Genel Olarak Disiplin Cezaları

Disiplinsizlik fiili, 7968 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’a göre disiplinsizlik olarak kabul edilen fiillerin; Emniyet Genel Müdürlüğü teşkilatında çalışan her sınıftan memurlar, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı teşkilatlarında görev yapan subay, astsubay, sözleşmeli subay, sözleşmeli astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erler ile diğer sınıflardaki memurlar tarafından işlenmesi halinde oluşmaktadır.

Disiplinsizlik nedeniyle disiplin amirleri veya kurulları tarafından verilen ve ilgili Kanunda gösterilen yaptırımlar disiplinsizlik cezaları olarak ifade edilir. Disiplinsizlik içeren fiil kasıtlı olarak gerçekleşebileceği gibi taksirle de gerçekleşebilir.

Disiplin cezası verilecek fiiller ilgili kanunun 8. Maddesinde sınırlı sayılmakla beraber fiilin ağırlığına göre cezanın ağırlığı değişmektedir.

Disiplin Cezası Vermeye Yetkili Olanlar Kimlerdir?

Disiplin cezası vermeye disiplin amirleri ve üst disiplin amirleri yetkilidir. Aynı zamanda İl Polis Disiplin Kurulları da 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu hükümlerince disiplin cezası vermeye yetkili kılınmıştır.

Polis Disiplin Cezaları Nelerdir?

1) Polis Disiplin Cezaları

Disiplin cezaları kamu menfaatine yapılan işlemlerin, verimliliğinin ve düzeninin sağlanması amacıyla kamu personellerine uygulanan idari yaptırımlardır. Disiplin cezaları, caydırıcılığı ve cezalandırılması bakımından, ceza hukukundaki yaptırımlarla benzerlik göstermektedir.

2) Polislere Uygulanan Disiplin Cezaları Nelerdir?

Emniyet teşkilatında çalışan, her sınıftaki kamu görevini yerine getiren, personel için uygulanacak disiplin cezaları 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanunda düzenlenmiştir. 7068 sayılı kanunun 7-12. Maddeleri arasında disiplin cezası gerektirecek haller ve verilecek cezalar tahdidi olarak sayılmıştır. Devamındaki maddelerde ise Disiplin cezası gerektirecek eylemlerin soruşturmasının ve cezaya hükmedilmesinin usullerine değinilmiştir.

a) Uyarma

Uyarma cezası, emniyet personelinin görevini icra ederken daha dikkatli ve özenli olması gerektiğine dair yazılı olarak yapılan bir uyarıdır. Uyarma cezası, personelin kamu düzenini sekteye uğratmamakla birlikte ona zarar veren fiillerine karşı verilir. Çalıştığı yeri kirli bırakmak yahut Nezaket kurallarına aykırı hareketlerde bulunmak uyarı cezası gerektiren hallere örnek gösterilebilir.

b) Kınama

Kınama cezası emniyet personelinin, kamu görevini yerine getirirken yaptığı kusurlu işlemlerden kaynaklı verilir. Kınama cezası yazılı olarak verilmektedir. Bildirimleri süresi içerisinde yerine ulaştırmamak veya kılık kıyafet mevzuatına uygun giyinmemek kınama cezası gerektiren hallere örnek gösterilebilir.

c) Aylıktan Kesme

Aylıktan kesme cezası, Kamu personelinin kusurunun ağırlığına göre, zam ve tazminatlar hariç, brüt maaşının 15 günlük miktarı kadarının kesintiye uğratılmasıdır. İlgili kanunun 8. Maddesinde aylıktan kesme cezasını gerektiren haller ve kesintiye uğratılacak miktar belirtilmiştir. Görev dışında üstlerine karşı saygısızlık yapmak veya astına karşı onur kırıcı söylemlerde bulunmak gibi eylemler aylıktan kesme cezasının uygulanacağı durumlara önek gösterilebilir.

d) Kısa Süreli Durdurma

Kısa süreli durdurma cezası, personelin bulunduğu kademedeki ilerlemesini 4, 6 yahut 10 ay süreyle durdurulmasıdır. Personelin yaptığı kusurlu hareketlerden kaynaklı uygulanacak durdurma cezası 7068 sayılı kanunun 8. maddesinde tahdidi olarak sayılmıştır. Amirine yalan söylemek veya denetim görevini yerine getirmemek kısa süreli durdurma cezasının uygulanacağı hallere örnek gösterilebilir.

e) Uzun Süreli Durdurma

Uzun süreli durdurma cezası, personelin bulunduğu kademedeki ilerlemesini 12, 16, 20 veya 24 ay süreyle durdurulmasıdır. Uzun süreli durdurma cezası gerektiren haller ilgili kanunun 8. maddesinde sayılmıştır. Üzerine zimmetlenmiş silahın ihmal sonucu kaybedilmesi veya amire hakaret etmek uzun süreli durdurma cezasının uygulanacağı hallere örnek gösterilebilir.

f) Meslekten Çıkarma

Meslekten çıkarma cezası, Emniyet personelinin kamu görevini icra ederken yaptığı kusurlu davranışlardan ötürü verilen cezadır. Meslekten çıkarılan bireyler, bir daha hiçbir şekilde emniyet, jandarma veya sahil güvenlik teşkilatlarında görev alamamaktadır. Görev sırasında, kişilerin din, dil, ırk gibi farklılıklarından ötürü ayrımcılık yapmak veya görevi kötüye kullanmak Meslekten çıkarma cezasının uygulanabileceği hallere örnek gösterilebilir.

g) Devlet Memurluğundan Çıkarma

Personelin kusurlu davranışından ötürü Kamu menfaati ciddi bir şekilde zarar görmüş ise yahut zarar ihtimali var ise personel bir daha devlet memuru olamayacak şekilde devlet memurluğundan çıkarılabilir.

7068 sayılı kanunun 9. maddesinde Devlet memurluğundan çıkarma cezası düzenlenmiştir. Söz konusu maddede Devlet memurluğundan çıkarma cezasına tabi olacak cezalar ve ceza verme yetkisine sahip kişiler düzenlenmemiştir fakat bu konuda 657 sayılı Devlet Memurları kanununa atıf yapılmıştır. 7068 sayılı kanunun 9. maddesinde disiplin cezasına tabi olacak iki fiil belirtilmiştir. Bunlar;

• Ülkenin bağımsızlığını zedelemeye, bütünlüğünü bozmaya ve milli güvenliği tehlikeye düşürmeye yönelik herhangi bir faaliyette bulunmak veya aynı nitelikte faaliyet gösteren herhangi bir harekete, gruplaşmaya, vakıf, dernek ve benzeri teşekküle katılmak, bunlara yardım etmek veya bu yapılarla ilişki içerisinde bulunmak,
• İşkence yapmaktır.

h) Disiplin Ceza Puanından Kaynaklı Meslekten Çıkarma

Disiplinsizliğin alışkanlık haline gelmesi durumunda personele meslekten çıkarma cezası uygulanmaktadır. Eğer bir emniyet personeli;

• En son alınan disiplin cezasının kesinleştiği tarihten geriye doğru son bir yıl içinde 20 disiplin cezası puanı veya en az iki farklı disiplin amirinden toplam 12 defa veya daha fazla disiplin cezası almaması,
• En son alınan disiplin cezasının kesinleştiği tarihten geriye doğru son beş yıl içinde 40 disiplin cezası puanı veya en az iki farklı disiplin amirinden toplam 25 defa veya daha fazla disiplin cezası alması durumunda meslekten çıkarma cezası verilmektedir.

Disiplin cezası puan sistemi ise şu şeklidedir:

Disiplin cezasıCeza puanıUyarı cezası1Kınama cezası2Aylıktan kesme cezası3Kısa süreli durdurma cezası4Uzun süreli durdurma cezası5

3) Polis Disiplin Cezalarına Karşı İtiraz Yolları Nelerdir?

Emniyet personeline verilen disiplin cezalarında, bir üst disiplin amirine yazılı olarak itiraz edilir. Yapılacak itirazın süresi ise tebliğ tarihinden itibaren 10 gündür.

Süresi içerisinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir. Emniyet genel müdürlüğünün ve valiliğin verdiği cezalarda ise Bakanlık Yüksek Disiplin Kuruluna itiraz edilir.

Bakanlık ve disiplin kurullarının verdiği disiplin cezalarında ise itiraz merci bulunmamaktadır. Bu kurumların verdiği cezalara karşı yalnızca idare mahkemesinde dava açılabilmektedir.

