Estetik Ameliyatının Hukuki Boyutu Nedir? Dava Süreci Nasıl Yürütülür?

Estetik Cerrahi Nedir?

Estetik cerrahi, tedavi olmak maksadıyla yapılmayan, estetik amaçlarla gerçekleştirilen bir uygulamadır. Estetik cerrahi, plastik cerrahinin bir koludur ve kozmetik cerrahi adıyla da anılır. Estetik cerrahinin faaliyet alanları: burun, meme, jinekomasti, yüz, vücut şekillendirme işlemleri, erkeklerde karın çevresindeki yağların şekillendirilmesi, dolgu, botoks, cilt yenileme, yüz askısı…

Estetik Cerrahinin Hukuki Yönü Nedir?

Tedavi amaçlı müdahaleler vekâlet sözleşmesi kapsamına girer ancak estetik amaçlı müdahaleler eser sözleşmesi kapsamındadır. Müdahalelerde doktor, hastanın istediği işlemi gerçekleştirmeyi taahhüt eder. Ancak bu işlem sırasında doktor vaat ettiği işlemi eksiksiz olarak yerine getiremeyebilir veya bazı sorunlar çıkabilir. İşte bu noktada doktorun sorumluluğu devreye girer. Doktorun sorumluluktan kurtulabilmesi için hastaya işlemle alakalı her şeyi anlatarak ve işlem sonrasında oluşabilecek durumları anlatarak hastanın onayını almalı ve sonrasında özen sorumluluğuna uygun bir şekilde işlemi tamamlamalıdır. Eğer müdahale bunlara uygun bir şekilde yapılmazsa edimin ayıplı ifası sebebiyle doktorun tazminat yükümlülüğü ortaya çıkar.

Diğer tıbbi müdahalelerden bu operasyonu ayıran özellik doktorun taahhüt ettiği sonucu eksiksiz yerine getirmesinin zorunlu olmasıdır. Bu zorunluluk doktor ve hasta arasında yapılan eser sözleşmesinin bir sonucudur.
Eser sözleşmesi, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun çerçevesindeki bir tüketici işlemi olduğu için, Tüketici Mahkemeleri eser sözleşmesi mahiyetindeki estetik operasyonlarında görevli mahkemelerdir. Hekimin ayıplı ifası sonucunda tüketicinin seçimlik hakları mevcuttur. Bunlar: eserin düzeltilmesi (ücret alınmadan), düzeltilmesi imkânsız bir ayıpsa bedelde indirim, kabul edilemeyecek bir ayıpsa bedel iadesi.
Operasyon sırasında doktorun klasik işlemleri yapmamasından ötürü oluşan zarar sonucunda tazminat yükümlülüğü ortaya çıkar. Bu tazminat maddi ve manevi olabilir. Zarar ne kadarsa maddi tazminat aralığı da o kadardır. Manevi tazminat ise hastanın yaşamış olduğu ruhsal çöküntüyle doğru orantılı olarak istenebilir.

Estetik Cerrahisinde Hastanın Bilgilendirilmesi

Doktorun hastayı işlem hakkında bilgilendirmemiş olması halinde kusur olup olmadığına bakılmaksızın tazminat sorumluluğuna gidilir. Çünkü hastanın yapılacak işlem için bilgilendirilip hastanın da bunu onaylaması bir hukuka uygunluk sebebidir. Bunlar yapılmadığı takdirde işlem hukuka aykırı olmaktadır. Hastanın bu rızası yazılı şekilde olmalıdır.

Estetik Cerrahisi Sonucu Dava Süreci Nasıl Yürütülür?

Estetik cerrahisi sonucunda hastada meydana gelen olumsuz hallerde doktorun özen yükümlülüğü çerçevesi dışında hareket etmesi, yanlış uygulamalar, hatalı yöntem seçimi, hastayı aydınlatma sorumluluğu dışında davranması, taahhüt ettiği sonucun ortaya çıkarılmaması gibi hususlarda zararın karşılanması için hekimine dava açılabilir.
Açılacak dava tüketici işlemi olduğu için, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ışığında, tüketici mahkemelerinde görülür. Operasyon sonucu açılacak tazminat davası hasta tarafından açılabileceği gibi avukat tarafından da açılabilir.
Bilirkişi ve adli tıp tarafından doktorun kusuru olup olmadığına bakılır ve rapor alınır. İş gücü noksanlığı, tedavi ücretleri, kar noksanlığı, manevi tazminat gibi istemlerde bulunulabilir. Rapor sonucunda doktorun kusur oranına göre tazminat istenir. Eğer doktorun bir kusuru yoksa dava reddolunur.

Estetik Cerrahi İçin Açılacak Davanın Süresi

Estetik cerrahi eser sözleşmesine girdiği için Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre çözüme kavuşacaktır. TBK 126/4’te maddi ve manevi tazminatlarda zamanaşımı süresi 5 yıldır. Ancak estetik müdahalelerden doğan sorumluluk genelde bu maddede açıklananların dışında kaldığı için sözleşmeye dayanan bir maddi manevi tazminat istemi olduğunda zamanaşımı süresi 10 yıldır. Eğer haksız fiil sonucu açılmış bir davaysa, TBK md.60’a göre, zarar görenin zararı ve buna sebep olayı öğrendiği tarihten itibaren 10 yılda zamanaşımına uğrar.

Estetik Davalarında Arabulucu Zorunluluğu

28.07.2020 tarihinde estetik davalarındaki tazminat başvuruları için dava öncesinde arabulucuya başvurma zorunluluğu getirilmiştir. Eğer istenen tazminat tutarı Tüketici Hakem Heyeti sınırının altındaysa böyle bir zorunluluk yok, direkt olarak bu heyete başvurulabilir. 2021 yılı itibariyle İlçe Tüketici Hakem Heyetleri için 7 bin 550 TL, İl Tüketici Hakem Heyetleri için 11 bin 330 TL’dir.

Örnek Yargıtay Kararı

Yargıtay’ın 15. Hukuk Dairesi’nin 2018/2524 E. ve 2018/2644 K. sayılı ilamında davacı yan meme küçültme operasyonunda uğradığı zararın tazminini istemiştir. Mağdur hatalı ameliyat sebebiyle dava açmıştır ancak mahkeme hastada oluşan komplikasyonların geçirdiği ameliyat sonrasında doğal olduğuna kanaat getirerek davayı reddetmiştir.
Yargıtay ise onam formunda ameliyat sonrası oluşabilecek komplikasyonların yeterli derecede bahsedilmediği ve yeteri derecede bilgi verilmediği sebebiyle dosyayı bozmuştur.