- +90 312 911 1168
- info@mdmhukuk.com
- Kızılırmak Mah. 1443. Cad. Ankara 1071 Plaza A Blok No:25/58 06510 Çankaya/ANKARA
Jandarma Disiplin Kanunu
Makale Başlıkları
Kolluk kuvvetlerinin bir parçası olan jandarma kuvvetlerine ilişkin 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, Jandarma Atama ve Sicil Yönetmeliği gibi kaynaklar bulunmakla beraber jandarma personeli 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’a da tabi sayılmaktadır. 7068 sayılı kanun; Emniyet Genel Müdürlüğü teşkilatında çalışan her sınıftan memurlar ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı teşkilatlarında görev yapan subay, astsubay, sözleşmeli subay, sözleşmeli astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erler ile diğer sınıflardaki memurları kapsamaktır.
İlgili kararnamede disiplin suçları ve cezaları 7. Madde ve devamında sayılmıştır. Jandarma personelin disiplinsizlik halinde alacağı cezalar 682 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile düzenlenmektedir.
Disiplinsizlik nedeniyle jandarma personele verilecek cezalar uyarma cezası, kınama cezası, aylıktan kesme cezası, kısa süreli durdurma cezası, uzun süreli durdurma cezası ve meslekten çıkarma cezasıdır.
Kanun sistematiği incelendiğinde verilecek cezanın belirlenmesinde işlenen disiplinsizlik fiilinin ağırlığına göre ayrım yapıldığı görülmektedir.
Örnek vermek gerekirse nezaket kurallarına aykırı hareket ve davranışlarda bulunmak uyarma cezasını gerektirirken amir ya da üstlerinin icraatına karşı çıkmak ve bu hareketi toplu hale dönüştürerek görev yapılmasını ya da göreve çıkılmasını engellemek, buna katılmak, katılmaya tahrik ya da teşvik etmek meslekten çıkarma cezasını gerektirmektedir. Kısacası disiplinsizlik fiilleri 682 sayılı KHK’nin Disiplin cezası verilecek fiiller başlığında 8. Maddede sayılmıştır.
Disiplin cezaları da ceza hukukunda olduğu gibi yaptırım niteliği taşımaktadır. Disiplin cezalarının temel niteliklerini saymak gerekirse;
· Disiplin cezasını gerektiren disiplinsizlik fiilleri kasten veya taksirle işlenebilmektedir.
· Aynı fiil nedeniyle ilgili Kanun Hükmünde Kararnamede yazılı disiplin cezalarından yalnızca biri verilebilmektedir.
· Bir fiilin birden fazla disiplinsizlik teşkil etmesi halinde fiili işleyen personele ağır olan disiplin cezası verilmektedir.
· Bir fiilin diğer kanunlar kapsamında idari yaptırıma bağlanmış olması, aynı fiile bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamında disiplin cezası verilmesine engel olmamaktadır.
Silahlı kuvvetlerde görev yapan jandarma personele verilecek uyarma cezası, aylıktan kesme cezası gibi yukarıda sayılan fiillere uygulanacak cezaların ağırlaştırıcı nedenleri de ayrıca düzenlenmiştir. Buna göre;
Disiplin cezaları yetkilendirilen disiplin amirleri ve kurulları tarafından verilmektedir. Disiplin cezası vermeye yetkilendirilen disiplin amirleri veya kurullarının, disiplin cezası uygulanması ile ilgili takdir haklarını ölçülü, adaletli ve hakkaniyetli bir şekilde kullanmaları gerekmektedir.
7068 sayılı Kanunun amacı Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin işlediği disiplinsizlik fiillerini ve bu fiillere karşılık verilecek cezaları düzenlemektir. Disiplin amirlerinin ve kurulları oluşturan kişiler, disiplin soruşturmasında takip edilmesi gereken usul ile diğer ilgili hususlar da bu kanunla hükme bağlanmıştır. Bu Kanun askerlik görevini yapan er ve erbaş dışındaki Jandarma ve Sahil Güvenlik personelini kapsamaktadır. Sivil memurların işlemleri de askeri personel gibi bu kanuna tabidir.
Disiplinsizlik nedeniyle jandarma personel işlenen fiilin ağırlığına göre belirli cezalara tabi tutulmaktadır. Bu cezalar uyarma cezasından başlar ve kınama cezasıyla devam eder.
