Belediyeler, kendi sınırları dahilindeki yapıları denetlemek yoluyla imar planına veya inşaat ruhsatına aykırı yapıları tespit etmekle sorumludur. Aykırılığın tespiti durumunda, inşaatı durdurma ve yıkım kararı alma yetkisi belediye encümenine aittir. Yıkım kararı uygulanması durumunda geri dönülemez sonuçlar meydana geleceğinden, idari işlemin unsurlarına elverişli olacak şekilde karar alınması önem arz etmektedir. Bu unsurlardan birinde sakatlık varsa işlem hukuka aykırı olacaktır ve işlemin iptali istenebilecektir.

Belediyenin Yıkım Kararı Nasıl Durdurulur?

Yıkım kararı için dava açmak yıkım işlemini tek başına durduramaz. Yıkım kararının iptali için dava açıldığında yürütmenin durdurulması talebi de olmalıdır. Yürütmenin durdurulması talebi mahkeme tarafından İYUK madde 27 çerçevesinde sonuca bağlanacaktır. Yapı yıkıldıktan sonra eski haline tekrar dönemeyeceğinden genellikle mahkeme tarafından yürütmenin durdurulması kararı verilmektedir.

Bina Yıkım Kararını Kim Verir?

Bir binanın yıkım kararı, genellikle komplike ve çok boyutlu bir süreçtir. Bu yazıda, bina yıkım kararının kim tarafından verildiğini ve bu kararın hangi koşullarda alınabileceğini inceleyeceğiz.

Bir bina yıkım kararını almak genellikle yetkili yerel yönetimlerin veya devlet kurumlarının sorumluluğundadır. Türkiye’de bu kararı genellikle belediyeler ve ilgili devlet kurumları verir. Bu karar, binanın yaşına, durumuna, güvenlik risklerine ve diğer çeşitli faktörlere dayanır.

Bir binanın yıkılmasına karar verilmesi için genellikle belirli bir dizi kriter karşılanmalıdır. Örneğin, bina ciddi bir güvenlik riski oluşturuyorsa, yıkım kararı verilmesi muhtemeldir. Bu, genellikle binanın yapısının bozulduğu, çökmekte olduğu veya başka bir şekilde insanların güvenliğini tehdit ettiği durumlarda geçerlidir.

Kendi sınırları dahilindeki yapıları denetlemek yoluyla imar planına veya inşaat ruhsatına aykırı yapıları tespit etmekle sorumludur. Aykırılığın tespiti durumunda, inşaatı durdurma ve yıkım kararı alma yetkisi belediye encümenine aittir.

Belediyenin Yıkım Kararı ve Para Cezası

Yapı ruhsatı olmadan ya da yapı ruhsatı ve eki mimari projeye aykırı şekilde inşa edilen yapıyı yapan şahıslara 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi doğrultusunda para cezası verilir.

Para cezası tutarı kanunda belirtilen kıstaslara göre farklılık göstermektedir. Yapının inşa edilmesinde görevli olmayan şahıslar sonradan malik olduklarında cezaların şahsiliği ilkesi gereği para cezası ile karşı karşıya kalmazlar.

Yapının daha sonra ruhsata bağlanması ya da ruhsata uyumlu şekle getirilmesi durumları para cezası verilmesine engel teşkil etmez. Para cezası vermeye belediye ve il encümenleri yetkilidir. Kararların tebliği üzerine 60 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açma imkânı vardır.

Yıkım Kararına Karşı Dava Yolu

Öncelikle yıkım kararı veren idareye başvurularak kararın kaldırılması talep edilebilir. İdare tarafından bir cevap verilmemesi halinde yahut olumsuz cevap verilmesi halinde idare mahkemelerinde dava açılır. Açılacak dava türü iptal davası olup görevli mahkemeler idare mahkemeleridir. Dava taşınmaz ile ilgili olduğu için yetkili mahkeme taşınmazın olduğu yer mahkemesidir.

Belediyede Kaçak Bina Yıkım Kararı Nasıl Alınır?

Belediyelerce verilen yıkım kararının İmar Kanunu’nda belirtilenlere uygun şekilde yapılması gerekmektedir.

