, internet verisi edinme, kişisel bilgilere erişme, erişim kurma gibi bir çok konu buna dahildir.
BİLİŞİM SUÇLARI NELERDİR?
Bilişim suçları, internet üzerinden kişilerin kişilik haklarına yapılan saldırılardan özel verilerin paylaşılmasına kadar geniş bir alana sahiptir. Bilişim suçlarının en bilinen durumları şunlardır:
- Bilgisayar sabotajı
- Sahte profil oluşturma ve taklit etme
- Kişisel verileri kötüye kullanma
- Yasadışı yayınlar
- Bilişim yoluyla sahtecilik
- Bilişim aracılığıyla dolandırıcılık
- Bilişim servis ve sistemlerine yetkisiz erişim
- Pornografik yayımlar
- Terörist faaliyetleri
- Kişiye hakaret
- İnternet yoluyla uyuşturucu ticareti
- İnternet yoluyla fuhuş
- Hacking girişimleri
Bilişim hukuku, internet üzerinden kaynaklanan tüm sorun ve suç alanlarıyla ilgilenmektedir. İnternet ve bilişim olarak bilinen tüm organlardaki etkileşimler bilişim hukukunun çalışma alanındadır.
Bilişim suçları, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 243. maddesi ve 245. maddesi aralığında düzenlenmiştir. Bilişim sistemine girme suçu; sistemi engelleme, bozma, erişilmez kılma, verileri yok etme veya değiştirme suçu; banka veya kredi kartının kötüye kullanılması suçu, yasak cihaz veya program kullanma suçu olarak düzenlenmiştir.
BİLİŞİM SİSTEMİNE GİRME SUÇU VE CEZASI (TCK md.243)
Bir bilişim sisteminde yer alan bilgilere uzaktan ulaşarak veya elektronik sisteme mesafe açısından yakınlık yoluyla bilişim sistemine giriş yaparak bilişim sistemine girme suçu oluşur. Örnek vermek gerekirse bir kişinin izinsiz bir şekilde başka birinin Instagram veya twitter adresine girmesi sonucunda o kişi bilişim sistemine girme suçuyla cezalandırılır. Ancak burada önemli olan adresine girilen kişinin rızasının olmamasıdır. Eğer rızaen şifre verildiyse ya da giriş izni verildiyse fiil hukuka uygun hale gelir.
TCK madde 243/1’de düzenlenen suç bilişim suçunun basit şeklidir. Buna gore bir bilişim sisteminin hepsine veya bir parçasına hukuka aykırı bir şekilde giren veya sistemde kalmaya devam eden kimseye bir yıla kadar hapis veya adli para cezası verilir. TCK madde 243/2’ye göre ise hukuka aykırı fiillerin değeri karşılığında faydalanılabilen sistemler hakkında işlenmesi durumunda, verilecek ceza yarı oranında indirilir. Bahsedilen fiil sebebiyle sistemin içerdiği veriler yok olur ya da değişirse TCK madde 243/3 uyarınca 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası hükmolunur. Fakat bu fıkrada bahsedilen durumdan cezalandırılabilmek için sanığın sistemdeki bilgileri değiştirmek için kasti bir çabası olmamalıdır. Bilişim sisteminin kendi içerisinde veya sistemlerin arasında gerçekleşen veri nakillerini sisteme girmeden teknik araçlarla hukuka uygun olmadan izleyen kişi TCK madde 243/4’e göre 1 yıldan 3 yıla kadar cezalandırılır.
BİLİŞİM SİSTEMİNİ ENGELLEME, BOZMA, ERİŞİLMEZ KILMA, VERİLERİ YOK ETME VEYA DEĞİŞTİRME SUÇU VE CEZASI (TCK MD.244)
Seçimlik bir hareketli suç olması sebebiyle maddede yer alan herhangi bir hareketin gerçekleşmesi sonucunda suç vücut bulur.
Bilişim sistemini engelleme ve bozma suretiyle işlenen bu suç TCK madde 244/1’de düzenlenerek, faile bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Bilişim sisteminde verileri bozan, yok eden değiştiren veya erişilmez kılan, sisteme veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen faile ise TCK madde 244/2 uyarınca altı aydan üç yıla kadar hapis cezası hükmolunur. Bahsedilen bu fiillerin bir banka ya da kredi kurumuna veya bir kamu kurum kuruluşuna ait bilişim sisteminde işlenmesi durumunda TCK madde 244/3 uyarınca verilecek ceza yarı oranında arttırılır. Bu açıklanan fiillerin kişinin kendi veya bir başkasına haksız yarar sağlaması sonucunda, bu durumun başka bir suçu oluşturmaması kaidesiyle, TCK madde 244/4 uyarınca iki yıldan altı yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur.
BANKA KARTLARI VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI YOLUYLA BİLİŞİM SUÇU (TCK md.245)
Başkasının banka veya kredi kartını ne amaçla olursa olsun elde eden kişi, kartın sahibinin rızası olmaksızın kullanması ya da başkasına kullandırması sonucu menfaat elde etmesi veya buna imkan sağlaması sonucunda faile TCK madde 245/1 uyarınca üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile beraber beş bin güne kadar adli para cezası verilir. Anılan suç eşler, altsoy ve üstsoy arasında yahut aynı konutta yaşayanlara karşı işlenirse ilgili kişiye ceza verilmez.
TCK madde 245/2 uyarınca başka birine ait banka hesaplarıyla ilgili sahte banka veya kredi kartı üreten satan ya da satın alan kişiye üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası hükmolunur.
TCK madde 245/3 uyarınca sahte şekilde üretilen ya da sahtecilik yapılarak değiştirilen banka veya kredi kartından şahsına haksız kazanç elde eden kişiye bu suç nedeniyle dört yıldan sekiz yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası hükmolunur.
YASAK CİHAZ VEYA PROGRAMLAR SUÇU (TCK md. 245/A)
TCK madde 245/A’da ise bilişim suçlarının yasak cihaz ve programlar kullanılması yoluyla işlenmesi durumu düzenlenmiştir. Bir cihazın, programın, şifrenin ya da güvenlik kodunun TCK kapsamında bilişim suçları içerisinde yer alan suçlarla bilişim sistemlerinin araç olarak kullanıldıkları suçlar için oluşturulması halinde; bunları imal eden, ithal eden, sevk eden, nakleden, depolayan, kabul eden, satan, satışa arz eden, satın alan, başkalarına veren veya bulunduran kişiye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar adli para cezası hükmolunur.
BİLİŞİM SUÇLARINDA ŞİKAYET
Bilişim suçlarına ilişkin şikayetler Cumhuriyet Başsavcılıklarına ve kolluk birimlerine yapılabilir. Emniyet Genel Müdürlüğü bu suçlarla mücadele amacına yönelik Siber Suçlarla Mücadele birimi oluşturmuştur. Bilişim suçları resen soruşturulan suçlardır bu sebeple şikayete tabi değildir. Mağdur şikayetten vazgeçmek istese bile ceza davası düşmez.
BİLİŞİM SUÇLARINDA ZAMANAŞIMI, UZLAŞMA, GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Bilişim suçlarında zamanaşımı (siber suçlar dava açma) verilecek cezaya göre değişmektedir. 5 yıldan az hapis cezasına hükmedilecek suçlarda 8 yıl, 5 yıldan 2 yıla kadar hapis cezasına hükmedilecek suçlarda ise 15 yıllık dava zamanaşımı süresi vardır. Bu belirtilen süreler içinde dava açılmazsa, bir daha açılma olanağı bulunmaz. Ayrıca bilişim suçları uzlaşma kapsamında değildir.
Bilişim suçlarında görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleri olup yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir