Tiny House – Mobil Ev Nedir?
Makale Başlıkları
Tiny House – Mobil Ev Nedir?
Tiny House minimalizm prensipleriyle, kısıtlı alanda maksimum fonksiyon ile tasarlanan tekerlekli ve tekerleksiz evlerdir. Günümüzde, yaşam alanlarını yeniden düşünme ve sürdürülebilirlik kavramlarına yeni bir soluk getirme arzusuyla “Tiny House” veya Türkçe karşılığıyla “Mobil Ev” kavramı hızla popülerlik kazanmaktadır.
Bu minimal yaşam alanları, sadece küçük ve pratik olmalarıyla değil, aynı zamanda çevre dostu ve ekonomik oluşlarıyla da dikkat çekiyor.
Bu makalede, “Tiny House – Mobil Ev Nedir?” sorusunu derinlemesine ele alarak, bu yenilikçi yaşam tarzının avantajlarından, tasarım özelliklerinden ve hukuki yönlerinden bahsedeceğiz. MDM Hukuk Bürosu olarak, mobil evlerle ilgili hukuki süreçler ve mevzuat hakkında da bilgilendirici içerikler sunacağız. Gelin, bu modern yaşam trendinin arkasındaki felsefeyi, makalemizde daha yakından inceleyelim ve küçük evlerin büyük dünyasına adım atalım.
Gelişen teknoloji, yeni yaşam alanlarının keşfi, minimalist yaşam tarzının benimsenmesi, kullanım ve taşıma kolaylığı, çevre ve hava şartlarına uyarlanabilmesi gibi faktörler Tiny House isimli mobil evlerin üretilmesine sebep olmuştur.
- Tasarım bakımından eve benzeyen,
- taşınabilir olması yönünden araçlara benzeyen,
- Turizm sektöründeki yeri itibariyle pansiyon ve apartlara benzeyen,
- Gelinen aşamada şahısların da bahçelerinde ya da kendilerine ait olan herhangi bir arsada kullanım tercihiyle köy evlerine benzeyen,
- Tiny House’lar her geçen gün üretim sayısı artan,
kullanımı yaygınlaşan bir hal almıştır.
Tiny House’lar Ne Amaçla Üretilmeye Başlamıştır? Amacına Uygun Kullanılmakta Mıdır?
Tiny House’lar öncelikle şehir merkezlerinden uzakta yer alan alanlarda gerek turistik faaliyetler için gerekse şahısların bağ-bahçe gibi tarlalarında konaklayabilmesi maksadıyla üretilmiştir.
Kullanım kolaylığı ve tasarımı itibariyle insan hayatını kolaylaştıran, konaklama konusunda mali açıdan da bir avantaj olarak görülen Tiny House’lar insanlar tarafından çokça tercih edilmeye başlamıştır.
Tiny House Çeşitleri ve Modelleri Nelerdir?
Tiny House’lar tekerlekli tasarlanabildiği gibi tekerleksiz tasarlananları da mevcuttur. Tekerlekli mobil evler taşınabilirliği bakımından diğerlerine göre daha işlevseldir.
Tiny house, Türkçe’de “küçük ev” anlamına gelen, genellikle 40 metrekareden daha küçük bir alana sahip olan mobil veya sabit evlerdir. Tiny house’lar, küçük boyutları ve düşük maliyetleri nedeniyle giderek daha popüler hale gelmektedir
Bu yönüyle tercih edilebilirliği de daha yüksektir. Tekerleksiz mobil evler bir yerden bir yere taşınırken ekipman olarak daha profesyonel araç ve gereçler gerektireceğinden mobil ev isimlendirmesinin biraz uzağında kalmıştır. Ancak turizm sektöründe kullanımı yaygın bir hal almaya başlamıştır.
Tekerlekli Tiny House’lar Taşınır Mal Statüsüne Mi Sahiptir?
Tekerlekli Tiny House’lar hukuk bağlamında taşınır mal olarak geçmese de taşınabilir olması bakımından ilerde düzenlenecek olan hukuki mevzuatlara taşınır mal olarak girmesi muhtemeldir. Halihazırda Tiny House’ların ruhsatı tasarlayan firmalar tarafından alınmaktadır.
Her geçen gün kullanımı yaygınlaşan, modifiye edilen ve geliştirilen bu evler belki de tapu idareleri tarafından tescili yapılan evler ile ya da noterlerde tescil edilen taşınır araçlarla aynı statüye sahip hale gelebilecektir.
