Petrol İstasyonu Denetimi Ve Mühürlemesi Nasıl Yapılır?
Makale Başlıkları
Petrol İstasyonu Denetimi Ve Mühürlemesi Nasıl Yapılır?
Akaryakıt istasyonlarına yönelik denetimler, halkın güvenliği ve tüketicinin haklarının korunması açısından büyük önem taşır. Bu yazıda, akaryakıt istasyonlarının denetim süreçlerini ve mühürlenme işlemlerini detaylı olarak inceleyeceğiz.
Petrol istasyonları denetimi, genellikle belirli bir devlet otoritesi tarafından yürütülür. Türkiye’de bu denetlemeleri Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) gerçekleştirir. Bu denetimler sırasında, istasyonların uygun çalışma koşullarına, güvenlik önlemlerine ve tüketici haklarına uyup uymadığı kontrol edilir.
Denetim süreci genellikle belirli bir takvim doğrultusunda gerçekleşir, ancak şikayetler veya istasyonla ilgili belirli endişeler üzerine ek denetimler yapılabilir. Bu denetimler sırasında denetçiler, yakıt kalitesi, güvenlik ekipmanları, lisans ve belgelerin doğruluğu gibi çeşitli unsurları değerlendirir.
Akaryakıt Ve Lpg İstasyonu Ruhsatı Ve Lisansı Nasıl Alınır?
Petrol istasyonu kurulacağı zaman ilk olarak, istasyonun bulunduğu yerdeki belediyeye Çalışma Ruhsatı talebinde bulunulur. Gayrisıhhi Müesseseler Kurulu’nun verdiği Yer Seçimi-Tesis İzni Kararı olumlu ise, Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünce proje onaylanır.
Daha sonra inşaat iznine gerek duyulacaktır. Bunun için projenin bağlı olduğu ilçe veya ilk kademe belediyelerinin imar birimine başvurmak gerekir. İmar birimi mevzuat açısından konuyu inceler ve onaylarsa inşaat izni verilmiş olur.
İnşaat izni alındıktan sonra belgelerde sundukları şekilde inşaatı tamamlarlar ve Yapı Kullanma Belgesi İzni-İskan Belgesi almak maksadıyla İlçe veya ilk kademe belediyeye başvururlar. Bu başvuru mevzuat çerçevesinde incelenir ve onaylanırsa inşaat için izin alınmış olur.
Onaylanmazsa bu durum gerekçesiyle bildirilir. Ruhsat alınması akabinde, LPG Sorumlu Müdürü bulundurulması zorunludur.
Lisans işlemlerini yapan kurum ise, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’dur. Bu kurum; enerji piyasalarındaki şirketlere lisans verir, bu şirketlerin performanslarını inceler, performans standartlarını belirler, dağıtım ve tüketici hizmetleri yönetmeliklerini oluşturur ve uygulanıp uygulanmadığını kontrol eder, piyasa fiyatlarına uyulup uyulmadığını kontrol eder, serbest olmayan tüketicilerin fiyatlandırma esaslarını belirler ve bu fiyatların enflasyona göre güncelleyen formüllerini uygular.
Petrol İstasyonu Denetimleri Nasıl Yapılır?
Lisans almış istasyonlar, denetçi personeller tarafından denetlenir ancak bu personeller; denetçi kimlik kartlarını ibraz eder, kendilerini tanıtır ve ne sebeple denetim olacağını bildirirler.
Yapılan denetimle;
- Bayilik sözleşmeleri,
- Mali sorumluluk sigortası,
- Vergi levhası,
- Vaziyet planı,
- İstasyona ait giydirmeler ile fiyat panosunda logo,
- İsim ve amblem vb. gibi ibarelerin olup olmadığı,
- Otomasyon sisteminin kurulup kurulmadığı, otomasyon arızalandığında bunun bayiye 24 saat içinde bildirilip bildirilmediği,
- Fiyat panolarıyla pompa otomasyonlarının fiyatlarının kıyaslanıp birbiriyle uyuşup uyuşmadığı,
- Ulusal marker, test satışlarının otomasyona yazılıp yazılmadığı, akaryakıt tanklarının otomasyon ile uyumluluğu,
- Otomasyon ile fiili ölçüm arasında fark olduğu takdirde tanka bağlı pompalarda test satışı yapılarak tank seviyesinde ve yakıt miktarında test satışı kadar eksilme olup olmadığı,
- Pompalardaki yazar kasalarla arabirim ünitesinin mühürleri, alış faturalarının satışlar ve tank dolum raporlarıyla karşılaştırılıp uyumlu olup olmadığı,
- Yazar kasanın çalışıp çalışmadığı,
- LPG tüpü dolumu veya satışı yapılıp yapılmadığı,
- Sorumlu müdürün olup olmadığı,
- Çalışanlara eğitim verilip verilmediği kontrol edilir.
Petrol İstasyonu Hangi Durumlarda Mühürlenir?
Yapılan denetlemeler sonucunda akaryakıt ve madeni yağın planlara uygun olmadığı veya ulusal markerın kurallarda yazılı seviyede olmadığı anlaşıldığında geçici olarak istasyon mühürlenir. Bunların yeterli ölçüde olup olmadığı akredite laboratuar analizleriyle ortaya çıkar.
Bu raporun sonucunda, ulusal marker seviyesinin yetersiz olduğu anlaşıldığında; rafineri dışında her şey mühürlenir, kovuşturmaya yer olmadığı kararı veya mahkeme kararı kesinleşene kadar bütün işler geçici olarak durdurulur.
Akaryakıta kaçak yolla veya sahte ulusal markera sahip olmaya, bunları satmaya veya herhangi bir şekilde piyasa faaliyetinde yarar sağlamaya çalışan istasyonlar için de mühürleme işlemi yapılır. Bu mühürleme mahkeme kararı kesinleşene kadar yapılan geçici bir mühürlemedir.
Lisans alınmadan açılan istasyonlar, bu durum tespit edildiğinde lisans alınıncaya dek mühürlenir. İstasyon bayiliklerinin mevzuata aykırı işler yapması sonucu yine istasyon geçici olarak mühürlenir.
Petrol İstasyonu Mühürleme İşlemi Nasıl Yapılır?
Petrol İstasyonu mühürleme işlemi, ilk olarak tutanak tutulmasıyla başlar, bu tutanak üç nüshadan oluşmaktadır. Bu nüshaların biri; ilgili gerçek veya tüzel kişiye verilir, bir nüshası da işlem yapılması için kurumda kalır. Mühürleme işlemi, kurum için denetim yapmakla yetkili diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapıldıysa, tutanağın son nüshası da burada kalır.
Mühürleme tutanağı tesisin kolay görünebilecek bir yerine levha asılarak üçüncü kişilere duyurulması gerekir. Mühürleme işlemiyle alakalı her şey acele olarak kuruma gönderilir.
Mühürlerin sökülme vakti geldiğinde, kurum veya kurum adına denetim yapan personel tarafından sökülür. Bu aşamadan önce mühürlemenin doğru yapılıp yapılmadığı kontrol edilir.
Bu mührü sadece yetkililer çıkarabilir ancak yetkisiz biri çıkarırsa kurum, ilgili makama suç duyurusunda bulunur.
İdari Yaptırımlar Nelerdir?
İdari yaptırımlar üç şekilde olur:
- Tedbirler
- Lisans İptalleri
- İdari Para Cezaları.
İdari Yaptırımların Usulü Şu Şekilde Olur
- Petrol istasyonu mevzuata aykırı düzenleme yaptığı zaman, düzeltilebilecek durumlar olduğunda 30 gün içinde aykırılığın düzeltilmesi için zaman verilir.
Eğer bu süre zarfında aynı duruma devam edilirse istasyon faaliyetleri 60 gün geçici olarak durdurulur. Bu aykırılık iki yıl içinde yinelenirse ihtar çekilmeden tekrar 60 gün geçici olarak durdurulur.
Geçici durdurma süresinin sonunda söz edilen aykırılıklar düzeltilmezse; faaliyet durdurulur, haklarında soruşturma başlatılır ve idari yaptırımlar uygulanır.
Soruşturmadan sonra lisansın iptal edilip edilmeyeceği kararlaştırılır. Geçici durdurmalar sonrası aykırılık giderilirse bu hal sona erdirilir.
- İstasyonda yürütülen faaliyetlerin düzeltilemeyecek nitelikte mevzuat aykırılıkları olduğunda ve kaçakçılığa ait fiiller gerçekleştirildiğinde idari soruşturma başlatılıp gerekli yaptırımlar yapılır. Bu fiiller neticesinde tehlikeli bir durum oluşursa, geçici olarak durdurma kararı alınabilir.
Kaçakçılık mahkeme kararıyla kesinleştiğinde tesis için başka birine lisans verilmez, lisans sahibinin lisansı iptal edilir ve idari para cezası verilir. Ceza ödenmeden bu istasyon için lisans verilemez.
- Ulusal marker seviyesi, akredite laboratuarı tarafından incelenir. Bu inceleme süresince kurum tarafından satışı engelleyecek idari tedbirler alınır. İnceleme yapılması için numune 5 iş günü içinde laboratuara gönderilir ve burası 15 gün içinde inceleme yapar akabinde en geç üç iş günü içinde kuruma sonucu bildirir.
- Lisanssız bir şekilde faaliyet gösterildiği anlaşıldığında, lisans alınıncaya kadar mühürleme işlemi yapılır ve ilgililer hakkında soruşturma başlatılır.
- Kanuna karşı hile veya yalan beyan durumu olduğunda lisans iptal edilir. Böyle bir durum olduğunda bu kişilere lisans tekrar verilmez.
- Kaçak ürün kullananların lisansı iptal edilir, teknik uygulamalara uymayanlar zararı tazmin karşılamakla yükümlüdür. Bu uygulamalar lisanslarda ve sözleşmelerde yazmaktadır. Düzenlemeler için uygulanacak usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
- Lisans kapsamındaki faaliyetlerin; yanıltıcı belge düzenleyerek, kısmen veya tamamen sahte belge düzenlenmesi sonucunda bu durumlar Cumhuriyet başsavcılığına bildirilir ve Kuruma iletilir. Kurum, mahkeme kararı kesinleşinceye dek geçici olarak durdurmaya karar verir ve bu sürede tesis için başka birine lisans verilemez.
Mahkeme kararı kesinleştikten sonra lisans iptal edilir. İdari para cezası verildiğinde bu cezalar ödenmezse söz konusu istasyon için lisans verilmez.
- Dağıtıcılar arasında akaryakıt ticareti hükümlerine uygun davranılmadığında idari para cezası uygulanır. Bu fiil iki yıl içinde tekrar edildiğinde lisans iptal edilir.
- Mühürleme uygulaması yapılmasına rağmen bunu hiçe sayarak faaliyeti sürdüren ve buna iştirak eden kişiler için Türk Ceza Kanunu madde 203 hükmü uygulanır. Bu maddeye göre kanun veya yetkili tarafından mühürleme uygulaması yapılması sonucunda mührü kaldıran kişi veya mührün konuluş amacına uygun olmayan hareket yapan kişi altı aydan üç yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla yargılanır.
Mühürlenen Akaryakıt İstasyonları
Mühürlenen akaryakıt istasyonları, çeşitli nedenlerden dolayı faaliyetlerine ara vermek veya kapatılmak zorunda kalan akaryakıt istasyonlarıdır. Bu nedenler arasında genellikle işletme sahibinin usulsüzlükleri, çevresel faktörler veya güvenlik endişeleri yer alabilir.
Akaryakıt istasyonları, genellikle hem teknik hem de operasyonel yönden çok sayıda düzenlemeye tabidir. Bu düzenlemelere uymayan istasyonlar, belirli durumlarda mühürlenir. Bu yazıda, akaryakıt istasyonlarının neden mühürlendiğini ve bu durumun ne anlama geldiğini açıklayacağız.
Akaryakıt istasyonlarının mühürlenmesi, genellikle devletin ilgili kurumlarının yetkisi dahilindedir. Bu kurumlar, mühürlenme kararını verirken öncelikle istasyonun işletme sahibinin yasalara uygun davranıp davranmadığına bakarlar. Eğer istasyonun faaliyetleri yasalara uygun değilse, mühürlenme kararı verilir.
Öncelikle, bir akaryakıt istasyonunun mühürlenmesi, genellikle yerel veya ulusal düzenleyici bir otorite tarafından alınan bir karardır. Türkiye’de bu işlemi genellikle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) gerçekleştirir.
Mühürlenme işlemi sonrasında işletme sahibinin yapması gerekenler, mühürün kaldırılması için gerekli prosedürleri yerine getirmektir. Bu prosedürler arasında ilgili kurumlara başvuru yapmak, gerekli düzenlemeleri yapmak ve kontrol ve denetimlerin tamamlanmasını beklemek yer alabilir.
Mühürlenen akaryakıt istasyonları hukuki süreçlerle ilgili birçok detay barındırdığından, işletme sahipleri bu süreçlerde bir avukatın yardımını almaları önerilir. Bu şekilde, süreçlerin doğru bir şekilde takip edilmesi sağlanarak, istasyonun bir an önce faaliyetlerine kaldığı yerden devam etmesi mümkün olabilir.
Emsal Yargı Kararları
Danıştay 13. Dairesi, E. 2015/5748 K. 2016/41 T. 21.1.2016
Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
Dava; Samsun ili, A1 üzerindeki 55 pafta, 1894 parsel sayılı taşınmazı intifa hakkı sahibi K5’den kiralayan F1 Petrol Ürünleri İthalat Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nce işletilen petrol istasyonunda Samsun İl Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık Şube Müdürlüğü’nce 09.07.2013 tarihinde yapılan denetimde,
satışı yapılan akaryakıt tanklarında bulunan marker seviyesinin geçerli düzeyde olmadığının tespit edildiğinden bahisle düzenlenen akaryakıt istasyonunun mühürlenmesine ilişkin 09.07.2013 tarihli mühürleme tutanağının iptali istemiyle açılmış;
İdare Mahkemesi’nce; uyuşmazlıkta, her ne kadar tarafları farklı olsa da iptali istenen işlemin Samsun 1. İdare Mahkemesi’nin E:2014/1417 sayılı esasına kayden açılan davada iptali istenen işlem ile aynı olduğu, söz konusu 09.07.2013 tarihli mühürleme tutanağının petrol istasyonunu işleten
F1 Petrol Ürünleri İthalat San. Tic. Ltd. Şti. adına tesis edildiği, yargılaması yapılarak esası hakkında da karar verildiği, mühürleme işleminin işbu davadaki davacılar için (petrol istasyonunun mühürlenmesi dışında) ayrıca bir sonuç doğurmadığı, bu nedenle yeniden incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle 2577 sayılı Kanun’un 15. maddesinin 1/c bendi uyarınca davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiş, bu karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlıkta, iptali istenilen idari işlemin daha önce daha konusu edildiği ve akaryakıt istasyonu sahipleri tarafından açılan davada mühürleme işleminin esası hakkında karar verildiği belirtilerek, bu aşamada intifa hakkı sahibi olan davacılar tarafından açılan davada;
idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülebilir bir işlem bulunmadığından bahisle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin 1/b bendi (Mahkeme kararının hüküm fıkrasında sehven 1/c bendi olarak yazılmıştır.) uyarınca davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiş ise de;
