Parada Sahtecilik Suçu ve Cezası
Makale Başlıkları
Parada Sahtecilik Suçu ve Cezası
Parada Sahtecilik Nedir? Parada Sahteciliğin Önlenmesinin Önemi Nedir?
Parada sahtecilik, izinsiz ve yetkisiz olarak madeni para yapmak veya kâğıt para basmak suretiyle işlenen sahtekârlık suçudur. Para basmak, piyasadaki nakit paranın miktarını belirlemek Merkez Bankalarının görevi ve yetkileridir.
Piyasadaki paranın miktarı paranın değerini etkilediğinden dolayı bu yetkiler sadece Merkez Bankalarına bırakılmıştır. Paralar piyasada çok kolaylıkla el değiştirebildiğinden dolayı dolandırıcılık suçuna çok müsaittir.
Kanun koyucu hem paranın değerini korumak hem de kamu düzenini sağlamak amacıyla paranın şekli konusunda kolayca taklit edilemeyecek koruma önlemleri getirmiştir. Hologram bu korumalara örnek olarak gösterilebilir.
Sahte Paranın Piyasaya Sürülme Yöntemleri Nelerdir? Gerçek Para Nasıl Ayırt Edilir?
Genel olarak paranın sahteliğinin kontrol edilmediği, hızlıca para alışverişinde bulunulduğu ortamlarda yüksek değerdeki sahte banknot verilerek para üstünün gerçek para olarak alınması yaygın olarak kullanılır.
Büfe, bakkal ve marketler de yapılan alışverişlerde, akaryakıt alımlarında, sinema ve tiyatro gişelerinde, milli piyango bayilerinde, canlı hayvan ticareti yapan alanlarda (özellikle kurban bayramı dönemlerinde) ve seyyar satıcılar ile yapılan alışverişlerde, taksi ödemelerinde, gazino ve eğlence yerlerinde verilen bahşişlerde / hesap ödenmelerinde ve toplu ödemelerde para destelerinin arasına az sayıda sahte para konulması gibi de birçok yaygın yönteme rastlanmaktadır.
Gerçek banknotlar; renk ve baskı yönünden çok net, düzgün ve kusursuz görünümdedir. Gözle dikkatle bakıldığında kolayca algılanabilecek bu net ve temiz görünüm yanında, para kâğıdı sınırlı sayıda ülke tarafından özel olarak üretildiğinden kalpazanın aynı cins ve kalitede kâğıdı kullanması düşük bir ihtimaldir.
Dolayısıyla elle dokunmak suretiyle sahte ve gerçek para banknotlarını kolayca birbirinden ayırmak mümkündür. Bunun yanı sıra paradaki hologramın da taklit edilmesinin zor olması paranın gerçekliğinin anlaşılmasına yardımcı olur.
Sahteliğinden Şüphe Edilen Para Hakkında Ne Gibi İşlemler Uygulanır?
Parada Sahtecilik Kolluk birimleri tarafından ele geçirilen ve sahteliğinden şüphe edilen banknotlar ile madenî para ve sikkeler, sayımı ve dökümü yapıldıktan sonra derhâl Cumhuriyet Başsavcılıklarına teslim edilir.
Gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda, Cumhuriyet savcısının yazılı veya en kısa sürede yazılı hale dönüştürülecek olan sözlü emri üzerine ya da doğrudan ilgili kolluk birimlerince, banknot, madenî para ve sikkelerin özellikleri hakkında konu hakkında uzman kişilerden veya Jandarma Genel Komutanlığı ya da Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Laboratuvarlarından inceleme yaptırılıp görüş alınabilir. Sahteliğinden şüphe edilen banknotların, TCMB’nin merkez veya taşra birimlerine, madenî para ve sikkelerin ise Darphane ve Damga Matbaası’na gönderilmesine Cumhuriyet Başsavcılığı, hâkim veya mahkeme tarafından karar verilir.
Parada Sahteciliğin Önlenmesi Amacıyla Ne Gibi Önlemler Bulunmaktadır?
Parada sahtecilik suçlarının önlenmesi çalışmaları kapsamında, TCMB tarafından ilgili kolluk kuvvetleri ile koordineli olarak kullanılmak üzere Sahte Banknot İzleme Sistemi (SBİS) oluşturulmuş ve 01 Ocak 2006 tarihinde işletilmeye başlanmıştır.
SBİS’in amacı; şüpheli ve sahte banknot hacminin ve banknot sahteciliğinde kullanılan yöntemlerin tespit edilmesini ve ele geçirilen şüpheli ve sahte banknot bilgilerinin tek bir veri tabanında toplanmasını sağlayarak sistemdeki bilgilerin kolluk birimleri tarafından sorgulanması suretiyle banknot sahteciliği ile ilgili mücadeleye yön vermektir. Veri girişleri tüm kolluk birimlerince yapılabilmektedir. Bunun yanı sıra SBİS ile TCMB, Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından üretilen banknotlar üzerindeki güvenlik özelliklerinin hangilerinde, ne oranda sahtecilik yapıldığını tespit ve takip eder. Elde ettiği sonuçlar, yeni Emisyon Grubu banknotların güvenlik özelliklerinin belirlenmesinde etkin rol oynamaktadır.
