Ecrimisil Davası Nedir? Nasıl Gerçekleşir?

El atma nedir?

Ecrimisil Davası, Fiili hâkimiyete sahip olan kişinin, zilyetliğine sahip olduğu şey üzerinde, dışarıdan bir müdahale ile söz konusu fiili durumu kullanılmasına ya da söz konusu fiili durumdan yararlanmasına tamamen ya da kısmen engel olunması hali el atma olarak adlandırılır.

El atma halinde zilyetlik tamamen kaybedilmemekte, zilyet olunan şey üzerinde fiili hâkimiyet tamamen elden çıkmamakta, sadece söz konusu fiili hâkimiyete bir müdahale söz konusu olmaktadır.

Ecrimisil nedir?

Taşınır veya taşınmaz malı kullanma konusunda hak sahibi olan kişinin bir hakka dayanmadan o malı elinde bulunduran veya kullanan kişiden o malın haksız kullanımı nedeniyle isteyebileceği bir tazminattır. Diğer bir adı da haksız işgal tazminatıdır.

Ecrimisil tazminatına hükmedilmesi şartları nelerdir?

-Haksız bir şekilde malı elinde bulunduran veya kullanan kişi kötüniyetli olmalıdır. Mal sahibi bu kişinin haklı bir sebebi bulunmadığını ispatlamalıdır. Eğer malın bulunduğu ya da malı kullanan kişi bu malı bir karşılıklı borç ilişkisi nedeniyle kullanıyorsa örneğin kiracı olarak kullanıyorsa bu durumda kötüniyetli olduğu düşünülemez. Ödünç verme durumunda da aynı şekildedir.

Ecrimisil davası nasıl açılır?

-Hak sahibi tazminat talebini, eşyanın geri verilmesi talebiyle birlikte ileri sürebilir ya da ayrı bir şekilde ecrimisil talep edebilir. Hak sahibinin ecrimisil talep edebilmesi için kötüniyetli haksız zilyede karşı el atmanın önlenmesi (müdahalenin men’i) davası açması zorunlu değildir.

Ancak olayda hak sahibinin el atmanın önlenmesi davasını açmamış olması, haksız zilyedin kullanımına rıza gösterdiği anlamına geliyorsa, bu andan itibaren ecrimisil istenemez.

Mülkiyet çeşitleri nelerdir?

Mülkiyet hak sahibinin sayısına göre iki tür çeşittir. Bunlar ‘’tek kişi mülkiyeti’’ ve ‘’birlikte mülkiyet’’tir.Tek kişi mülkiyetinde eşya üzerinde mülkiyet hakkından doğan yetkiler bir tek kişiye aittir. Birlikte mülkiyet ise, birden fazla kişi bir tek eşya üzerinde aynı anda tek mülkiyet hakkına sahiptir.

Birlikte mülkiyet de kendi içinde paylı mülkiyet ve elbirliği mülkiyeti olarak ikiye ayrılır. Paylı (müşterek=hisseli) mülkiyet, TMK m.688/Ⅰ gereğince, ‘‘ paylı mülkiyette birden çok kimse, maddi olarak bölünmüş olmayan bir şeyin tamamına belli paylarla maliktir.

Elbirliği mülkiyeti (iştirak halinde mülkiyet), topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyetidir. TMK m. 701/Ⅰgereğince ‘‘kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyetidir.

Birlikte mülkiyet halinde ecrimisil

-Eşyayı diğer paydaşların kullanımları engellenmelidir.

-Her paydaş kendi payı oranında ecrimisil isteyebilir.

-İntifadan men koşulu gerçekleşmelidir.

İntifadan men şartı nedir?

Bir paydaş ya da ortağın hakkından fazlasını işgal eden diğer paydaşın ya da ortağın, fazladan işgal ettiği yerin kullanımına itiraz etmesi, söz konusu kullanımı engellemesi anlamına gelmektedir. Bir başka deyişle hakkını kullanamayan paydaş ya da ortağın, buna sebep olan diğer paydaş ya da ortağa, ortak yerden kendisininde yararlanma isteğinde olduğunu bildirme hakkı bulunmaktadır.

Bu hakka ise genel olarak intifadan men denilmektedir. Ecrimisil tazminatı sorumluluğu da, bu intifadan men koşulunun gerçekleşmesinden itibaren başlar.Bir 3.kişinin müdahalesi durumunda ecrimisil tazminatında intifadan men şartı aranmaz.

İntifadan men şartının ispatı davacıya aittir. Ecrimisil tazminatı bölünebilir bir menfaattir. Dolayısıyla her paydaş ancak kendi payı oranında dava açabilir.

İntifadan men şartı nasıl gerçekleşir?

 Ecrimisil davalarında ecrimisil davasını açmadan önce ihtar çekme zorunluluğu yoktur. Hak sahibi davalıya ihtar çekmiş olmasa dahi davayı açabilir.

Burada ihtar çekilmesinin nedeni faiz başlangıcını dava tarihinden değil, ihtar tarihinden itibaren işletmektir. Fakat birlikte mülkiyet halinde açılacak ecrimisil davasında tazminat istenebilmesi için istisnalar dışında ihtar aranır.

İntifadan men şartının gerçekleşmesi ihtar nasıl yapılır?

Şekli bir zorunluluk yoktur ancak ispat açısından intifadan men bildiriminin yazılı olarak ve mümkünse noter kanalıyla yapılmalıdır. Taraflar arasında, ecrimisil talebinden önce açılmış izale-i şüyu davası, tapu iptal ve tescil davası gibi benzeri davalar varsa bu davalar ihtar yerine geçer ve ayrıca intifadan men koşulu aranmaz.

İntifadan men şartının istisnaları

1-) Davaya konu taşınmazın kamu malı olması,

2-) Ecrimisil istenen taşınmazın bağ, bahçe gibi doğal ürün veren yerlerden olması,

 3-) Ecrimisil istenen taşınmazın iş yeri, konut gibi kiraya verilerek hukuksal semere elde edilen yerlerden olması,

4-) Paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiasında bulunması ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi,

 5-) Paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerin belirli halde bulunması,

6-) Davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, el atmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi vb. davalar açılması veya icra takibi yapılmış olması,

 7-) Taşınmazın getirdiği ürün itibariyle kendiliğinden oluşan ürünler; biçilen ot, toplanan fındık, çay ya da muris tarafından kurulan işletmenin ya da başlı başına gelir getiren işletmelerin işgal edilmesi.

Olağanüstü zamanaşımının ecrimsil tazminatını sona erdirir mi?

TMK m. 713 hükmüne göre, bazı şartlar altında, bir taşınmaza 20 yıl süre ile zilyet olan kötüniyetli kişi, mülkiyet hakkını kazanabilmektedir. Yargıtay ise kötüniyetli zilyedin, kazandırıcı zamanaşımına rağmen, mülkiyetin kazanılmasından önceki devre için ecrimisil ödemekle yükümlü olacağı görüşündedir.

Ecrimisil tazminatı zamanaşımı süresi nedir?

Kanunda ecrimisil ile ilgili açık bir düzenleme olmadığından ecrimisil tazminatının tabi olduğu zamanaşımı süresi hakkında da bir süre öngörülmemektedir.

Yargıtay günümüzde, ecrimisil tazminatını haksız fiil esasına dayandırdığı halde, zamanaşımı bakımından kira alacaklarına ilişkin 5 yıllık zamanaşımı süresini uygulamaktadır. Zamanaşımı bir def’i olduğu için, ileri sürülmedikçe hâkim, talep edilen süre ile bağlıdır, hakim zamanaşımını kendiliğinden dikkate almaz. Zamanaşımı, dava tarihinden geriye doğru hesaplanır.

Ecrimisil tazminatında faiz?