iptali talep edilen mühürleme işlemi aynı olmakla birlikte davanın taraflarının farklı olduğu, akaryakıt istasyonu sahipleri tarafından açılan davanın henüz kesinleşmediği ve yargılama sürecinin devam ettiği anlaşıldığından işin esasına girilerek karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, akaryakıt istasyonu sahibi F1 Petrol Ürünleri İthalat Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından mühürleme tutanağının iptali istemiyle açılan davada, Samsun 1. İdare Mahkemesi’nin 04.03.2015 tarih ve E:2014/417, K:2015/246 sayılı kararıyla, akaryakıt istasyonundan alınan numunelerin Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde yapılan kontrol analizinde akaryakıt tanımına uymadığı ve motorin numunesinin ulusal marker seviyesinin geçersiz olduğu, bu hâliyle mühürleme işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği; söz konusu kararın Dairemizin 21.01.2016 tarih ve E:2015/3902, K:2016/40 sayılı kararı ile onandığı görülmüştür.
Bu durumda, yapılan analiz sonucu akaryakıt tanımına uymayan ve ulusal marker seviyesi geçersiz olan akaryakıt satıldığı tespit edilen istasyonun mühürlenmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık, işin esası hakkında karar verilmesi gerekirken davanın incelenmeksizin reddi yolundaki Mahkeme kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
Davanın incelenmeksizin reddi yolundaki temyize konu Samsun 1. İdare Mahkemesi’nin 09.09.2015 tarih ve E:2015/1402, K:2015/1512 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, temyiz istemi yerinde görülmeyerek anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA; dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, kullanılmayan 45,60.-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacılara iadesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 21.01.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Danıştay 13. Dairesi, E. 2016/5033 K. 2017/442 T. 23.2.2017
Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
Dava; davacı firma adına N1 sayılı bayilik lisansı ile kayıtlı akaryakıt istasyonuna 10.07.2014 tarih ve N2 seri no ile uygulanan mühürleme işleminin iptali istemiyle açılmış;
İdare Mahkemesi’nce; 1 nolu tankın sistemine müdahale edildiği, fiziki tespitler ile sistem sonuçlarının uyuşmadığı,
sisteme bağlı olmayan fiili akaryakıt tabancalarının bulunduğu, N3 plakalı tankerde bulunan yakıta ilişkin belgelerin bulunmadığının tespit edildiği,
tespit tutanağının davacı şirket yetkilisi K2 tarafından imzalandığı, K2’nın 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na muhalefet etmekten dolayı Gaziantep 1. Asliye Ceza Mahkemesi’nin E:2014/358 sayılı dosyasında yargılandığı,
Mahkemenin 25.11.2014 tarih ve K:2014/1188 sayılı kararı ile 1 yıl 8 ay hapis ve 4 gün karşılığı 80-TL adli para cezası ile cezalandırılmasına,
hapis cezasının ertelenmesine karar verildiğinin görüldüğü, bu durumda, 16.05.2014 tarihli tutanakla 5607 sayılı Kanun’da belirtilen kaçakçılık fiillerinin işlendiği tespit edilen akaryakıt istasyonunun 5015 sayılı Kanun’un 20/8. maddesi gereğince kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya mahkeme kararı kesinleşinceye kadar geçici olarak faaliyetinin durdurulmasına (mühürlenmesine) ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı şirket tarafından temyiz edilmiştir.
Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 4. İdare Mahkemesi’nin 03.10.2016 tarih ve E:2016/1749, K:2016/2548 sayılı kararında,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından,
temyiz istemi yerinde görülmeyerek anılan Mahkeme kararının ONANMASINA;
dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine, kullanılmayan 48,10-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 23.02.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Faydalı Linkler:
