Kambiyo Senetlerine Karşı Öne Sürülebilecek İtirazlar (Defiler) Nelerdir?

Kambiyo senetleri ticari hayatın devamlılığı açısından oldukça önemlidir. Bu sebeple kambiyo senetlerine bağlı icra takibinin yapılışı özel olarak düzenlenmiş ve genel haciz yoluyla takibe kıyasla alacağa ulaşmak daha kolay ve hızlı hale getirilmiştir. Kambiyo senetlerine karşı iki çeşit itiraz vardır; ilki kambiyo senetlerine özgü takipte borca itiraz (İcra ve İflas Kanunu madde 169), ikincisi ise kambiyo senetlerine özgü takipte imzaya itirazdır. (İcra ve İflas Kanunu madde 170)

Kambiyo Senetlerine Özgü Takipte Borca İtiraz

Genel haciz yoluyla takibe kıyasla bu takipte, itiraz süreleri daha kısa düzenlenmiştir. Bunun sebebi bono, poliçe, çek gibi güçlü belgelerle takibe girişilmesidir. Ödeme emri borçluya tebliğ edildikten sonra(bu noktada belirtmek gerekir ki takip talebi gönderilirken kambiyo senedinin aslının ve borçlu sayısından bir fazlasının talebe eklenmesi mecburidir, eğer eklenmeden ödeme emri gönderilirse borçlu İTİRAZ değil, 7 GÜN İÇİNDE ŞİKAYET yoluna gitmelidir.) itiraz süresi 5 gündür. Bu 5 günlük itiraz etme süresi hak düşürücü süredir. Eğer itiraz 5 gün dolduktan sonra yapılırsa bu itiraz reddedilecektir. İtiraz İCRA MAHKEMESİNE yapılır. Genel haciz yoluyla icra takibiyle karıştırmamak gerekir zira genel yolla takipte itiraz icra dairesine yapılmaktadır. Borçluya birden fazla ödeme emri gönderildiyse eğer itiraz süresi son ödeme emrinin tebliğinden itibaren başlar. Yetkili icra mahkemesi, takip talebinin yapıldığı icra dairesinin tabii bulunduğu icra mahkemesidir.

Ödeme emrine itiraz dilekçe ile yazılı olarak yapılır, sözlü itirazlar kabul edilmez. Ödeme emrine itiraz edilmesi satış hariç başkaca icra takip işlemlerini durdurmaz. İtiraz edildikten sonra icra dairesi haciz, kıymet takdiri gibi işlemleri yapabilir fakat hacizli malların satışı, ödeme emrine itiraz sonuçlandırılıncaya kadar talep edilemez. Satış isteme süresi de ödeme emrine itiraz sonuçlanana kadar işlemez.

İcra mahkemesi talep ile veya resen, borçlunun itiraz dilekçesine ekli olarak ibraz ettiği belgelerden borcun itfa ya da imhal edildiği ya da senedin metninden zamanaşımına uğradığı ya da borçlunun borçlu olmadığı yahut icra dairesinin yetkili olmadığı kanaatine varırsa, daha evvel itirazın esası hakkındaki kararına kadar icra takibinin muvakkaten durdurulmasına karar verebilir.(İİK madde 169/a-2) icra mahkemesi takibi geçici olarak durdurmak için borç miktarının %15’i kadar teminat yatırılmasını isteyebilir.

Borca İtiraz Sebepleri

Yetkiye İtiraz; borçlu eğer icra takibinin yapıldığı icra dairesinin yetkisiz oluğunu düşünüyorsa icra mahkemesine 5 gün içerisinde yetki itirazında bulunabilir. Yetki itirazında bulunulurken yetkili icra dairesi de gösterilmelidir. Yetki itirazı tek başına veya borca, imzaya itiraz ile birlikte yapılabilir. Borçlu eğer sadece yetkiye itiraz ederse ve yetki itirazı reddedilirse artık o takibe ilişkin başkaca itirazlar öne süremez. Yetkiye itiraz eğer borca, imzaya itirazla birlikte öne sürülmüşse önce yetki itirazı incelenip karara bağlanır. Yetki itirazı duruşmalı olarak incelenir. Tarafların duruşmaya gelmemesi halinde ise yokluklarında karar verir.

Eğer yapılan yetki itirazı reddedilirse, icra mahkemesi icra dairesini yetkili görmüş demektir ve sadece yetki itirazında bulunulan durumlar için bu karar nihai karardır, istinaf edilebilir. Yetkiye itiraz eğer borca, imzaya itirazla birlikte yapılmışsa ve yetki itirazları reddedilmişse bu bir ara karar niteliği taşır yani istinaf edilemez, istinaf edilebilmesi için hüküm verilmesi beklenmelidir.

Yetkiye itiraz kabul edilirse, icra mahkemesi ödeme emrini iptal eder, talep halinde dosyanın yetkili icra dairesine gönderilmesine karar verir, yargılama giderleri ve vekalet ücreti takip alacaklısından alınır. Bu noktada yetki itirazında işin aslına girilmediği için herhangi bir icra inkâr tazminatına hükmedilmez. Alacaklının kararın kesinleşmesinden itibaren 2 hafta içinde icra dosyasının yetkili icra dairesine gönderilmesini talep etmelidir, eğer etmezse takip yapılmamış sayılır.

Borcun Olmadığına Yönelik İtirazlar; karşılıksız ya da hatır senedi olduğu iddiası, senedin aslında teminat senedi olduğu iddiası, senedin gerçeğe aykırı doldurulduğu, senette tahrifat yapıldığı iddiası, vekilin yetkisiz şekilde kambiyo senedini düzenlediği veya imzaladığı itirazı, borcun takipten önce zamanaşımına uğradığı, itfa itirazı, imhal itirazı en sık karşılaşılan borca itiraz sebepleridir. İtfa itirazı; ödeme, ibra, borcun affı, takas gibi sebeplerle borcun sona erdiğinin iddia edilmesidir. İmhal itirazı ise alacaklının borçluya borcunu ödemesi için süre verdiği durumlarda ortaya çıkar. Borçlu kişi bu sebeplerin var olduğunu düşünüyorsa fakat mallarına haciz koyulmasını istemiyorsa, borcunu öderken cebri icra baskısı altında ödediğini ve itiraz hakkından vazgeçmediğini belirtmelidir. Böylece eğer başkaca açılacak bir dava ile borcu olmadığı ispatlanırsa İİK madde 361 uyarınca ödediği tutarı geri alabilir.

Senette tahrifat yapıldığı itirazında ise değişiklik yapılmadan önce senette imzası olanlar senedin eski halinden, tahrifat yapıldıktan sonra imza atanlar ise yeni halden sorumlu olacaklardır. Borçlu bu itirazları yetkili hamile de yapabilir fakat kişisel itirazlarını yapamaz.

Zamanaşımı itirazı; borçlu olan kişi kambiyo senedinin türüne ve vadesine göre borcun zamanaşımına uğradığını bildirerek ödeme emrine itiraz edebilir. Zamanaşımı itirazının ödeme emrine itirazla birlikte ya da icra mahkemesindeki ilk duruşmada öne sürülmesi gerekir. Kambiyo senetlerinde zamanaşımı süresi vadeden itibaren 3 yıldır. Bonoda zamanaşımı belirlenmemişse eğer bononun düzenlendiği tarihten 1 yıl sonra vadesi gelmiş kabul edilir. Kambiyo Senetlerine Karşı Öne Sürülebilecek İtirazlar

Borca itiraz halinde inceleme mutlaka duruşmalı olarak yapılır. Taraflar duruşmaya delilleriyle birlikte gelirler ve gelmemeleri durumunda yokluklarında yapılır. İtirazın sonucuna göre itirazlar kabul edilir veya ret edilir. Borçlu lehine icra inkar tazminatına hükmedilebilmesi için, itirazın esasa ilişkin nedenlerle kabul edilmesi, alacaklının kötü niyetli ve kusurlu olduğunun ispatı hallerinin oluşması gerekir ve alacağın %20’sinden az olmamak üzere tazminata hükmedilir. Alacaklı lehine tazminata hükmedilebilmesi için, takibin geçici olarak durdurulması, borçlunun itirazının reddedilmiş olması gerekir ve bu şartlar oluştuysa eğer %20’den az olmamak üzere icra inkâr tazminatına hükmedilir.

Kambiyo Senetlerine Özgü Takipte İmzaya İtiraz

Borçlunun kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığını ileri sürmesine imzaya itiraz denir.(İİK madde 168/4)  İmzaya itiraz ayrıca ve açıkça yapılmalıdır. 5 gün içerisinde dilekçe ile icra mahkemesine yapılır.  Eğer imzaya itiraz edilmezse senetteki imza borçluya ait sayılır. İmzanın borçluya ait olup olmadığı bilirkişice incelenecektir. Eğer borçlu inceleme için ilk duruşmaya gelmezse imzasını ikrar etmiş sayılır ve %20’den aşağı olmamak üzere tazminata ve %10 para cezasına mahkûm edilir. İmzaya itiraz kabul edilirse eğer takip duracaktır.

Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi ve danışmanlık hizmeti almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.