Kınama cezası ise personele görevinin icrasında veya hal ve hareketlerinde kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesinden ibarettir. Kınama cezası disiplin amiri tarafından her rütbe ve sınıftan personele verilebilmektedir. Kınama cezasını gerektiren fiiller 7068 sayılı kanunun 8/2 hükmünde sayılmaktadır.
Bunlara örnek vermek gerekirse; görev sırasında veya dışında mevzuat veya talimatlarla yasaklanan davranışlarda bulunan, bildirimleri süresi içinde yerine ulaştırmayan, görev esnasında veya dışında kendisi ile aynı rütbede çalışanlara veya mesai arkadaşlarına karşı saygısız davranan, zati demirbaş tabanca veya geçici olarak verilen demirbaş tabancanın üzerinde orijinalliğini bozacak boya, kaplama, gravür veya ciddiyetle bağdaşmayacak şekil, desen, resim ve karakter gibi değişiklikler yapan jandarma personeli hakkında disiplin amirince kınama cezasına hükmedilebilmektedir. Verilen kınama cezasına karşı soruşturma evresinden başlayarak cezanın verilmesi ve tebliğinden itibaren 60 günlük süre içerisinde idare mahkemelerinde iptal davası açılabilmektedir.
Türk Milleti Adına Karar veren Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 5.İdari Dava Dairesi’nce 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45.maddesi uyarınca dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:
Dava, Batman İli, Sason Jandarma Komando Tabur Komutanlığı emrinde jandarma uzman çavuş olarak görev yapmakta olan davacı tarafından, amirin usulüne uygun verdiği emri yerine getirmemek fiilini işlediğinden bahisle eylemine uyan 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 8/5-ç,4 maddesi uyarınca neticeden
“brüt aylığından 1/3 oranında aylıktan kesme” cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Batman Valiliği İl Jandarma Komutanlığı Disiplin Kurulu’nun 12/04/2018 tarih ve K:2018/3 sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu işlemin yukarıda yer verilen ilkeler kapsamında değerlendirilmesinden, ilgili disiplin cezasının, “Yirmi dört ay uzun süreli durdurma” cezası karşılığı olarak neticeden “brüt aylığından 1/3 oranında aylıktan kesme cezası” şeklinde tesis edilmiş ise de,
Batman İdare Mahkememisinin 15/08/2018 tarihli ara kararı ile dava konusu işlemin konusunun tespiti ve disiplin cezasının uygulanması hususlarına yönelik olmak üzere açıklama yapılması istenilmiş olup, davalı idarece verilen cevapta;
dava konusu disiplin cezasının davacının brüt aylığından 24 ay süre ile 1/3 oranında kesinti yapılmak suretiyle uygulanmayıp,
7068 sayılı Kanun’un 8/7-b maddesi uyarınca aylığından yalnızca bir defaya mahsus olmak üzere kesinti yapılması şeklinde uygulandığı ve davacının terfi işlemlerinin 3269 sayılı Kanun’un 9. maddesine göre yürütüldüğü bilgisine yer verildiği anlaşıldığından, Dairemizce yapılan değerlendirmede dava konusu işlemin
“7068 sayılı Kanun’un 8/5-ç.4 maddesi uyarınca verilen 24 ay uzun süreli durdurma cezasının karşılığı olarak yine aynı Kanun’un 8/7-b maddesi uyarınca cezanın “brüt aylığın 1/3 oranında kesilmesi” cezası olarak tesis edildiği sonucuna varılarak, dava konusu işlemin hukuki denetimi bu doğrultuda yapılmıştır.