İtiraz edilen merci 30 gün içerisinde karar vermelidir. Eğer itiraz haklı bulunur ise cezayı hafifletebilir yahut tamamen kaldırabilir. Fakat itiraz merci verilen cezayı az bularak arttıramaz. Verilen karar itiraz edene tebliğ edilmesi ile kesinleşir.

4) Polis Disiplin Cezalarına Karşı Yargı Yolları Nelerdir?

Polis disiplin cezalarının haksız bir nedenden ötürü verildiği düşünülüyorsa yahut herhangi bir itiraz nedeni var ise, cezanın veya itiraz sonucunun tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde yetkili idare mahkemesinde dava açılmalıdır. Disiplin cezalarına karşı iptal davaları personelin terfi bakımından önem taşımaktadır. Çünkü hakkında disiplin cezası verilmiş olan personel rütbe terfi alamayacak ve haklarından mahrum kalmış olacaktır.

5)Polis Disiplin Cezaları na Dair Emsal Karar

Danıştay, 10. Daire, E. 1984/2017, K. 1985/229, T. 14.02.1985

Danıştay, 5. Daire, E. 2016/20334, K. 2019/3710, T. 16.05.2019

Yargı Kararları

Danıştay Kararı – 12. D., E. 2003/4026 K. 2004/829 T. 12.3.2004

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onikinci Dairesince işin gereği düşünüldü:

Dava; polis memuru olarak görev yapan davacının, Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünün 8/38 ve 15.maddeleri uyarınca 24 ay uzun süreli durdurma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Sivas İdare Mahkemesinin 20.5.2003 günlü, E:2002/410, K:2003/444 sayılı kararıyla; olayda, polis memuru olarak görev yapan davacı hakkında yapılan soruşturma sonucu, idarece kendisine yapılan uyarıya karşın, çevresinde iffetsizlikle tanınan ya da durumu güvenlik bakımından sakıncalı olduğu polis soruşturmasıyla sabit olan kişiyle evlenmek fiilini işlediğinden bahisle meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılması gerekirken, alt ceza uygulaması yapılarak

Tokat İl Polis Disiplin Kurulunca 24 ay uzun süreli durdurma cezası ile cezalandırıldığı, bakılmakta olan davanın bu işlemin iptali istemiyle açıldığının anlaşıldığı, davacının eyleminin karşılığı meslekten çıkarma cezası olarak belirlendiği, bu cezanın kabul ya da reddedilmesinin veya alt ceza uygulanmasının memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulunun takdiri içinde olduğu halde, yüksek disiplin kurulunda görüşülmeksizin il polis disiplin kurulunca ceza tayininde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Davalı idare; polis memurlarına tüm cezaların il polis disiplin kurulunca verilebileceğini öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.

3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun ek 5.maddesinde; İl polis disiplin kurullarının kuruldukları il emniyet kadrosundaki polis memurları, çarşı ve mahalle bekçileri ile atanması il makamına ait personele bütün disiplin cezalarını vermeye yetkili olduğu, ek 7.maddesinde ise; İl polis disiplin kurulunun polis memurları hakkında verilen meslekten çıkarma cezası dışındaki kararları valinin, polis memurları hakkında verilen meslekten çıkarma cezası kararları valinin önerisi, Genel Müdürlük Yüksek Disiplin Kurulunun görüşü ve Bakanın onayı ile kesin karara bağlanacağı hükmüne yer verilmiştir.

Olayda; polis memuru olarak görev yapan davacı hakkında; idarece kendisine yapılan uyarıya karşın çevresinde iffetsizlikle tanınan ya da durumu güvenlik bakımından sakıncalı olduğu polis soruşturmasıyla sabit olan kişiyle evlendiği gerekçesiyle soruşturma açıldığı,

Soruşturma sonucu fiilinin sabit olduğundan bahisle meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılmasının önerildiği, bu önerinin Tokat Valiliği İl Polis Disiplin Kurulunda görüşüldüğü, davacının üzerine atılı suçun sübuta ermesi nedeniyle meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılmasının gerektiği ancak,

Tüzüğün 15.maddesinin uygulanmasına ve 24 ay uzun süreli durdurma cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği, İdare Mahkemesince davacının fiilinin karşılığı olan cezanın meslekten çıkarma cezası olduğu, bu cezanın kabul veya reddedilmesi veya alt ceza uygulanması konusunda yetkinin yüksek disiplin kuruluna ait olduğu, dosyanın yüksek disiplin kurulunda görüşülmesi gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmış ise de;

