Hava Hukuku Nedir?

Hava Hukuku, havacılıkla ilgili yasal düzenlemelerin bütününü ifade eder. Hava trafiği, uçuş güvenliği, havayolu şirketlerinin faaliyetleri, pilot lisansları, hava limanları ve havacılıkla ilgili diğer konular hava hukuku kapsamında yer alır.

Bu hukuk dalı, ulusal yasalar ve uluslararası anlaşmalarla belirlenen kuralları içerir. Hava hukuku, havacılık sektörünün düzenlenmesi, güvenliği ve hava taşımacılığıyla ilgili hukuki sorumlulukları yönetir. Detaylı bilgi ve hukuki danışmanlık için hava hukuku uzmanlarından destek almanız önemlidir.

Hava Hukukunun Kamu ve Özel Hukuk İle İlişkisi

Hava hukuku; gerçekleştirilen ticari faaliyetler, taşıma, yükleme, boşaltma, alan işletmeciliği, kiralamalar gibi sektörel alanlara giren bir hukuk olması sebebiyle özel hukuk alanında kalmaktadır. Ancak çalışma izinleri, işletmecilik ruhsatı, yapılan işlerin vergilendirilmesi gibi durumlar gözetildiğinde kamu hukuku alanına girdiği görülmektedir. Bu durumda hava hukukun karma hukuk alanına giren bir hukuk dalı olduğu sonucuna varılır.

Hava Hukukunun Özellikleri

Politik Olma Özelliği

Gökyüzünün serbestliği, devletlerin havada egemenliğinin sürdürülmesi, sivil havacılığın ve sivil havacılıkta etkinlik gösteren havayollarının hakimiyeti, denetlenmesi ve desteklenmesi, rekabetin belirli düzeyde olması gibi konular ülkelerin ekonomik, siyasi ve politik durumlarında etkili olmuştur.
Yapılan bir uçuşun dahi birçok ülkenin üzerinden geçmesi sonucunda bu ülkelerin yargı alanına konu olma durumu oluşmaktadır. Hava araçları sınırı olmaksızın faaliyet gösterdiğinden ülkeler havadan gelecek herhangi bir saldırıya karşın kendilerini korumak için her türlü önlemi almaktadırlar. İşte bu sebeplerden dolayı hava hukuku politik olma özelliğini taşır.
Uluslararası Olma Özelliği
Tek bir hava aracının yaptığı uçuş yahut operasyonla birçok devletin hava sahasından geçilmesi ve uluslararası niteliğe haiz, hiçbir ülkeye ait olmayan denizlerin üzerindeki hava sahalarında yapılan uçuşlar hava hukukunun uluslararası olma niteliğinde rol oynamıştır.
Otonom Olma Özelliği
Hava hukukuna kara ve deniz gibi alanlarda uygulanan hukuk kurallarının doğrudan uygulanamayacağı, hava hukukunun özel hukuki durumları barındırması ve kendine has bir konumda olması sebebiyle hava hukuku bu özelliğe sahiptir.

Hava Hukukunda Uluslararası Yasal Düzenlemeler

Varşova Konvansiyonu: Temelinde uluslararası özellikte havayolu vasıtasıyla olan yük ve yolcu taşımalarıyla ilgili düzenlemeler vardır. 1955 La Haye Protokolü, 1966 Montreal Intercarrier Agreement, 1971 Guatemala City Protokolü, 1975 Montreal Protokolleri şeklinde değişiklikleri olmuştur.

1999 Montreal Konvansiyonu: La Haye sistemindeki belli durumların bir çatı altında birleştirmek hedeflenmiştir. Yük taşımaları, yolcu taşımaları ve sorumluluk ile ilgili haller Varşova Konvansiyonun içindeki protokoller ve sistemlerden alınarak düzenlenmiştir.
Şikago Konvansiyonu: Havacılıkta seyrüsefer, uluslararası sivil havacılık organizasyonu ve uluslar arası hava taşımacılığı olmak üzere üç temel başlık altında hazırlanmıştır.

Hava Hukukunda Ulusal Yasal Düzenlemeler

2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu: Kamu kurum ve kuruluşlarıyla gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin havacılık faaliyetleriyle ilgili düzenlemeler içerir ancak devletin sahip olduğu hava araçları, açıkça belirtilmediği durumlarda kanunun kapsamı dışındadır.
Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği: İç ve dış hatlarda tarifeli ya da tarifesiz seferler ile bedeli mukabilinde yolcu veya yük taşıma hususunda kurulan ya da kurulacak olan ticari hava işletmeleri ile ilgili hükümler barındırır.