Ecrimisil tazminatında faize de hükmedilir. Faizin başlangıç tarihi dava tarihi ya da temerrüt tarihi değil, işgalin başladığı tarihtir. Mahkeme, faize kendiliğinden hükmedemez. Yargıtay, kötüniyetli haksız zilyedin malı kullandığı süreyi dönemlere ayırmakta ve her dönem için ayrı ayrı belirlenen ecrimisil alacağına dönem sonu itibariyle temerrüt faizi yürütmektedir.

Emsal Kararar

 “…Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu 3 no’lu bağımsız bölümün 7269 sayılı Kanun hükümleri uyarınca davalı adına tahsisinin yapılarak 17/10/2001 tarihinde teslim edildiği, ancak davalının aynı yerde ikinci bir sağlam konutunun bulunduğu gerekçesiyle hak sahipliği kararının 19/01/2009 tarihli komisyon kararı ile iptal edildiği;

iptal kararının davalıya 02/02/2009 tarihinde tebliğ edildiği, davalının ise çekişmeli bağımsız bölümü 03/02/2009 tarihinde davacı idareye teslim ettiği, teslim tarihinde davalının halen mülkiyet hakkı sahibi olarak göründüğü kayden sabittir.

.., çekişmeli bağımsız bölüm üzerindeki hak sahipliği 19/01/2009 tarihinde iptal edilen ve iptal kararının kendisine tebliğinden bir gün sonra çekişmeli bağımsız bölümü davacı idareye teslim eden davalının, kayıttan ve mülkiyetten kaynaklanan hakkına dayanarak tasarrufta bulunduğu ve ecrimisil istenilen dönem aralığında kötüniyetli zilyet konumunda olmadığı açıktır.

Ecrimisilin, zilyet olmayan malikin, malik olmayan kötüniyetli zilyetten isteyebileceği bir tazminat olduğu gözetilerek davanın tümden reddedilmesi…” Y. 1. HD., T. 18.04.2016, E. 2014/16364, K. 2016/4725,

“Arsa niteliğindeki bir taşınmaz için ecrimisil bedeli hesaplanırken taşınmazın bulunduğu mevkideki diğer arsaların dava tarihinden geriye doğru ecrimisil istenen süre içinde kiraya verilip verilmedikleri, veriliyor ise nasıl ve ne şekilde kiralandıklarının taraflardan delilleri sorulmak suretiyle tespit edilip, emsal kira sözleşmeleri ibraz ettirilerek emsal karşılaştırması yapılmak suretiyle bedel tespit edilmesi gerekir.” Y. 18. HD., T. 27.01.2016, E. 2015/21939, K. 2016/1289,

TMK’nun 995. maddesi ve 08.03.1950 gün, 22/4 sayılı YİBK’nda da kabul edildiği gibi ecrimisil; haksız fiil benzeri olup, üstün bir hakka dayanmadan başkasının taşınmazını işgal edip böylece “haksız kazanç elde eden” şahsın iade etmekle yükümlü olduğu bir tazminat türüdür.

Kötü niyetli kimsenin sorumluluğu ise, taşınmazı haksız olarak elinde tutmuş olmasından dolayı “haksız kazanç elde etmesinden doğan” davacı zararları ve buna ilave olarak, elde ettiği ya da elde etmeyi ihmal eylediği semerelerden kaynaklanan tazminatla sınırlıdır.” Y. 3. HD. T. 13.04.2010, E. 2010/2137

 ‘‘Müşterek mülkiyette ve iştirak halinde mülkiyette taşınmazı kullanan malikten diğer maliklerin ecrimisil isteyebilmesi için taşınmazdan yararlanma arzusunun karşı tarafa iletmiş olması gerekir. Buna intifadan men şartı denilmektedir. Y.3.HD.T.20.03.2012, E.2012/2692 ; K.2012/7335

‘‘Somut olaya gelince, ihtarnamenin tebliğ tarihinden önceki dönem yönünden intifadan men koşulunun gerçekleşip gerçekleşmediği hususundaki araştırma ile mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunun hüküm vermeye yeterli olduğunu söyleyebilme imkanı yoktur.

Hâl böyle olunca; davacı şirket tarafından davalıya çekilen ihtarnamenin tebliğ tarihinden önceki dönem ile ilgili olarak intifadan men koşulunun gerçekleşip gerçekleşmediğinin tereddüde yer bırakmayacak biçimde açıklığa kavuşturulması;

anılan dönem için intifadan men koşulunun gerçekleşmediğinin tespiti halinde ihtarnamenin tebliğ tarihi ile dava tarihi arasındaki dönem için ecrimisilin hüküm altına alınması gerekeceğinin gözetilmesi;

öte yandan ecrimisil hesabı yönünden yukarıda açıklanan ilkeleri kapsar biçimde gerekçeli, denetime elverişli rapor alınması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, anılan hususlar gözardı edilerek neticeye gidilmiş olması doğru değildir.’’ Y.1.HD.T.10.03.2016 , E.2016/2352 ; K.2016/2960

‘‘…….İntifadan men koşulu dava şartı niteliğinde olduğundan gerçekleşip gerçekleşmediğinin mahkemece re’sen araştırılarak saptanması gereklidir. İntifadan men koşulunun gerçekleştiği iddiası ise yemin dahil her türlü delille ispatlanabilir.’’ Y.8.HD.T.04.03.2020, E.2018/5653 ; K.2020/2157

‘‘ Somut olayda dava, paydaşlar arasında ecrimisil istemine ilişkindir.

Davacılar vekili, dava konusu taşınmazın taraflara murislerinden kaldığını, murisin vefatından bu yana taşınmazın davalının kullanımında olduğunu, davalının öncesinde muris tarafından yapılan elma bahçesi, ev ve samanlığı kullandığını, daha sonraki dönemde elma bahçesini sökerek;

tarımsal faaliyetlerde kullandığını, ayrıca davalının taşınmaz üzerine iki katlı betonarme ev inşa ettiğini, ecrimisil bedelinin taşınmaz üzerindeki muhdesat ve ana taşınmazın kullanımına ilişkin olarak hesaplanması gerektiğini öne sürerek ecrimisil talep etmiştir. Y.8.HD.T.24.6.2021, E.2021/1708 ; K.2021/5479

“Davacılar miras bırakanlarından kalan paylı taşınmazın bir katında oturan ve iki katını kiraya veren davalıdan, yarı payları karşılığı olarak ecrimisil adı altında 13.800 liranın alınmasını istemişleridir.

… Yerel mahkemece, herhangi bir ayrım yapılmaksızın tüm binanın getirebileceği yıllık kira bilirkişiler aracılığı ile saptanarak, davacıların payları üzerinden ödetme kararı verilmiştir.

Yerel mahkemece, davalının oturduğu kat için davacıların yararlanmalarının engellendiği kanıtlanmadan, diğer iki kat için de kira paralarını toplayıp malvarlığına geçirdiği kesinlikle saptanmadan yazılı biçimde ödetme kararı verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.” Y. 13. HD., T. 07.04.1981, E. 1816, K. 2509

“Ecrimisil davaları 5 yıllık zamanaşımına tabi olup, bu sürenin dava tarihinden geriye doğru hesaplanması gerekmektedir. Somut olayda, dava 13.09.2012 tarihinde açıldığı halde, 24.07.2001 tarihinden geriye yönelik ecrimisil talep edilmiştir.

Davalı, süresinde zamanaşımı def’inde bulunmuştur.

Dava tarihinden geriye doğru 5 yıllık süre hesaplandığında, 13.09.2007 tarihinden öncesi için talep edilecek ecrimisil bedeli zamanaşımına uğramıştır.” Y. 1. HD., T. 24.06.2013, E. 2013/8377, K. 2013/10479,