Nitekim 18 Ocak 2024 tarihi itibariyle Trafik Kanunu’na tabii araç statüsünde yer alarak “mobil ev” olarak isimlendirildi. Ancak motorsuz olduğu için çekili araçlar ile bir bütün olarak değerlendirilebilen araç sınıfında yer almaktadır. İlerde motorlu olarak da üretilebilmesi ihtimal dahilindedir.
Tiny House ile Karavan arasındaki farklar nelerdir?
Karavan diye bilinen taşınabilir evler direkt olarak motorlu bir araç ile entegre durumdadır. Bu haliyle aracı bütünleyen bir parça gibidir. Bu yüzden bağlı olduğu aracın sınıfını da etkilemektedir.
Tiny House ise başka bir araç tarafından çekilen, taşındıktan sonra ayrışabilir durumdadır. Karavanların ve Mobil evlerin ortak gelişimi, ilerleyen zamanlarda hukukun içinde de daha ayrıntılı mevzuat düzenlemelerini beraberinde getirecek olup; Statüleri, Cinsleri, Kullanım yerleri ile ilgili bir sürü mevzuat düzenlemesine konu olacağı şimdiden kaçınılmaz görülmektedir.
Şahıslar Tiny House Diye Bilinen Mobil Evleri Kullanırken Nelere Dikkat Etmelidir?
Halihazırda şahısların kullanımı için yaygınlığı az olsa da hobi bahçeleri olarak bilinen, şahısların şehir merkezinden uzaklaşıp birkaç gün kafa dinlemek için gittikleri kendilerine ait bahçelerde kullandığı görülmektedir.
İmarı bulunmayan bağ-bahçe-tarla cinsindeki yerlerde kullanılan ancak henüz İmar Hukuku’nda bununla ilgili bir düzenleme olmadığı için ve her an kaldırılabilir durumda olduklarından Yapı Ruhsatı gerekmeden insanlar tarafından kullanılabilir durumdadır.
Ülkemizdeki altyapı sistemleri ile bu yüzden entegre de olamamıştır. Yapı ruhsatı olmadığı için elektrik-su-doğalgaz gibi abonelikler de yaptırılabilir durumda değildir. Bu kapsamda ilgili idari birimler tarafından kaçak ev yapılmış gibi bir düşünceyle değerlendirilmesi ve hakkında cezai işlem tesis edilmesi muhtemel olumsuz senaryolardan olabilir.
Türk Hukuk Sisteminde Tiny House’ların Yeri Nedir?
18 Ocak 2024 tarihli, 32433 Sayılı Resmi Gazete ile yayımlanan, ‘Turizm Tesislerinin Nitelikleri Yönetmeliği’nde birtakım değişikliklere gidilerek söz konusu yönetmelikte mobil evler de ilk defa bir hukuk metninde açıkça yer bulmuştur.
Mobil Evlerin İlk Defa Tanımının Yapılarak Mevzuatta Yer Bulduğu Hukuk Metninde Ne Gibi Değişiklikler Oldu? Neler Yapmalıyız?
Turizm Tesislerinin Nitelikleri Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklerle birlikte ilgili yönetmeliğin 4. Maddesinin 1.Fıkrasına (t) bendi eklenerek mobil evlerin tanımı şu şekilde yapılmıştır:
(t) Mobil Ev: İlgili mevzuata uygun şekilde O2 sınıfı tip onay belgesine sahip, bir motorlu araç tarafından çekilmek üzere tasarlanmış, konaklama birimi şeklinde düzenlenmiş, içinde yaşam alanı, yatak ile banyo-tuvalet bulunan 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa tabi aracı,
6. maddenin 2. fıkrasında bulunan ‘pansiyonlara ve’ ibaresi ‘pansiyonlara, mobil evlere ve’ şeklinde düzenlenmiştir.
14. Maddenin 5. Fıkrasının (v) bendine alt bent eklenmiştir: ‘Konaklama tesislerinde tek bir konaklama birimine hizmet verecek şekilde düzenlenen özel yüzme havuzlarında, büfe hizmetini de kapsayan bar mahalli, soyunma kabini, duş, kadın ve erkek müşteriler için ayrı tuvalet düzenlemesi, cankurtaran ve ayrı çocuk havuzu aranmaz.’