7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un “Amaç” başlıklı 1. maddesinde;
“Bu Kanunun amacı; Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeline ilişkin disiplinsizlik ve cezaları, disiplin amirlerini ve kurullarını, disiplin soruşturma usulü ile diğer ilgili hususları düzenlemektir.” hükmüne, “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde; “Bu Kanun;
a) Emniyet Genel Müdürlüğü teşkilatında çalışan her sınıftan memurları,
b) Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı teşkilatlarında görev yapan subay, astsubay, sözleşmeli subay, sözleşmeli astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erler ile diğer sınıflardaki memurları, kapsar.” hükmüne yer verilmiş, “Disiplin cezası verilecek fiiller” başlıklı 8. maddesinin, 8/5-ç.4 bendinde;
“Amirin usulüne göre verdiği emri yerine getirmemek” yirmi dört ay uzun süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller arasında sayılmış, aynı maddenin dava konusu işlemin sebebi olan eylem tarihi itibarıyla yürürlükte olan 7. fıkrasında ise; “Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında, terfileri 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümlerine tabi olan personelin; a) Kısa süreli durdurma cezası verilmesini gerektiren hallerde brüt aylıklarının 1/5’i ila 1/4’ü,
b) Uzun süreli durdurma cezası verilmesini gerektiren hallerde brüt aylıklarının 1/3’ü ila 1/2’si, kesilir.” hükmü, aynı fıkranın 17/1/2019 tarih ve 7161 sayılı Kanun’un 64. maddesi ile değişik ve halen yürürlükte olan metninde “Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında, terfileri 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 28/5/1988 tarihli ve 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 18/3/1986 tarihli ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve 10/3/2011 tarihli ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu hükümlerine tabi olan personelin;
a) Kısa süreli durdurma cezası verilmesini gerektiren hallerde brüt aylıklarının 1/5’i ila 1/4’ü,
b) Uzun süreli durdurma cezası verilmesini gerektiren hallerde brüt aylıklarının 1/3’ü ila 1/2’si, kesilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Batman ili, Merkez İlçe Jandarma Komutanlığı Üniversite Jandarma Karakol Komutanlığı emrinde jandarma uzman çavuş olarak görev yapmakta olan davacının, Vergili Jandarma Karakol Komutanlığı emrinde görev yaptığı dönemde hakkında,
“Vergili J.Krk. K. J.Asb. Üçvş. K2’ın görevlerin daha sağlıklı yürütülebilmesi ve hizmetin aksamaması için tüm rütbeli personelle erbaş ve erlere beslenme, barınma ve özlük haklarının takibinin yapılması hususunda
sorumluluk alanı görevli personel çizelgesi ile emniyet ve asayiş hizmetlerinin aksamadan yürütülmesi amacı ile rütbeli personele görev dağılım çizelgesinin tanzim edilerek personele tebliğinin yapılması
için emir verdiği, ancak Vergili J.Krk.Klığı emrinde geçici görevlendirme ile görevlendirilen Uzm. J.IV.Kad. Çvş. K5’ın bahse konu çizelgeleri “Ben bir ay daha buradayım, zaten gideceğim”
şeklinde beyan edip imzalamadığı”
iddiaları üzerine başlatılan soruşturma sonucunda düzenlenen raporda; Sason Jandarma Komando Tabur Komutanlığı emrinde görev yapan davacının 682 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 8/5-ç.4 maddesi gereğince amirin usulüne göre verdiği emri yerine getirmemek suçunu işlediği kanaatine varılarak 24 ay uzun süreli durdurma cezası tecziye edilmesi yönünde görüş bildirildiği,
soruşturma raporunda belirtilen görüş doğrultusunda Batman İl Jandarma Disiplin Kurulu’nun 12/04/2018 tarih ve 2018/3 sayılı kararı ile 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 8 ve 27. maddeleri gereğince davacının “Yirmi dört ay uzun süreli durdurma” cezası karşılığı neticeden “brüt aylığından 1/3 oranında aylıktan kesme cezası” ile cezalandırılmasına karar verilmesi üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İdare mahkemesince; dava konusu uyuşmazlık ile yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında çalışmakta olup,
disiplin usulleri 7068 sayılı Kanun kapsamında yürütülen ve terfileri 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümlerine tabi olan personellerin ilgili mevzuat uyarınca uzun veyahut kısa süreli durdurma cezası gerektiren bir eylemde bulunmaları halinde verilecek “durdurma cezasının”
aylıktan kesme cezası olarak uygulanacağının hüküm altına alındığı, ancak söz konusu hükmün yalnızca Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görev yapmakta olup,
terfileri 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümlerine tabi olan personellere ilişkin olduğu dikkate alındığında,
Batman ili, Merkez İlçe Jandarma Komutanlığı Üniversite Jandarma Karakol Komutanlığı emrinde jandarma uzman çavuş olarak görev yapmakta olan ve terfisi 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümlerine tabi olmayan davacı hakkında ilgili hükmün uygulanamayacağı, dolayısıyla anılan cezanın 7068 sayılı Kanun’un 8/7-b maddesi uyarınca “brüt aylığından 1/3 oranında kesme” cezasına çevrilmesine şeklinde uygulanamayacağı dikkate alındığında, bu husus gözetilmeksizin tesis edilen dava konusu işlemde mevzuata ve hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın konusu işlemin iptaline karar verilmiş olup, davalı idare vekili tarafından; idari işlemin yetki, şekil,
sebep, konu ve amaç itibarıyla mevzuat hükümlerine uygun olduğu, soruşturmanın usulüne uygun yapılmadığına ilişkin iddiaların gerçeği yansıtmadığı, usulüne uygun olarak soruşturmacı atanıp soruşturma yapıldığı, davacının soruşturma raporundaki beyanında disiplin suçunu işlediğini ikrar ettiği, soruşturmadaki tanıklar ve davacı savunması dinlenerek,
baskı yapılmadan hepsinin rızası dahilinde ifadelerin alındığı, objektif ve tarafsız bir şekilde 7068 sayılı kanunun 14. maddesindeki hususlar eksiksiz olarak yerine getirildiği, dava konusu disiplin cezasının hukuka ve mevzuata uygun olduğu ileri sürülerek Batman İdare Mahkemesi’nin kararının kaldırılması istenilmektedir.