SBİS’in yanı sıra Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü koordinatörlüğünde Sahte Madenî Para ve Sikkeleri İzleme Sistemi (SMPSİS) oluşturulmuş ve 01 Ocak 2008 tarihinde kullanımına açılmıştır.
Ceza Kanununu Kapsamında Düzenlenen Parada Sahtecilik Suçu Nedir?
Parada sahtecilik; sahte olarak madeni para yapmak veya kâğıt para basmak suretiyle işlenen sahtekârlık suçudur. Parada sahtecilik suçu; kaza, ihmal, öfke veya fakirlik sonucu değil teknik bilgiler ve aletler kullanılarak, uzmanca işlenen bir suçtur.
Sahtecilik Suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda paranın çok kolay ve hızlı el değiştirmesi sebebiyle herkesin mağdur olabileceği düşüncesiyle “Kamu Güvenine Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenmiştir.
Kanunun parada sahtecilik başlıklı 197.maddesinde “Memlekette veya yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan parayı, sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, 2 yıldan 10 yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Sahte parayı bilerek kabul eden kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır. Sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, 3 aydan 1 yıla kadar değişen hapis cezası ile cezalandırılır.” ifadeleri yer almaktadır.
Kanunun lafzından anlaşılacağı üzere yerli ve yabancı paralar arasında fark görülmemiştir. Zira yükselen döviz kuru sebebiyle yabancı paralarda sahtecilik artmıştır. Bu sebeple yasa koyucunun böyle bir ayrım yapmamış olması son derece mantıklıdır.
Diğer yandan suçun oluşabilmesi için paranın yurt içinde veya yurt dışında tedavülde olması zorunludur. Zira 6 basamaklı Türk Liralarının basılarak piyasa sürülmesi sonucunda parada sahtecilik suçu oluşmayacaktır.
Çünkü paranın inandırıcılığı bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra paranın tedavülde olmasına karşın paranın inandırıcı seviyede olmaması durumunda da suç meydana gelmeyecektir. Örneğin 200 TL banknotundaki Yunus Emre resminin yerine kişinin bir sanatçının resmini koyması durumunda da parada sahtecilik suçu meydana gelmeyecektir.
Parada Sahtecilik Suçunun Unsurları
Suçun maddi unsurları ve manevi unsurları bulunmaktadır. Maddi unsurlar açısından değerlendirecek olursak; Suç fail ve mağdur açısından özellik göstermemektedir.
Yani suçun faili herkes olabilir. Suçun konusu ise paradır. Paranın demir para veya kağıt para olmasının ya da yabancı para veya Türk lirası olmasının önemi bulunmamaktadır.
Suçun maddi unsurlarından olan hareket unsuru ise ilgili maddede seçimlik hareketler olarak belirlenmiştir. Bu hareketlerin tamamının kümülatif olarak gerçekleşmesi aranmaksızın yalnız birinin gerçekleşmesi suçun oluşması için yeterlidir.
Memlekette veya yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan parayı; Sahte olarak üretmek, Ülkeye sokmak, Nakletmek, Muhafaza etmek, Tedavüle koymak, fiillerinden birinin gerçekleştirilmesi halinde parada sahtecilik suçunun hareket unsuru tamamlanmış olmaktadır.
Parada Sahtecilik Suçunun Yargılamasında Görevli Mahkeme
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 197. maddesinde düzenlenen parada sahtecilik suçunu işleyen failler 197. maddenin 1. fıkrasınca yargılanıyor ise ağır ceza mahkemesi, 2. ve 3. fıkrası gereğince yargılanıyor ise asliye ceza mahkemesi görevli mahkemelerdir.
5271 sayılı Ceza Mahkemesi
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 73.maddesinde “Para ve Devlet tarafından çıkarılan tahvil ve hazine bonosu gibi değerler üzerinde işlenen sahtecilik suçlarında, el konulan para ve değerlerin hepsi, bunların asıllarını tedavüle çıkaran kurumların merkez veya taşra birimlerine incelettirilir. Yabancı devletlerin paraları hakkında yetkili Türk makamlarının görüşlerinin alınmasına karar verilir.” Bu doğrultuda; ele geçen sahte paranın banknot olması halinde TCMB merkez birimi ile şubeleri tarafından, madenî para olması halinde ise T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğüne incelettirilmesi gerekmektedir. Bu işlemlerin ardından para imha edilebilir.
