Askerî  İsyan Suçu Nedir? Bu Suçta Korunan Hukuki Menfaat Nedir?

Birden fazla askerî kişinin alenen toplanarak bir amire veya üste itaatsizliğe, mukavemete veya fiilen taarruza kalkışmasına askerî isyan denir. Bu suçta kanun koyucunun koruduğu hukuki değer askerî hizmetlerin aksamadan zamanında ve düzen içinde yapılmasıdır. Fesad suçunun koruduğu menfaat de askerî isyan suçunun koruduğu hukuki menfaatler arasındadır. Askerî isyan suçu sırf hareket suçu olduğu için teşebbüse elverişli değildir. Dolayısıyla hareket tamamlandıktan sonra bir netice meydana gelmesine ihtiyaç yoktur.

Askerî  İsyan Suçunun Unsurları Nelerdir?

Maddi  Unsurlar 

Birden fazla askeri şahsın alenen toplanarak bir amire veya üste itaatsizliğe, mukavemete veya fiilen taarruza birlikte kalkışmak askerî isyandır. Bu belirtilen üç suç dışında, diğer suçların araç olarak kullanılması durumunda askerî isyan suçu oluşmaz. AsCK md.100 de düzenlenen askerî isyan suçunun unsurları şunlardır.

1. En az iki asker kişinin varlığı,
2. Bu asker kişilerin bir amire veya üste karşı itaatsizliğe, mukavemete veya fiilen taarruza erişmek için kasten birlikte hareket etmeleri,
3. Bu amaçla alenen bir araya gelmeleri, toplantı yapmaları
4. Maddede belirtilen eylemlerden birini yapmaya kalkışmaları, bunu yapmaya yönelmeleri, bu amaca yönelik arzu ve kastlarını göstermeleri.

Askerî isyan suçu birleşme suçu şeklinde beliren çok faiili bir suçtur. Anlaşmanın dışında fiilen taarruza,  itaatsizliğe, mukavemete kalkışma unsurlarının bulunması gerekir. Birlikte toplanarak eylemlerine başlayanların hepsinin aktif konumda olmalarına gerek yoktur. Eyleme pasif olarak katılanlar aktif olanlara maddi ve manevi destek olmuşlarsa, fiillerini onaylar gibi hareket ederlerse tüm failler açısından suç oluşmuş kabul edilir. Maddedeki suçları işlemek için gereken ve suçun temel unsuru olan anlaşma harekete geçmeden olabileceği gibi hareket esnasında da olmuş olabilir. Askeri isyan suçu aleni olarak işlenmektedir. Askeri isyanda failler toplantı halindedir ve söz konusu toplantı dışarıdan görülebilirdir. Bu unsur askeri isyanı fesaddan ayırmaktadır. 

Manevi  Unsur

Askerî  isyan suçu kasten işlenebilen bir suçtur. Faillerin, suça iten saikin suçun oluşumu açısından önemi yoktur.

Askeri Ceza Kanuna Buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Nitelikli Haller

Askerî isyan suçunun nitelikli unsurları fesad suçuyla benzer olarak düzenlenmiştir ve birden fazla nitelikli hali vardır. Askerî isyanın seferberlikte veya düşman karşısında işlenmesi askerî isyanın tüm şerikleri açısından nitelikli unsur olarak kabul edilir. Ayrıca askerî isyan sırasında üst veya amirlerine karşı müessir fiil uygulayanların cezası artırılır. Bu yüzden ayrı bir fiilen taarruz suçundan dolayı ceza verilmez. 

İsyan veya fesad esnasında, amir veya üstleri tarafından verilen emirlere uymaktan imtina edenler,  askeri işaretleri ve diğer işaretleri kötüye kullanarak isyanı kolaylaştıranlar, asiler arasındaki en rütbelisi veya kıdemlisi reis veya teşvik eden olarak kabul edilir ve cezalarında artırım yapılır.

Etkin Pişmanlık

  Fesad ve askerÎ isyan suçu için etkin pişmanlık öngörülmekte ve etkin pişmanlığın derecesine göre ceza indirim oranı belirlenmektedir. Buna göre amire veya üste müessir fiilde bulunmadan önce isyandan dönmeleri durumunda, lider, düzenleyici ve ön ayak olanlardan biri değilse cezası iki yıla kadardır. Lider, düzenleyici, ön ayak olanlardan birinin isyandan vazgeçmesi ve üst veya amire fiilen taarruzda bulunmamaları durumunda cezası bir yıldan beş yıla kadar hapis olacaktır.

Diğer Asker ve Polis Hukuku konulu yayınlarımıza buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Askerî İsyan Suçunda İçtima Durumu

Askerî isyan suçu salt hareket suçu olduğu için toplantıya katılanlar suç işlenmediği halde suçu işlemiş olurlar. Nitekim suçun neticesi olmak suçun oluşumu için gerekli değildir. İsyan sırasında yapılan fiiller başka bir suça da vücut verebilir fakat her suçtan ayrı olarak ceza alınmaz. Üst veya amire karşı müessir fiilde bulunanların cezası artırılır, ayrıca ceza verilmez.  Bir başka anlamda bu suçlar bileşik suçtur.

Askerî İsyan Suçunun Cezası Nedir?

Askerî isyan suçunun basit halin cezası isyancılar için beş yıldan yirmi yıla kadar hapistir. Ancak belirtildiği üzere nitelikli hallerinde ceza artırımı yoluna gidilir.