Uyuşmazlıkta, Mahkemece özetle, 3269 Uzman Erbaş Kanunu’na tabi Jandarma Uzman Çavuş olan davacının, dava konusu işlemin sebebi olan eylem tarihinde yürürlükteki kademe ilerlemesi cezasının aylıktan kesme olarak uygulanmasına ilişkin 7068 sayılı Kanun’un 8/7-b maddesinde belirtilen 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na tabi olmadığından bahisle dava konusu işlemin iptaline karar verilmişse de,
17/1/2019 tarih ve 7161 sayılı Kanun’un 64. maddesi ile 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’nun da anılan kapsama alındığı, bu durumda davacı için lehe olduğu anlaşılan ve dava konusu işlem tesis edildikten sonra yürürlüğe giren mevzuat değişikliğinin dava konusu işlemin hukuka uygunluğunun denetlenmesinde gözetilmesi gerektiği açıktır.
Bu durumda, 7068 sayılı Kanun’un 8/7-b maddesinde dava konusu işlem tesis edildikten sonra yürürlüğe giren ve davacının lehine olan değişiklik dikkate alındığında
uzun süreli durdurma cezasının 1/3 oranında aylıktan kesme cezası şeklinde uygulanması yönündeki dava konusu işlemin iptali yönünde verilen kararda hukuka uyarlık görülmemekle birlikte,
dava konusu disiplin cezasına ilişkin başkaca usule yönelik bir hukuka aykırılığın bulunup bulunmadığı ve fiilin sübuta erip ermediği yönünden bir değerlendirme yapılarak yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine iadesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, istinaf başvurusunun KABULÜ ile istinafa konu mahkeme kararının KALDIRILMASINA,
dava dosyasının 2577 sayılı Kanun’un 45. maddesinin 5. fıkrası uyarınca yeniden bir karar verilmek üzere mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
mahkemesince yeniden bir karar verileceğinden bu aşamada yargılama giderleri yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, 14/10/2020 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.
Faydalı Linkler:
MDM Hukuk ve Danışmanlık; Ankara merkezli faaliyet gösteren bir avukatlık bürosudur.
Büromuz; ülke genelinde avukatlık mesleğinin yasal ve etik değerleri çerçevesinde hukukun bir çok alanında yetkin kadrosuyla avukatlık ve danışmanlık hizmeti sunmaktadır.
Bu web sitesi ve içindeki bilgiler, Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kurallarına göre ve özellikle reklam yasağına uygun olarak tasarlanmıştır. MDM HUKUK & DANIŞMANLIK web sitesinin tüm bilgi ve materyaller sadece bilgilendirme olup bunların tamamına veya bir kısmına dayanılarak yapılan işlemlere, eylemlere ve bunların sonuçlarına ilişkin hiçbir sorumluluk kabul edilmez. Söz konu bilgilerin aktarılması ile kullanıcılar ve web tarayıcıları ile MDM HUKUK & DANIŞMANLIK arasında bir avukat-müvekkil ilişkisi yaratılması amaçlanmamıştır ve bilgilerin bu kişilerce alınması hiçbir şekilde bu yönde bir ilişki oluşturmayacaktır. Müvekkiller veya okuyucular hiçbir şekilde mevcut duruma ve özelliklerine ilişkin olarak uygun hukuki veya başka herhangi bir profesyonel görüş almadan, MDMHUKUK & DANIŞMANLIK web sitesinde yer alan herhangi bir hususa dayanarak bir eylemde bulunmamalıdır. MDM HUKUK & DANIŞMANLIK, bu web sitesi aracılığıyla ulaşılan üçüncü kişilere ait içeriklerden hiçbir şekilde sorumlu değildir.
MDM Hukuk ve Danışmanlık Tüm Hakları Saklıdır.