Parada Sahtecilik Suçuna İlişkin Emsal Yargı Kararları
Yargıtay Kararı – 8. CD., E. 2014/19345 K. 2014/27950 T. 26.11.2014
Oluşa ve tüm dosya içeriğine göre, suç tarihinde şikayetçiye ait ticari taksiye binip karşılığında 1 adet sahte 100 TL veren ve ihbar üzerine yakalandığında da üzerinde aynı seri 1 adet sahte 100 TL ve farklı seri 1 adet sahte 200 TL banknot ele geçen sanık,
Aşamalarda verdiği beyanlarında suça konu paraları, hakkında parada sahtecilik suçundan mahkumiyet hükmü ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen sanık C.. Ç..’nın birikmiş otopark ücreti olarak olay tarihinden bir gün önce kendisine verdiğini, paraların sahte olduğunu bilmediğini savunmuş ise de;
UYAP’tan yapılan sorgulamada, Elazığ Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 17.12.2012 tarih ve 2012/4981 esas sa- yılı iddianamesiyle sanık M.. K.. hakkında parada sahtecilik suçundan açılan ve Elazığ 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 20.03.2013 gün ve 2013/12-71 esas-karar sayılı kararıyla verilen,
Mahkumiyet hükmünün Dairemiz tarafından 27.03.2014 tarihinde ona- narak kesinleştiği davaya konu olayda, uyuşturucu madde satın alırken yakalanan sanığın üzerinde ele geçen 1 adet seri no’lu 100 TL sahte bankonotun,
İncelenen dosyada ele geçen 3 adet sahte 100 TL banknot ile aynı seri numaralı olduğu ve söz konusu davaya konu olayın incelenen dosyanın suç tarihinden önce olduğu gözetilerek sanığın suça konu paraların sahte olduğunu bilmediğine ve paraları C.. Ç..’ndan aldığına yönelik suçtan kurtulmaya yönelik savunmada bulunduğunun anlaşılması karşısında sanığın atılı suçtan mahkumiyeti yerine yazılı şekilde beraatine hükmolunması,
Yasaya aykırı, C.Savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi uyarınca uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK.nun 321. madde gereğince (BOZULMASINA), 26.11.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay Kararı – 8. CD., E. 2014/17008 K. 2014/25532 T. 11.11.2014
Yargılama aşamasında kaybolduğu belirtilen ve sahte olduğu iddia edilen paraların,
Bakırköy 4. Ağır Ceza Mahkemesinin 2007/89 esas, 2009/46 karar sayılı dosyası içerisindeki 2006/3206 no’lu emanet makbuzunda kayıtlı ‘
‘3 adet mühürlü koli” içerisinde olabileceği değerlendirilerek araştırılması, bulunduğu taktirde de suça konu paraların sahte olup olmadığı ve iğfal kabiliyeti bulunup bulunmadığının tespiti açısından,
CMK.nun 73. maddesi uyarınca T.C M.. Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü Sahte Banknot ve Efektif inceleme komisyonu merkez veya taşra biriminden inceleme ve değerlendirme raporunun aldırılarak sanığın hukuki durumunun tayini gerekirken, eksik araştırma ile hüküm kurulması,
Kabul ve uygulamaya göre de; sanık hakkında parada sahtecilik suçundan hüküm kurulduktan sonra 1412 sayılı CMUK.nun 326/son maddesi uyarınca kazanılmış hak nedeniyle cezanın 1 yıl 3 ay hapis ve 500 TL adli para cezası üzerinden infaz olunacağının belirtilmesi gerekirken, sonuç cezanın 1 yıl 3 ay hapis ve 500 TL adli para cezasına indirilmesine karar verilmesi,
Yasaya aykırı, sanık ve müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi uyarınca uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK.nun 321. maddesi gereğince (BOZUL- MASINA), 11.11.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay Kararı – 8. CD., E. 2015/8741 K. 2015/25872 T. 16.12.2015
Mağdur …’ın, 20.09.2013 tarihli duruşmada sanık tarafından kendisine verilen 200 Amerikan Dolarını döviz bürosuna giderek bozdurmak isteyince sahte olduğunu öğrendiğini,
Bunun üzerine, odun kesmesi karşılığında sanıktan aldığı 100 Amerikan Dolarını da daha önce bozdurmak amacıyla verdiği … Petrol isimli işyerinden geri aldığını beyan ettiğinin anlaşılması karşısında;
söz konusu döviz bürosu ve işyerinin mağdurdan da sorulmak suretiyle kolluk marifetiyle tespit edilip olayla ilgili bilgisi olanların ifadeleri alınarak sonucuna göre sanığın hukuki durumunun takdir ve tayin edilmesi gerektiği gözetilmeden, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi,
Yasaya aykırı, sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi uyarınca uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK.nun 321. maddesi gereğince (BOZULMASINA), 16.12.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Faydalı Linkler:
- Parada Sahtecilik
- Asliye Ceza Mahkemesi Tabi Suçlar ve Süreleri
- Sahte Fatura Düzenleme ve Kullanmanın Yaptırımı ve Dava Açılması
- Çek Kanununda Düzenlenen Suç ve Kabahatler Nelerdir?