Yukarıda sözü edilen 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun ek 5.maddesinde, polis memurlarına bütün disiplin cezalarını vermeye il polis disiplin kurullarının yetkili olduğu kurala bağlandığından ve ceza verme yetkisine sahip olan kurulca, alt ceza uygulanmasının yapılıp yapılmayacağının tartışılmasının hukuka aykırı olmaması karşısında, dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmadığından İdare Mahkemesince davanın esası incelenerek bir karar verilmesi gerekirken dava konusu işlemin yetki yönünden iptali yönündeki kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle, Sivas İdare Mahkemesince verilen 20.5.2003 günlü, E:2002/410, K:2003/444 sayılı kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 12.3.2004 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Danıştay Kararı – 12. D., E. 2009/8137 K. 2012/4969 T. 21.9.2012

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onikinci Dairesince işin gereği düşünüldü:

Dava; Polis memuru olarak göre yapan davacının, Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünün 8/6.maddesi uyarınca “meslekten çıkarma” cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Şanlıurfa İdare Mahkemesince verilen 11.6.2009 günlü, E:2007/119,K:2009/974 sayılı kararla; davalı idarece davacının fiili adam öldürmeye teşebbüs olarak nitelendirilse de, hakkında yapılan cezai yargılama sonucu davacının kasten yaralama suçunu işlediğinin belirlenmesi, anılan suçun ise Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünün 8. maddesinin yukarıda metni verilen 6. maddesinde belirtilen suçlar arasında sayılmaması nedeniyle söz konusu madde hükmünün davacıya uygulanma olanağı bulunmadığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.

Davalı idare, davacı hakkında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığını öne sürerek kararın bozulmasını istemektedir.

Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünün meslekten çıkarma başlıklı 8. maddesinin 6. fıkrasında “….kasten adam öldürmeye teşebbüs” fiili, anılan maddenin 23. fıkrasında ise “Meskun yerlerde veya binalarda veya herkesin dolaşıp gezebileceği veya oturabileceği yerlerde hiç bir neden yokken silah atmak.” fiili meslekten çıkarma cezasını gerektirir fiiller arasında sayılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, davacının, … isimli şahsı yaraladığından bahisle gözaltına alındığı ve hakkında açılan ceza davası sonucunda Şanlıurfa 3.Ağır Ceza Mahkemesinin 12.3.2009 günlü, ve E:2006/236,K:2009/29 sayılı kararıyla kasten yaralama suçunun işlemek nedeniyle 2 yıl 9 ay 10 gün hapis cezası ile cezalandırıldığı aynı eylemi nedeniyle Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünün 8/6. Maddeleri uyarınca kasten adam öldürmeye teşebbüs etmek suçundan dolayı dava konusu meslekten çıkarma cezasıyla cezalandırıldığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının fiilli, Ağır Ceza Mahkemesi kararındaki suçun nitelendirmesi gereği, Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü’nün 8/6. maddesinde düzenlenen

“….kasten adam öldürmeye teşebbüs” suçunu oluşturmamakla birlikte, davacının meskun mahalde, mesleki herhangi bir neden olmaksızın, şahsi diyologları nedeniyle çıkan bir tartışma sırasında beylik silahı ile ateş ettiği ve bu esnada …’ü yaraladığı sabit olduğundan,

Eyleminin anılan Tüzüğün 8/23. maddesinde düzenlenen “Meskun yerlerde veya binalarda veya herkesin dolaşıp gezebileceği veya oturabileceği yerlerde hiç bir neden yokken silah atmak.” suçunu oluşturduğu kanaatine varılmış olup, bu eylem de meslekten çıkarma cezasını gerektirdiğinden, dava konusu işlemde netice itibariyle hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Bu durumda, davacının meslekten çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemin iptali yolunda verilen temyize konu idare mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle Şanlıurfa İdare Mahkemesince verilen 11.6.2009 günlü ve E:2007/119, K:2009/974 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen nedenler gözetilmek suretiyle yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine 21.09.2012 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

Fayhdalı Linkler: 

1. Emniyet Disiplin Tüzüğü
2. Polis Disiplin Mevzuatı
3. ASKER VE POLİS HUKUKU
4. TSK Disiplin Kanunu ve Yargılama Süreci

Polis Disiplin Hukuku