18. Maddenin 1 fıkrasından sonra şu fıkra eklenmiştir: (2) Tütün niteliklerinin belirtildiği maddede açık olarak izin verilenler hariç olmak üzere, konaklama tesislerinin konaklama birimleri, hareket kabiliyetinin ortadan kaldırılmış olup olmamasına bakılmaksızın, kısmen ya da tamamen mobil evlerden oluşturulamaz. Bu tesislere ilişkin belge talepleri reddedilir.
35. Maddeden sonra şu madde eklenmiştir:
Mobil Evler
MADDE 35/A Mobil evler, tahsisli kamu taşınmazları hariç olmak üzere, imar planlarında kamping ya da kırsal/eko turizm kullanımlarına ayrılmış hariç olmak üzere, imar planlarında kamping ya da kırsal/eko turizm kullanımlarına ayrılmış alanlarda düzenlenen, tamamı mobil evlerden oluşan, en az beş, en fazla kırk dokuz konaklama birimi içeren tesislerdir. Bu tesisler aşağıda belirtilen nitelikleri taşır:
- a) Konaklama birimi başına en az iki yüz elli metrekare alan
- b) Tesis alanının çit, duvar, yeşillik gibi düzenlemeler ile çevreden tecrit edilerek aydınlatılması
- c) Girişte konaklama birimi başına bir araç olmak üzere otopark, resepsiyon – idare ünitesi
- ç) Mobil evlerin tamamının tescil belgesinin mal sahibi veya belge sahibi ya da işletmeci adına düzenlenmiş olması
(2) Konaklama birimleri doğal ışık alacak şekilde düzenlenir. Uygun tefriş elemanlarıyla rahat kullanım imkanı verebilecek şekilde dekore edilir.
Bu birimlerde yatak, kişi başı bir yastık, yastık kılıfı, çarşaf, iklim koşullarına göre pike veya yorgan, kıymetli eşya kasası, minibar, sıcak içecek hazırlanmasına imkan sağlayan donanım ve servis malzemesi, genel aydınlatma, priz, çöp kutusu, perde veya benzeri düzenleme bulunur.
Banyolarda, vitrifiye, armatür, batarya, duş donanımı, ayna, priz, çöp kutusu, sabun, şampuan ile el ve banyo havlusu bulundurulur. Her konaklama birimi iki kişiliktir.
(3) Bu tesislerde, 14’üncü maddenin beşinci fıkrası kapsamında lokanta, alakart lokanta, kafeterya, bar salonu, pasta salonu, kafe ve kahvaltı salonu düzenlenmesi durumunda, bu ünitelerin toplam kapasitesi yüz kişiyi geçemez; toplantı salonu ve çok amaçlı salon yapılamaz.
(4) Konaklama birimlerinin hareket kabiliyetini ortadan kaldırıcı düzenleme yapılamaz.
(5) Bu tesislere ilişkin turizm işletme belgesi başvurusunda tescil belgesi ibraz edilir. Başvuru tarihi itibarıyla 2918 sayılı Kanun kapsamında geçerli teknik muayene bulunması zorunludur. Turizm işletmesi belgesi alınmasından sonra da teknik muayenelerin yaptırıldığına ilişkin geçerli muayene belgesi Bakanlığa ibraz edilir.”
Tiny House Sahibi Olacaklar İçin Hukuki Sorumluluklar Var Mı?
Yukarıda ilk defa bir hukuki metinde tanımı, nitelikleri, özellikleri yer bulan mobil evler ile ilgili henüz Türk Medeni Kanunu’nda bir düzenleme mevcut değildir. Ancak ilk adımı atılarak yönetmelikte yer bulan mobil evler hukukun her alanında yeni düzenlemelerle karşımıza çıkacağa benziyor. İmar Hukuku, Eşya Hukuku, Trafik Kanunu, Sigorta Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Miras Hukuku bu kapsamda en ilgili hukuk alanları olarak yer almaktadır.
Kişilerin Tiny House sahibi olmaları bakımından henüz bağlayıcı nitelikte düzenlemeler yer almasa da yakın zamanda bağlayıcı hükümlerin yer alacağı, kanuni düzenlemelerde yer alacağı öngörülmektedir.
Tiny House’ların İmar Hukukunda Yeri Nedir?
Mobil Ev’ler henüz imar Kanunu’nda yer bulmasa da, en yakın ilişkili olduğu ve düzenlemeye en fazla ihtiyaç duyulan hukuk alanı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yaşam alanı olarak tercih edilen,
- şehir merkezlerindeki imarlı arsalarda kullanılmak üzere tasarlanmış olan Tiny House’lar için açık adres olarak kaydının yapılıp yapılamayacağı,
- tebligat adresi olarak kullanılıp kullanılamayacağı,
- tapuya tescilinin mümkün olup olmadığı,
- yapı ruhsatına sahip olup olmayacağı,
- bu kapsamda aboneliklerin nasıl yaptırılacağı,
- bulunduğu yerden hangi durumlarda kaldırılabileceği ya da kaldırma durumunda ne gibi ihtimallerin devre dışı kalacağı
gibi çeşitli hususların İmar Hukuku’nda yer bulabilecek muhtemel hususlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Belediyeler vasıtasıyla Tiny House’lara Elektrik, Su, Doğalgaz Gibi Abonelikler İçin Başvuru Yapılabilir Mi?
Halihazırda ülkemizde daha çok turistik faaliyetler kapsamında kullanılan mobil evlerin bizzat müstakil yapı olarak tanınmadığı ancak elektrik-su gibi temel abonelik hizmetlerinden turistik hizmetler kapsamında yararlandırıldığı bilinmektedir.
Yapılacak yeni hukuki düzenlemeler ile bizzat yapı ruhsatı verilmesi, imar planlarına dahil edilmesi ile birlikte şahsa özel konut niteliğine sahip olunursa her türlü aboneliklerden faydalanılabileceği öngörülmektedir.
Sahibi olunan Bağ, Bahçe, Tarla, Arsa vb. Nitelikteki Taşınmazların Üzerine Tiny House Konularak Konut Gibi Kullanılmasının Sakıncası Var Mı?
Ülkemizde bu şekilde kullanımların mevcut olduğu, hukuki bağlamda denetleme mekanizmalarının çalışması için hukuki düzenlemelere de ihtiyaç duyulduğundan henüz kişileri bağlayıcı hükümlerin olmadığı ancak yukarda ilk defa bir hukuk metninde yer bularak hayatımıza mobil evler şeklinde giren Tiny House’lar için Hukukun Genel İlkeleri esas alınarak hareket edilmesi faydalı olacaktır. Örneğin Tiny House için kaçak elektrik çekilmesi sadece mobil evleri ilgilendiren bir husus olmayıp cezai yaptırımları olan bir husustur.
Yerel Yönetim İdarelerinin Denetim ve Kontrolleri İçin Nasıl Bir Yol İzlenebilir?
Yukarıda da bahsedildiği üzere İmar Hukuku kapsamında mobil evlerle ilgili yeni düzenlemeler gerektiği kaçınılmazdır. Yapılacak olan yeni hukuki düzenlemelerle birlikte yerel idare yönetimleri tarafından denetime ve kontrollere de açık hale gelecek olan mobil evler için önümüzdeki süreçte birçok düzenlemeler yapılacağı öngörülmektedir.
Bir Yerden Başka Bir Yere Nasıl Taşınır? Ehliyeti Olan Herkes Taşıyabilir Mi?
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa tabi araç olarak karşımıza çıkan mobil evler, şu aşamada ‘BE’ sınıfı ehliyet ile bir yerden başka bir yere taşınabilir. Bilindiği üzere ‘BE’ sınıfı ehliyetler Otomobil ve Römorklu Yük Taşımacılığı yapacak olanlara verilen ehliyet türüdür.
Sonuç Olarak
18.01.2024 tarihli resmi gazetede yayınlanan, Turizm Tesislerinin Nitelikleri Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklerle ilk defa bir hukuki düzenlemede yer alan Tiny House (mobil ev), önümüzdeki süreçte hukukun çeşitli alanlarında kendine yer bulacaktır.
Bu kapsamda nitelikleri ve özellikleri değişen, sürekli geliştirilen ve hayatın farklı alanlarında kullanılmaya başlanan mobil evler ilerleyen süreçte hukuki statüsünde de farklılıklar yaşayacaktır.
Öngörülerimize göre sadece üretildiği firmalar tarafından ruhsat alınması ile yetinilmeyecek; farklı ruhsatlandırma yollarıyla belki de tescilleri gerçekleşecek, eşya statüsünden tapulu ev statüsüne geçebilecek, devir veya satış işlemleri resmiyet kazanacak ve belirli tapu kütüklerine işlenecektir.
Hukukumuza yeni giren mobil ev kavramı ile ilgili karşılaştığınız hukuki sorunlarda konuda uzman bir avukattan destek almanızı tavsiye ederiz.