Bu Kanun hükümlerine göre; ruhsatsız şekilde yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine veya ruhsatsız yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece saptanması, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir halde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu belirlenir.

Yapı mühürlenerek inşaat hemen durdurulur. Yapının imar mevzuatına aykırı şekilde yapıldığına dair bilgi, tapu kayıtlarının beyanlar kısmına kaydedilmek üzere ilgili idaresince tapu dairesine en geç yedi gün içinde yazılı olarak bildirilir.

Aykırılığın giderildiğine dair ilgili idaresince tapu dairesine bildirim yapılmadan beyanlar kısmındaki kayıt kaldırılamaz.

Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılması ile yapı sahibine tebliğ olmuş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası muhtara verilir, bir nüshası da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne verilir.

Bu tarihten başlayarak maksimum bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun şekle getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını talep eder.

Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat edinildiği ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına müsaade edilir.

Aksi halde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararı ardından, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden alınır.

Yapı tatil tutanağının düzenlendiği tarihten başlayarak bir ay içinde yapı sahibince yapının ruhsata uygun hale getirilmediğinin veya ruhsat alınmadığının ilgili idaresince saptanmasına karşın iki ay içinde hakkında yıkım kararı alınmayan yapılar ile hakkında yıkım kararı alınmış olmasına karşın altı ay içinde ilgili idaresince yıkılmayan yapılar, yıkım maliyetleri döner sermaye işletmesi gelirlerinden alınmak üzere Bakanlıkça yıkılabilir veya yıktırılabilir.

Yıkım maliyetleri %100 fazlası ile ilgili idaresinden alınır. Bu biçimde tahsil edilememesi halinde ilgili idarenin 5779 sayılı Kanun doğrultusunda aktarılan paylarından kesilerek tahsil olunur. Tahsil olunan miktarlar, Bakanlığın döner sermaye işletmesi kısmına gelir olarak kaydedilir.

İdare tarafından ruhsata bağlanamayacağı veya aykırılıkların giderilemeyeceği tespit edilen taşınmazların ruhsatı üçüncü fıkrada düzenlenen bir aylık süre beklenmeden iptal olur ve mevzuata aykırı yapılar için beşinci fıkra hükümleri uygulanır.

Belediyenin Para Cezasından Sonra Yıkım Kararı Ne Zaman Çıkar?

Yapı tatil tutanağında yapının ruhsata uyar şekle getirilmesi için bir süre verilmesi gerekmektedir. Yapı sahibine böyle bir süre tanınmazsa, Danıştay yapı tatil tutanağının düzenlendiği andan itibaren bir aylık zaman verildiği kabul edilmektedir. Bu süre dolmadan yıkım kararı verilemez.

Yıkım Kararı Hangi Durumlarda Verilebilir?

İmar Kanunu’nda ruhsat olmadan veya ruhsat ve eklerine aykırı biçimde yapı ortaya koyulduğunun ilgili idare tarafından veya fenni mesulce belirlenmesi durumunda, yapının mühürlenerek inşaatın durdurulacağı belirlenmiştir.

Şayet ki yapı ruhsata uygun hale getirilmezse yıkım kararı verilir. İmar Kanunu kapsamındaki tüm yapılar için belediyeden ya da valilikten yapı ruhsatı edinilmelidir.

Belediye ve valilikten izin alınmasına rağmen bu izni belirtir ruhsatın eklerine aykırı bir şekilde yapı yapılırsa ruhsat eklerine aykırı yapı durumu söz konusu olur. Ruhsat ve eklerine aykırılık durumlarında yıkım kararı verilecektir.

İmar Barışında Yıkım Kararı

İmar barışı ile ruhsatı olmayan veya ruhsat eklerine aykırılık teşkil eden yapıların kayıt altına alınması ile bu yapılara yasallık kazandırmak hedeflenir. İmar barışı uygulaması ile imar mevzuatına aykırılık olmasına rağmen fiilen faaliyet gösteren, haklarında tespit işlemi yapılamamış veya yıkım kararı ve idari para cezası verildiği halde uygulanamamış taşınmazların kayıt altına alınması sağlanmıştır.

Belediyenin Yıkım Kararı Sonucunda Tam Yargı Davası

Tam yargı davası; idarenin herhangi bir işlemi, eylemi veya ihmali sebebiyle zarara uğrayan şahsın maddi ve manevi zararının tazmini talebiyle açtığı bir idari dava çeşididir. Tam yargı davası, idare aleyhine açılan özel hukuktaki tazminat veya alacak davasına benzer bir idari dava olarak sayılabilir. Belediye’nin hukuka ve kanuna aykırı olarak yaptığı yıkımdan zarar gören kişiler bu konuya ilişkin tam yargı davası açabilecektir.

Yıkım Yetkisi ve Yıkım Kararı

Belediyelerce verilen yıkım kararının İmar Kanunu’nda belirtilenlere uygun şekilde yapılması gerekmektedir. Bu Kanun hükümlerine göre; ruhsatsız şekilde yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine veya ruhsatsız yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece saptanması, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir halde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu belirlenir. Yapı mühürlenerek inşaat hemen durdurulur.

Yapının imar mevzuatına aykırı şekilde yapıldığına dair bilgi, tapu kayıtlarının beyanlar kısmına kaydedilmek üzere ilgili idaresince tapu dairesine en geç yedi gün içinde yazılı olarak bildirilir. Aykırılığın giderildiğine dair ilgili idaresince tapu dairesine bildirim yapılmadan beyanlar kısmındaki kayıt kaldırılamaz.

Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılması ile yapı sahibine tebliğ olmuş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası muhtara verilir, bir nüshası da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne verilir.

Bu tarihten başlayarak maksimum bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun şekle getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını talep eder.

Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat edinildiği ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına müsaade edilir.

Aksi halde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararı ardından, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden alınır. Yapı tatil tutanağının düzenlendiği tarihten başlayarak bir ay içinde yapı sahibince yapının ruhsata uygun hale getirilmediğinin veya ruhsat alınmadığının ilgili idaresince saptanmasına karşın iki ay içinde hakkında yıkım kararı alınmayan yapılar ile hakkında yıkım kararı alınmış olmasına karşın altı ay içinde ilgili idaresince yıkılmayan yapılar, yıkım maliyetleri döner sermaye işletmesi gelirlerinden alınmak üzere Bakanlıkça yıkılabilir veya yıktırılabilir.

Yıkım maliyetleri %100 fazlası ile ilgili idaresinden alınır. Bu biçimde tahsil edilememesi halinde ilgili idarenin 5779 sayılı Kanun doğrultusunda aktarılan paylarından kesilerek tahsil olunur. Tahsil olunan miktarlar, Bakanlığın döner sermaye işletmesi kısmına gelir olarak kaydedilir.

İdare tarafından ruhsata bağlanamayacağı veya aykırılıkların giderilemeyeceği tespit edilen taşınmazların ruhsatı üçüncü fıkrada düzenlenen bir aylık süre beklenmeden iptal olur ve mevzuata aykırı yapılar için beşinci fıkra hükümleri uygulanır.

Kaçak Yapı Yıkım Kararı Nasıl Alınır

Kaçak yapı yıkım kararı almak için aşağıdaki adımları takip etmek gerekmektedir:

1. İhbar veya Tespit: Kaçak yapı tespit edildiğinde, yetkililere (belediye, emniyet, çevre ve şehircilik müdürlüğü vb.) ihbar edilmelidir. İhbar, kaçak yapının bulunduğu ilgili yerleşim birimindeki yetkili mercilere yapılabilir.
2. İnceleme ve Değerlendirme: İhbarın veya tespitin ardından yetkililer, kaçak yapının durumunu inceleyecek ve değerlendirecektir. Yapılan inceleme sonucunda kaçak yapı olduğu tespit edilirse, yıkım kararı alınması gerekebilir.
3. İdari Süreç: Yetkililer, kaçak yapının yıkımı için gerekli idari süreci başlatacaktır. Bu süreçte, ilgili kişilere bildirim yapılır ve yıkım kararı ile ilgili bilgiler aktarılır. Kaçak yapının yıkılması için belirli bir süre tanınabilir.
4. İtiraz ve İtirazın Değerlendirilmesi: Kaçak yapı sahipleri, yıkım kararına itiraz etme hakkına sahiptir. İtirazlar, ilgili mercilere yazılı olarak yapılmalı ve belirli bir süre içinde gerçekleştirilmelidir. İtirazlar, gerekçeleriyle birlikte değerlendirilir ve karar alınır.
5. Yıkım Süreci: İdari süreç tamamlandıktan ve itirazlar değerlendirildikten sonra, yıkım kararı kesinleşir. Yıkım, yetkililer tarafından belirlenen süre içinde gerçekleştirilir. Yıkım işlemi, kaçak yapının fiziksel olarak ortadan kaldırılması anlamına gelir.

Kaçak yapı yıkım kararı alınması süreci, yerel yönetimlerin ilgili mevzuatına, bölgesel koşullara ve yapılanma politikalarına göre farklılık gösterebilir. Bu nedenle, sürecin ilgili yerel yönetimin uygulamalarına uygun olarak takip edilmesi önemlidir. Hukuki danışmanlık almak ve yetkililerle iletişim halinde olmak da bu süreçte önemlidir.

Yıkım Kararlarında Yetkili Makamlar

Yıkım kararlarında yetkili makamlar taşınmazın bulunduğu yere göre değişmektedir. Belediyelere bağlı olan bölgelerde eksikliği giderilmemiş yapıya ait yıkım kararını alırken kamu gücünü belediye encümeni kullanırken valiliğe bağlı yerlerde bu yetki il idaresince kullanılmaktadır.

Kolluk kuvveti tarafından gerçekleştirilen bu yıkıma ait bütün masraflar eksikliğin giderilmesi için süre verilen ilgiliden tahsil edilmektedir. İmar Kanunu m.32 uyarınca yıkım kararlarında yetkili makamlar içinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sayılmıştır.

Belediyenin Yıkım Kararına Karşı Dava Açılabilir Mi?

Belediyenin hukuka aykırı bir şekilde verdiği yıkım kararlarına karşı, hak sahiplerinin itiraz ve/veya dava yoluna başvurmaları olanağı vardır, yıkım kararı işleminin iptali davalarında yürütmenin durdurulması talep edilmesi hususu son derece önemlidir.

Yıkım Kararının İptali Davası Nerede Açılır?

Yıkım kararına karşı açılacak iptal davalarında görevli mahkemeler idare mahkemeleridir. Dava taşınmaz ile ilgili olduğu için yetkili mahkeme taşınmazın olduğu yer mahkemesidir.

İptal Davası Açılması Yıkım Kararını Durdurur Mu?

Yapı tatil tutanağı veya yıkım kararına itirazda bulunulması veya bunların iptali için iptal davası açılması yıkım işlemini durdurmak için yeterli değildir.

İptal davasına dair süreçler uzun sürebilir. Davanın devam ettiği süre zarfında yapının yıkılmasına engel olmak için iptal davasının yürütmeyi durdurma talebi içerir bir şekilde açılması zaruridir.

Davanın bu taleple açılması durumunda mahkeme talebin haklılığı ile ilgili bir değerlendirme yaparak davanın sonuçlanmasına kadar yıkım işleminin durdurulmasına dair bir karar verebilir. Mahkeme dava bitiminde davanın reddine karar verirse bu karardan sonra yıkım gerçekleştirilebilir.

Belediye Encümeninin Yıkım Ve Para Cezasına Karşı Ne Yapılabilir?

Yıkım kararlarına karşı idare mahkemelerinde “encümen kararının iptali” istemli dava açılmalıdır. Encümen kararında İmar Kanunu 32. maddesine dayanarak yıkım kararı ile birlikte İmar Kanunu 42. maddesine dayanarak ruhsatsız inşaatın müteahhide ve yapı malikine idari para cezası uygulanacaktır.

Ayrıca taşınmazın bulunduğu yerde düzenlenen tutanak tarihinden itibaren yapının mevzuata uygun hale getirilebilmesi için 30 gün süre tanınması ve belirtilen süre içinde de mevzuata uygunluğun sağlanmış olması 42. maddeye dayanarak para cezası verilmesini doğrudan engel olmayacaktır. Encümenin yıkım kararının iptali ile birlikte İmar Kanunu 42. maddeye dayanarak verilen para cezasının iptali istemli dava açılmalıdır.

Yıkım Kararı Nasıl Engellenir?

Yıkım kararının kaldırılması veya geri alınması durumunda aksine bir kanuni düzenleme bulunmadıkça “yetkide ve usulde paralellik ilkesi” uyarınca yıkım kararı veren makam tarafından işlemin kaldırılmasına veya geri alınmasına karar verilebileceği yerleşmiş idari yargı içtihatlarındandır.

Danıştay konuyla ilgili önüne gelen bir uyuşmazlıkta; “… 3194 sayılı Kanunun 32. ve aynı Kanunun 42.maddesi uyarınca belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde yapılan ruhsatsız inşaatın yıkımına ve ruhsatsız inşaatı yapan yapı sahibine para cezası verilmesine karar vermeye ilgili belediye encümeni yetkili olduğundan, usulde ve yetkide paralellik ilkesi gereğince, bu işlemlerin kaldırılması veya geri alınması yolundaki başvurular hakkında da karar vermeye yetkili olduğu açık olup… encümence bir karar verilmesi gerekirken yetkisiz makam olan Şişli Belediye Başkanlığı Yapı Kontrol Müdürlüğün’ce bu yöndeki başvurunun reddedilmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.”

şeklinde karar vererek yıkım ve para cezası verilmesi hususunda da yetki ve usulde paralellik ilkesini kabul ettiğini ifade etmiştir. Yapı ruhsatı almadan yapılabilecek yapılar hariç olmak üzere; ruhsat almadan yapıya başlandığının veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının tespiti, ihbarı veya herhangi bir şekilde öğrenilmesi üzerine belediye veya 5302 sayılı Kanun hükümleri uyarınca il özel idaresince o andaki inşaat durumu tespit edilecek ve yapı mühürlenerek derhal durdurulacaktır.

32.madde hükmü yapının hiç ruhsat alınmadan yapılan bir yapı olması ile inşaata başlamadan önce ruhsat alınmasına rağmen ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılması arasında herhangi bir ayrıma tabi tutmamaktadır. Mühürlenerek durdurma kararı durdurma işlemini belgeleyen tutanağın yapı yerine asılmasıyla yapının sahibine duyurulmuş olacaktır.

Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılacaktır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içerisinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirilerek ya da ruhsat alarak belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını isteyecektir. Ruhsata aykırılık bulunan yapıda bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygun olduğu inceleme sonucunda anlaşılırsa mühür belediye veya valilik tarafından kaldırılarak inşaatın devamına izin verilecektir.

 3194 sayılı Kanunun 32.maddesinde yer alan usulü birkaç başlık altında toplamak konunun daha iyi anlaşılması açısından uygun olacaktır. Buna göre mevzuatta öngörülen usule uygun bir yıkım ve para cezası işleminden söz edebilmek için;

1. Yapı Ruhsatı alınması zorunlu olan yapı,
2. Yapının ruhsata aykırılığının ya da ruhsatsızlığının tespiti,
3. Yapı tatil tutanağı düzenleme ve yapının mühürlenmesi,
4. Durumun ilgiliye tebliğ,
5. Yapı sahibine süre tanıma,
6. Yıkım kararı alma, başlıklarının her birinin kanuna uygun olarak gerçekleşmesi gerekmektedir.

Bu usul takip edilmeden verilen yıkım kararı mahkeme tarafından iptal edilecektir.

Yukarıda bahsettiğimiz izlenmesi gereken yasal yol izlenmeden ve yıkım kararı için gereken şartlar sağlanmadan verilen yıkım kararları iptal edilmektedir.

Yüksek Mahkemenin içtihatlarından örnekler;

• “3194 sayılı Kanun’un 32. maddesinde belirtildiği şekilde usulüne uygun olarak düzenlenmiş yapı tatil tutanağı olmadan, sadece tespit tutanağına dayanılarak tesis edilen yıkım işleminde hukuka uyarlık bulunmamaktadır” (Danıştay 14.Daire, 1.6.2011, E. 2011/5192, K. 2011/5)
• Ruhsata uygun hale getirilmesi mümkün olan yapıların verilen süre içinde ruhsata uygun hale getirilmesi, aksi halde imar mevzuatında öngörülen yaptırımların uygulanacağının ihtaren bildirilmiş olması ve ruhsata aykırılıkların tam olarak neler olduğunun açıkça ifade edilmesi gerekmektedir.
• “Dava konusu olayda ise, davalı idarenin elemanlarınca ruhsata aykırılığı açıkça ortaya koyacak bir tespitin yapılmadığı, bu tespitin tebliği suretiyle davacının uyarılmadığı ve yapısını mevzuata uygun hale getirme imkânı tanınmadan zabıta komiseri ve zabıta memurlarının yazısı esas alınarak yani zabıt varakasında 3194 sayılı Yasa’nın 32. maddesi uyarınca, yapının mühürlendiğine, tutanağın yapıya asıldığına ve bir nüshasının muhtara bırakıldığına ilişkin herhangi kayıt bulunmadığı, bu haliyle, dava konusu işleme dayanak oluşturan tutanağın, 3194 sayılı Yasa’da öngörülen “yapı tatil tutanağı” niteliğinde bulunmadığı görülmektedir”

(Danıştay 14.Daire, 9.5.2014, E. 2012/ 3353, K. 2014/ 5422, Danıştay 6.Daire, 9.12.1993, E. 1993/ 560, K. 1993/ 5290, Danıştay İçtihat Birleştirme Kararı,

17.9.2014. Danıştay 14.Daire, 9.4.2014, E. 2012/ 9327, K. 2014/ 4423)

• Yürürlükte bulunan plan hükümlerine aykırı olan ancak inşa edildiği tarihte plan hükümleri dikkate alınarak inşa edilmiş olan binanın yıkımına karar verilir. Yıkım kararında idarenin kusurlu olması nedeniyle iyi niyetli bina sahibine bina bedeli ödenir. (Danıştay 14.Daire, E. 2011/9441, K. 2012/7203, T. 16.10.2012)
• “…Ankara, Çankaya, 2630 ada, 14 sayılı parseldeki yapıda ruhsata aykırı olarak yapılan tadilatın 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına, ayın Yasanın 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ve elektrik ve suyunun kestirilmesi için ilgili kurumlara yazı yazılmasına ilişkin 17.6.2004 günlü, 1128.15 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince,

yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden, ruhsata aykırı olarak zemin kat 15 nolu dükkana ait otopark ile 15 nolu mağazaya ait depo olarak belirtilen bölümlerin ara duvarlarının yıkılarak 15 nolu mağaza ile birlikte tek bağımsız bölüm haline getirilerek banka olarak kullanıldığı anlaşıldığından, ruhsatsız yapıldığı anlaşılan tadilatların yıktırılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı”(Danıştay 6. Daire, E.2006/793, T.11/7/2007.)

• “… Ulaştırma sisteminin bir parçası olduğu tartışmasız olan havalanlarında görülen ulaşım hizmeti birden fazla birimin organize çalışması ile yürütüldüğünden bu hizmetin yürütülmesi amacıyla inşa edilen binaların da (hizmet binası, bakım atölyesi, iç hatlar terminalı olarak kullanılan bina gibi…) ulaştırma ile ilgili tesisler olarak kabulü zorunludur.

Bu durumda, uyuşmazlık konusu olayda ulaştırma ile ilgili hizmetleri gören davacı tarafından inşa edilen yapılar yukarıda anılan yasa ve yönetmelik hükümleri kapsamında kaldığından ayrıca ruhsat alınmasına gerek bulunmamaktadır. Anılan yapılar ve bunların müştemilatı için kamu kuruluşunca yazılı olarak ilgili idareye, inşaata başlandığının bildirilmesi mevzuat hükümleri uyarınca yeterli görülmektedir. Belirtilen nedenle dava konusu 5.11.1998 günlü, 677 sayılı işlemin iptali gerekeceğinden temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.”

• “…davacı tarafından ruhsatsız olarak inşa edilen yapıya ilişkin 10/7/2006 günlü yapı tatil tutanağının belediye fen elemanlarınca düzenlenmediği…yasa hükmü uyarınca tanzim olunmayan yapı tatil tutanağına dayalı olarak tesis edildiği anlaşılan dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. (Danıştay 6. Daire, E.2008/5174, K.2010/3473, T.7/4/2010)
• “…Uyuşmazlığa konu olayda, davalı idare elemanlarınca davacıya ait taşınmaz üzerindeki ruhsatlı yapıda ruhsata aykırı olarak yapılan imalata yönelik olarak 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32.maddesinde öngörülen şekilde, “o andaki inşaat durumunun” somut ve ayrıntıya yer verilerek yapı tatil zaptı ile tespit edilmesi, ruhsata aykırı kısımların mühürlenerek inşaatın derhal durdurulması… gerekirken 3194 sayılı Yasa’nın 32.maddesine uygun şekilde yapı tatil tutanağı düzenlenmeden dava konusu yıkım işlemi tesis edilmemiştir. Bu durumda… dava konusu yıkım işleminde hukuka uyarlık bulunmadığından” (Danıştay 14. Daire, E.2011/5192, K.2011/5, T.1/6/2011)

Belediye Encümen Kararlarının Geçerlilik Süresi Ne Kadardır?

Belediye Encümen kararlarının bir geçerlilik süresi yoktur. İptal kararı verilmedikçe veyahut idare tarafından geri alınmadıkça geçerliliğini koruyacaktır. Ancak para cezasına ilişkin encümen kararlarının zamanaşımı söz konusudur.

İdari para cezasına ilişkin olan encümen kararları bakımından 5236 sayılı kanunun soruşturma ve infaz zamanaşımı süreleri uygulanır. Bu husus 5326 sayılı Kanun’un 20. maddesi ile 21. maddesinde düzenlenmiştir.

Encümen Kararına İtiraz Süresi Ne Kadardır?

Encümen kararlarına karşı itiraz usulünde İdari Yargılama Kanunu’nun 11. maddesi esas alınmaktadır. “Üst makamlara başvuru” başlıklı 11. maddeye göre ilgililer doğrudan iptal davası açabilecekleri gibi üst makamdan haklarındaki idari işlemin kaldırılmasını, değiştirilmesini veyahut geri alınmasını isteyebilecektir. Başvuru dava açma süresini durdurmaktadır. İdari işlemin tebliğinden itibaren 60 günlük dava açma süresi içerisinde başvuru yapılabilecektir.

Encümen Kararı Ne Zaman Kesinleşir?

5393 sayılı Belediye Kanunu 35. maddesinde: “Encümene havale edilen konular bir hafta içinde görüşülerek karara bağlanır.

Alınan kararlar başkan ve toplantıya katılan üyeler tarafından imzalanır. Karara muhalif kalanlar gerekçelerini de açıklar” şeklinde öngörülmüştür. Maddeden anlaşılacağı üzere Encümen Kararları bir hafta içinde imza işlemleri tamamlandıktan sonra kesinleşir ve yürürlüğe girer.

Belediye Encümeni Ceza Verir Mi?

İmar Kanunu’nun 42.maddesine göre para cezası verme yetkisi de yıkım kararında olduğu gibi belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde belediye encümeninde, dışında ise il daimi encümeninde bulunmaktadır. Belirtilen idarelerin dışında başka bir idare tarafından imar para cezası tesisine gidilmesinin işlemi sakatlayacağı açıktır.

Yıkım Masrafını Kim Öder?

Yıkım kararının uygulanmasının ardından yıkım masrafı yapı malikinden tahsil edilmektedir. Bazen ilgili idareler tarafından yıkım masrafının yüzde 20 fazlası ile tahsil edileceği bildirilmektedir.

Ancak bu kanuna aykırı bir bildirim olup uygulanması imkanı yoktur. (Danıştay 14. Daire, 05.11.2015, E:2014/5232, K:2015/8318)

Faydalı Linkler: 

1. İnşaat ve İmar Hukuku
2. İmar Kanununda Öngörülen Para Cezalarından Doğan Davalar
3. Tehlike Arz Eden Yapıların Yıktırılmasına İlişkin Yaygın Hukuka Aykırılık Nedenleri
4. Yapı Ruhsatı ve Kullanma İzni İle İlgili Yaygın Hukuka Aykırılık Nedenleri